En palabras de Ainhoa Etxaide, ser secretaria xeral "non é un agasallo".

Son moi consciente, é unha gran responsabilidade. Dá un pouco de vertixe, pero tamén estou ilusionado porque temos un novo tempo por diante, e é o que puxemos ao congreso.

Etxaide tamén se referiu a que deixa un sindicato “novo”. En que cambiou LAB?

As relacións laborais han cambiado moito nos últimos anos, e desde unha crise de eficiencia, puxemos en marcha o proceso Repensar para volver pór o sindicalismo no centro.

Que conclusións sacastes?

O sindicalismo ten novos retos: é máis necesario que nunca, pero ten menos recursos que nunca. O dereito á negociación colectiva queda anulado na súa totalidade e o traballador afectado pola mesma. Hai que recompor a clase traballadora, pero para iso é imprescindible renovar a acción sindical, non só atender aos asalariados senón a todos os colectivos.

Ademais dos relatorios da Dirección non se presentou ningunha outra. É un sinal de falta de pluralidade intragrupo?

É un sinal de que o sindicato está ben e cohesionado. Os dous relatorios tiveron un gran número de emendas e aí vese a diversidade. Foi un proceso moi participativo, creamos unha aplicación para iso e a verdade é que foi mellor do que esperabamos.

Tamén niso cambiaron as cousas: o uso das novas tecnoloxías no ámbito da organización e a comunicación.

Temos claro que temos que adaptarnos aos traballadores e afiliados para conseguir ese feedback. Pero tamén é importante ter unha relación directa cos traballadores e na fábrica temos unha gran oportunidade de estar cara a cara con eles; podemos facer un traballo ideolóxico máis profundo xuntos.

Mencionou a importancia da acción sindical, para iso crearedes unha “estrutura de acción social”... que é?

Todos os sindicatos creáronse para dar resposta a unha realidade do mundo laboral masculino. Pero hoxe en día recoñecemos o traballo na súa totalidade: traballo reprodutivo, outros colectivos, modelos alternativos... A través das federacións estamos estruturados desde a dirección até os centros de traballo, pero no ámbito social non temos unha estrutura que nos leve aos pobos.

Con isto poderemos promover outras alianzas. Aí temos por exemplo o reto de levar a Carta Social aos pobos, que moitas veces queda en abstracto.

En calquera caso, os traballadores precarios están a organizarse pola súa conta, xa sexa na economía transformadora, xa sexa en movementos como o dAs Kellys. Vostedes tamén percibiron a “desafección” cos sindicatos, como dar a volta?

Vivimos un proceso de precarización xeral a través das reformas laborais e ao mesmo tempo négannos a negociación colectiva. Ademais, queren deixar a súa responsabilidade ás nosas costas, cuestionando a función do sindicalismo: si prevalecese esa idea de que non somos eficaces, sería unha gran vitoria para o capitalismo. A precariedade non a creamos nós, pero non podemos caer no conformismo; por iso vemos todas esas novas realidades como aliadas.

“Si seguimos facendo o mesmo, o resultado será o mesmo”, dicía nun acto de Durango.

Coa negociación colectiva vese claramente: a negociación trasladouse ás empresas e miles de traballadores quedáronse fóra, porque cada vez hai menos xente que pode negociar nas empresas. Evidentemente, temos que gañar ao máximo a negociación nas empresas, pero tamén debemos estender a acción sindical a outros colectivos. Pola contra, o peso da ineficacia virá sobre os nosos ombreiros.

E como se fai iso?

Temos algunhas reivindicacións claras: 1.200 euros de salario mínimo, 35 horas de traballo, igualdade de oportunidades... Temos que loitar para situar todo isto na axenda política, profundar na interpelación política. Pero ademais da interpelación, tamén necesitamos un marco para influír nas políticas públicas, porque o Consello de Relacións Laborais ou a mesa de diálogo social están feitos á medida da patronal, non serven para un diálogo real.

Pode ser unha das posibles alianzas crave con ELA para buscar alternativas?

