Francisco Iturrino González (Santander, España, 9 de setembro de 1864 - Cagnes-sur-Mer, Francia, 20 de xuño de 1924) naceu en Cantabria, onde foi destinado como farero. Viviu en Bilbao desde moi novo. Viviría máis tarde no mundo, vivificaría, viviría.
Estudou enxeñaría en Lieja, Bélxica, por vontade da súa familia, e chegou a París en 1895. Cando a súa muller está embarazada, decide ser pintora. Aí está, é normal, é Notre Dáme a que lle fascina, un símbolo seguramente xa, unha postal tamén, estiven aquí, vin o mundo.
Pero ao artista hai que recoñecerlle o dereito á liberdade. Eses ceos, acórdache deses ceos.
Non hai moitos anos que Van Gogh suicidouse. Pero os anos máis prósperos do expresionismo están aínda lonxe. París é unha polvoreira, estala ás veces, xorden novas tendencias, un Toulouse-Lautrec, un Vuillard, un Bonnard; hai movementos, revistas, a esfera pública está a debater sobre o valor da arte.
Ambroise Vollard, galerista, ofrécelle unha exposición en 1901 cun pintor que ninguén coñecía entón: Pablo Ruiz Picasso. Algúns din que Vollard non elixiu a Iturrino máis que para subliñar a españolidad de Picasso. Non importa. Non é calquera. O mesmo Vollard fora noutros tempos o principal comprador.
É o momento do cambio, Iturrino tamén está a cambiar, non mantén a cegas un estilo. Crece en función dos efectos, algúns son evidentes: Cezanne, Matisse. Ten un amigo. Viaxa con el a Marrocos. A luz e as mulleres fascínanlle. De cando en vez fai paisaxes, Mutriku, Algorta, pero sobre todo figuras, mulleres. E o xardín que parece unha figura, o de alá e o de aquí, cargado de cor, era o aviso do fauvismo.
Bussum (Holanda), 15 de novembro de 1891. Johanna Bonger (1862-1925) escribiu no seu diario: “Durante ano e medio fun a muller máis feliz da terra. Foi un soño longo e marabilloso, o máis fermoso que puidese soñar. E logo veu este terrible sufrimento”. Escribiu estas... [+]