En primeiro lugar, gustaríame pedirlle que se presente.

Eu son Tarana Karim, acerbaixana, nada e criada alí. Vivín 15 anos en Euskal Herria, estudando, criando aos meus fillos… Pola miña vida ou pola miña orixe diferente, tocoume loitar no día a día e romper estereotipos, así que hai varios anos convertinme en loitador, sobre todo como forasteiro e como muller.

Estudou Dereito na súa cidade natal, ten algunha relación coa súa paixón marcial?

Eu diría que o meu afán de combater provén do meu día a día, da necesidade. Si estudas dereito ou non, iso é o que fai que, por suposto, xa sabes cales son os teus dereitos, pero como persoa, nun momento dado dásche conta de que as cousas non poden ser así, que hai que cambiar e que hai outra maneira de facer as cousas.

Por que viño a vivir aquí?

Era máis novo e atopei algúns obstáculos laborais na miña sociedade. Mentres estaba alí coñecín á miña parella, que era de aquí. Cheguei a San Sebastián, e seguín por aí.

Que obstáculos atopou na súa cidade natal?

Acerbaixán, como pobo, é moi bonito: natureza, cultura rica… Para facer turismo, é precioso. Para a xente de alí, cada vez hai máis obstáculos; hoxe en día é unha ditadura: non tes liberdade, internet está controlado, os medios de comunicación están pechos, encarceran á xente que quere facer as cousas… Na miña época, á hora de entrar ao traballo e á universidade, había moita corrupción, e iso tamén empeorou. Si non tes diñeiro, non podes ir á universidade nin en soños; oficialmente é público, gratuíto, pero todo funciona a través do diñeiro. Para a xente de alí a vida é moi difícil.

Que tal foi a parar aquí?

Cheguei sen saber o idioma e para min foi un gran obstáculo. Tiven moita sorte á hora de traballar, sempre había alguén que se desenvolvía en inglés, e enseguida empecei a traballar. Durante o catro primeiros anos da miña chegada, traballo e casa, eses eran os meus sitios, pero logo, despois de nacer nenos, xa non traballaba tanto fóra, e deume tempo a pensar en moitas cousas. Cando vas ao parque, á biblioteca ou á tenda, dásche conta de como che recibe a sociedade. Moita xente espera que sexamos como os de aquí, que actuaremos como os de aquí: iso é un proceso, e si queres facer ese proceso, quizá necesites toda a túa vida para facelo. En calquera caso, eu teño claro que non quero iso: non quero converterme en ninguén, quero como me toca vivir a miña vida.

Como empezaches a situarche na sociedade de aquí?

Ponche unha especie de filtros: antes, o eúscaro era un filtro para min. Nos lugares onde habitualmente se reúnen os seus habitantes, queda fóra. Eu empecei a pensar en como podería entrar neses lugares, porque vivo nesta sociedade, pero parece que non estou. Cando crecín un pouco, comecei a participar nos proxectos que organizaba o Concello de Tolosa, a dar a miña opinión… Son membro da sociedade e quero estar no lugar que me corresponde e que teñan en conta a miña opinión.

Aprendiches euskera, pasaches o filtro e logo…

Cheguei aos sitios onde se xuntan os vascos, e ao principio mirábanme asombrados, pero logo han visto que vou a moitas cousas, e afixéronse. Estou en moitos proxectos, tento participar e levar a opinión do meu colectivo. Os concellos din que están a favor da igualdade, si, pero as posibilidades que se dan aos locais quizá non lles sirvan aos estranxeiros, porque temos outras necesidades. As mulleres que veñen de fóra non teñen tanta rede e en moitas situacións temos outras necesidades: iso hai que telo en conta á hora de facer políticas. Doutra banda, cando os concellos ou asociacións organizan as cousas non teñen en conta que as persoas que veñen doutra sociedade teñen outro ritmo: organizan proxectos para todos e din que os estranxeiros non van. Bo, quizá os que vimos de fóra non fagamos as cousas así: ven a velos, pregunta, coñece…

Despois dos ataques que se produciron en varias cidades europeas nos últimos tempos, notaron diferenzas?

O asunto vai a peor. Saímos musulmáns dicindo que as persoas que cometeron eses ataques non son musulmáns, senón terroristas, e creo que por iso aclaráronse as cousas polo menos nalgúns aspectos da sociedade, pero en redes sociais, por exemplo, dannos leña a torto e a dereito. Ademais, ás mulleres que loitamos lánzannos tópicos sobre os musulmáns e o machismo: non temos por que aceptalos, pero eu non quero dar explicacións a esas persoas. Si queres entender o que fago, explicareicho con moito gusto. Pero quero achegarme, como eu tento achegarme aos costumes vascos. O esforzo ten que ser bilateral, os de aquí tamén teñen que pór interese.

Algunha situación desagradable que lembres?

