Hai poucas semanas, o virus wannacry expandiu o caos en hospitais británicos, na telefonía do Estado español e no Ministerio do Interior de Rusia. O virus criminal había encriptado os arquivos e os autores pediran unha compensación pola devolución dos mesmos. Con todo, para facer efectivo o rescate non pediran unha moeda corrente ou ouro, senón unha bitcoin. Esta moeda xa se utilizou anteriormente á hora de facer o pago dos negocios escuros. Bitcoin é un sistema de pago totalmente descentralizado e os seus intercambios realízanse sen a garantía dos bancos ou estados. Pouco se sabe da súa orixe, que só un programador –ou algúns– o inventou e orientouno en 2009.

Trátase dunha moeda virtual, que cumpre cun estrito protocolo informático desde o ano 2008. De feito, utiliza o sistema de pagos on-line por parellas, sen a tutela dunha terceira persoa ou institución de confianza. No sistema monetario habitual, as entidades financeiras controlan todos os intercambios comerciais e financeiras. En Bitcoin son os usuarios os que validan os intercambios entre iguais ou que se publican na rede P2P e realízanse de forma totalmente anónima. Por tanto, non hai intermediarios nin institución que emita esa moeda, xa que o protocolo prevé a creación das vitcoinas. Os bitcoins pódense adquirir nunha plataforma de internet a cambio de múltiples divisas oficiais, a unha taxa que fixa a oferta e a demanda. É dicir, a bitcoin é intercambiable e competidora de diñeiro oficial. Á fin e ao cabo, é unha moeda “libre”, porque ninguén pode controlar o bitcoin, ao contrario que o diñeiro vulgar que é monopolio público ou o diñeiro estrutural xerado polos bancos.

Por estas características, os economistas ultraliberales que se opoñen a calquera tipo de intervención pública sitúanse a favor do Bitcoin. Estes opinan que as bonificacións do bitcoin son abundantes: é universal, pódese utilizar en calquera lugar, é ineficiente, minimiza os custos de intercambio, conserva o anonimato ao realizar o pago e, por tanto, evita o control de capitais e impostos.

Pero o risco desta moeda virtual é evidente. A rede de Bitcoin non conta con ningún tipo de norma ou regulación por ser construída de forma específica como tal, é dicir, como unha rede sen xurisdición legal ou regulamentaria. En caso de falta de autoridade regulatoria, a xente ten acceso anónimo á rede e opera nela sen límites nin controis. Por tanto, o uso do bitcoin é axeitado para os tecnólogos que teñen a capacidade de comprender ben o seu sistema e soportar os seus riscos. Do mesmo xeito que nos casos de pirataría, esta rede de intercambio foi a miúdo vítima de ciberataques e o usuario afectado pola falta de regulación atópase incapacitado para responder. É máis, o seu valor é moi volátil, adoita ter fortes vaivéns coas moedas oficiais na súa curta historia.

Na actualidade, o bitcoin é máis activo especulativo que medio de pago, un activo de alto risco. Con todo, a súa cifra aumentou considerablemente nos últimos anos, até alcanzar o cinco mil millóns de dólares de capital. A economía dixital está a impulsarse grazas ás numerosas institucións e empresas xigantes que hoxe en día aceptan o bitcoin. Con todo, a súa expansión e validación non ten como o ouro a base física ou como o diñeiro oficial detrás do PIB do país. Que é o que a sostén? A convicción de que o seu valor será crecente, é dicir, a definición da burbulla tradicional.