O Goberno de Navarra deu o visto e prace para que 39.000 navarros de 44 localidades da zona non vascófona pasen á zona mixta. Entre eles atópanse os 362 veciños da localidade biscaíña de Ancín, que ten 35 habitantes. A concelleira do Concello, Laura Etxeberria, explicou que en decembro do ano pasado comezaron a discutir pobos que non compartían a Lei do Eúscaro e decidiron presentar a moción para entrar na zona mixta como “reivindicación ” porque buscan a oficialidade.

Etxeberria explicou que o cambio de ámbito ten como obxectivo a normalización do eúscaro e a súa inserción no municipio. Considerou imprescindible que os traballadores do Concello coñezan o eúscaro e que se realicen avisos en ambas as linguas para os cidadáns. Pero a lei non recolle a necesidade de facelo. Recoñece o dereito a dirixirse á Administración en eúscaro aos habitantes da zona mixta, pero non a ser atendidos en eúscaro. Os pasos máis importantes quedan, por tanto, en mans do Concello. A concelleira considera que o cambio de campo impulsará estes pasos e dará unha garantía institucional ao eúscaro: “Será a panca para pór en marcha o traballo realizado até agora”.

A iniciativa tivo unha boa acollida no pobo. Todos os grupos da Corporación coincidiron na proposta e recibiron o apoio da cidadanía. Con todo, hai opinións en contra: na rúa apareceron follas de man en contra do Concello durante varios días. O edil preferiu deixar iso de lado e quedar con palabras de agradecemento da cidadanía, e lembrou que a Korrika deste ano pasou por Ancín e tivo unha acollida “terrible”.

Modelo D, impulso ao eúscaro e ao pobo

O cambio de zona non é a única novidade en Ancín: o próximo curso implantarase o modelo D na escola rural da localidade. O centro está composto por 20 nenos e nenas, xa que a maioría das familias trasladan aos seus fillos e fillas ao colexio público de Estella. Precisamente por este motivo, en 2012 tívose que pechar a escola rural dun pobo próximo, debido á falta de alumnos suficientes. Antigamente, ante a ameaza, o Concello e a escola puxéronse ao choio porque consideraban que o peche do centro sería “contraproducente e triste” para o pobo. Dirixíronse a todas as familias para preguntarlles que necesitaban para quedar na escola rural e responderon que querían o modelo D, o comedor e o servizo de transporte.

Solicitaron ao Goberno de Navarra que incorporase o modelo D na escola, e ao principio negáronse, porque o número de nenos era demasiado pequeno, pero conseguírono con insistencia: No curso 2017-2018 converterase nun centro escolar da zona, haberá oito nenos no modelo D, doce no modelo A e un no modelo G, e estableceranse servizos de transporte e comedor.

“Foi moi positivo para Ancín e os pobos de ao redor, porque evitaremos o peche do centro, fortaleceremos o eúscaro e daremos comodidade aos habitantes da zona”, declarou Koldo Solchaga, director da escola de Ancín.

Izaskun Pina e Nuria Txasko, de Otiñano e Mirafuentes, son dous veciños de Ancín, e o próximo curso levarán aos seus fillos á escola de Ancín para aprender eúscaro. Até agora a única opción que tiñan era ir a Estella e para iso tiñan que facer unha viaxe dunha hora todos os días. Agradecen a comodidade que lles brinda a innovación: “Foi unha boa noticia poder levar aos fillos a unha pequena escola de campo, ademais preto de casa. É triste deixar aos nenos pequenos no autobús todas as mañás para ir a un macro-colexio”, declarou Txasko.

Cando iniciaron o proceso de introdución do modelo D xurdiron algunhas dúbidas no centro, unha delas era o que ía pasar cos profesores. Segundo explicou o director Koldo Solchaga, eles vírono claro desde o principio: “Si tivésemos que ir nós para sacar a escola adiante, non seriamos un obstáculo. Apostamos polo modelo D e estabamos dispostos a abandonar o noso posto de traballo”. Finalmente, quedarán os profesores que estaban até agora e incorporaranse outros dous que se encargarán do modelo D. O feito de que o centro sexa pequeno e que non haxa ikastolas no municipio facilitou o proceso.

Cambio de campo e modelo D á vez pero independentes

Etxeberria e Solchaga explicaron que o cambio de zona e a nova liña da escola viñeron "da man". Con todo, a lei non recolle ambas as cousas á vez. En 2015, o Parlamento de Navarra reformou a Lei do Vascuence e desde entón pódese implantar o modelo D en todos os municipios nos que a demanda existe, aínda que sexan de zonas non vascófonas, a condición de que haxa máis de oito nenos.

Solchaga explica que unha iniciativa impulsou á outra: “O Concello quería dar os dous pasos e deunos un gran apoio para introducir o eúscaro na escola”. En opinión de Etxeberria, o comezo de ofrecer o modelo D é o paso máis importante que se conseguiu no ámbito do eúscaro. Nas súas palabras, os logros de Ancín demostraron que a poboación de Navarra quere vivir en eúscaro e que se poden ofrecer as condicións para iso: “Co conseguido aquí queda claro que a zonificación non ten sentido”.