Por exemplo, unha vez fun á Ertzaintza, porque entraron ladróns na miña casa, e o ertzaina preguntoume si tiña alugada esa casa na que vivía, e si recibía subvencións, porque nese caso tiña que declarar que era de aluguer… Díxenlle que tiña cumpridas as miñas obrigacións coa facenda; e ademais, o labor da Ertzaintza non é iso: eu fun denunciar, porque me roubaron. Pero como levo pano e teño un apelido diferente… Si Etxeberria ou Aranburu fósese, non lle dirían nada diso. Con todo, este tipo de experiencias, e non só as miñas, tamén as dos demais, danche ferramentas para saber que facer cando ocorren. Aprendes deste tipo de situacións e sabes onde tes que pór os límites.

É útil compartir este tipo de experiencias con outros?

Si, ademais, outras mulleres contan moitas veces que no momento non souberon que facer, e entón ímonos xuntas ou estudamos as formas de responder. Algúns pensan que aos forasteiros pódeselles dicir calquera cousa, e non.

O tema da Renda de Garantía de Ingresos tamén foi obxecto de polémica en Euskadi.

Para cobrar esta subvención ou calquera outra cousa hai que cumprir uns requisitos: si cumpres eses requisitos tes dereito a recibilos, e xa está, dá igual de onde sexas. Outra cousa é que hai condicións que fan que os autóctonos queden fose, porque as axudas están organizadas dunha determinada maneira: iso non é culpa do que vén de fóra. Debería esixirse ao Goberno que modifique as súas condicións ou que convoque doutro xeito as axudas.

Desde que veu aquí fixo vostede unha chea de traballos, non é certo?

Como moitos forasteiros, empecei desde abaixo. Empecei na hostalaría e empecei no activismo e o voluntariado en 2003, un ano despois da miña chegada, na maioría dos lugares nos que había xente de fóra. O traballo de hostalaría é de 15 horas ao día, no que transcorre toda a vida, pero cando tiña tempo, traballaba de forma voluntaria. Logo estiven a dar clases, nas escolas de idiomas de inglés e ruso, e logo o Goberno Vasco puxo en marcha un proxecto para axudar a nenos e nenas de fóra, durante catro meses na escola: facer traducións, estar con eles nos exames, ir con eles ao médico… Iso é o que fixen en diferentes localidades de Gipuzkoa, entre elas Irun, Andoain e Zizurkil.

Agora traballa en SOS Racismo. Como empezaches a facelo?

Fixen ano e pico de traballo lento, pero na época na que traballei menos activei a asociación de mulleres e o activismo. Empecei a pasar hai dous anos en SOS Racismo, e aí o traballo e o activismo van á vez, non é como facer pasteis, este tipo de traballos telas 24 horas na cabeza e na vida.

Que liñas de traballo desenvolve dentro desta asociación?

Traballamos a sensibilización para facer fronte a calquera discriminación, pero sobre todo ao racismo e a xenofobia. Traballamos en todos os ámbitos: na sociedade, nas institucións, nas escolas… Eu xestiono os seguintes proxectos: O proxecto Bizilagunak, que consiste en comidas entre familias ou grupos de dentro e de fóra; unha exposición sobre persoas refuxiadas, sobre todo nas escolas; e outro proxecto que temos en marcha desde a primavera: “A muller musulmá contra a islamofobia”.

En que consiste?

Ofrecemos talleres de formación a mulleres musulmás para facerlles ver o que é a islamofobia, porque algúns non a coñecían: dicíannos que isto e aquilo pasoulles, pero que non sabían que era islamofobia. Cultivamos moi bos resultados: en maio terminamos os talleres, e as mulleres, por dicilo dalgunha maneira, espertáronse, empezaron a facer achegas, queren participar… Iso é necesario. Do que eu mesmo deume conta no seu día, agora estano advertindo eles mesmos: “Teño un lugar na sociedade e debo participar no que poida”. Non todos participaremos da mesma maneira na sociedade, por suposto, pero cada un achegará o que poida e tomará o que lle corresponda. Creo que é un proceso de acollida e entrega da sociedade.

Como se compaxina a islamofobia coa opresión de xénero?

A islamofobia é contra os musulmáns, si, pero cando es muller é peor, considéranche débil. Ás veces din ás mulleres o que non poden dicir aos homes. Ademais, dinnos que nos oprimen os homes musulmáns. Unha vez, cando estaba nun taller sobre islamofobia e feminismo, unha muller de alí díxome: “Obríganvos a porvos o pano, a ver cando vos soltan!”. Imaxínache unha muller que estaba nun taller feminista! Contestei: “Ouza, cada mañá eu mesmo poño este pano, non teño ninguén en casa que me mande pór o pano”. Moitas veces, co pano, son máis libre que moitas das mulleres de aquí. A liberdade que tes dentro da túa cabeza, iso é o que pasa; como ves o mundo, si es dono da túa vida… Esa é a liberdade, e non levarche o pano ou non levalo.