Nos últimos anos estivemos bastante lonxe, pero dámoslle moito valor a esa posibilidade. ELA é un aliado importante para avanzar na nosa loita co capital e no proceso soberanista.

Até agora tivestes diferenzas na negociación colectiva...

Temos que buscar consensos no ámbito político, social e sindical. É difícil imaxinar que vaiamos impulsar o proceso soberanista si xogámonos mutuamente na negociación colectiva, aínda que teñamos ámbitos autónomos.

ELA criticou o carácter “instrumental” de LAB. Que relación debería ter o voso sindicato con outras organizacións políticas da esquerda abertzale?

LAB conta con plena autonomía. Ás veces parece que ELA pono encima da mesa para non entrar nun debate en profundidade. Criticamos algunhas das decisións tomadas por EH Bildu, pero non se poden equiparar unha e outra vez a todos os partidos políticos, e non é o mesmo o goberno da CAV que o de Navarra. O sindicato non se pode limitar á crítica ou á esixencia: nós tamén temos que implicarnos e mollarnos. Na medida en que impulsamos a transformación social, correspóndenos presentar propostas e promover alianzas entre quen comparten ese proxecto político.

Din que o proceso soberanista ten que ser unilateral, e que para iso hai que ter clara unha estratexia socioeconómica.

Desde algúns ámbitos da esquerda téndese a relativizar o debate soberanista: “Para que ter un estado se vivimos baixo a ditadura do capital? Mira Grecia...”. Na nosa opinión, o estado é o que máis medios nos dá para construír unha alternativa ao actual modelo neoliberal. Pero mentres iso sexa, hai que loitar no cotián; a estratexia socioeconómica debe ser o eixo do proceso soberanista.

Pero pódese desbloquear a negociación colectiva desde a unilateralidad?

Estamos a tentalo, con outro tipo de acción sindical. Deberiamos dar máis importancia á desobediencia e á confrontación democrática.

Os sindicatos chegaron a un acordo intersectorial con Confebask. Que pasa?

Serviu para blindar o marco propio, pero os convenios non se desbloquearon porque, como previamos, Confebask non está nesas claves. Mentres tanto, CCOO e UXT están a asinar convenios no estado e aquí aparecen como “salvadores” da negociación colectiva.

Estes sindicatos, a patronal e o Goberno Vasco han cualificado de “antidemocrático” o acordo para a firma de convenios en minoría.

É grave o que está a pasar. Confebask aproveita a súa representación patronal, aínda que nunca medida, para bloquear a negociación colectiva; el pediu que ELA e LAB quedasen fóra do rexistro sindical; e agora dá cobertura á minoría sindical para que nos opoña. Ese Goberno está a apoiar, por que? O acordo do PNV co PP [sobre os orzamentos de España] vai polo mesmo camiño: Porque ten o mesmo proxecto económico que Confebask. CCOO e UXT son monicreques desta estratexia.

LAB tamén sentou con eles en 2013 con motivo das reformas laborais en España.

A loita prioritaria de LAB foi blindar o ámbito da negociación local, por iso tentamos chegar a un acordo interprofesional. Non descartamos a CCOO e UXT, porque si hai maioría sindical e hai contidos… En 2013 non foi posible, porque a propia Confebask dixo non a Urkullu. Pero o de agora non ten nada que ver, contra ELA e LAB quíxose dar un paso máis.

Sobre a estatalización, o caso dos traballadores de Carrefour en Oiartzun é o de oporse a negociar o convenio en Madrid, pero din que é como mover un “elefante”. Como facer fronte a esta tendencia sen acordo xeral e sen poder de negociación na empresa?

O camiño tomado polos traballadores de Carrefour, en Oiartzun, é moi aplaudible. As loitas locais son imprescindibles, ás veces haberá dificultades, pero a través delas estamos a sentar as bases para un acordo global. En calquera caso, creo que en Oiartzun terán resultados, a loita sempre dá resultados.

Nos últimos encontros de Bilgune Feminista, Saioa Iraola dixo que para a transición feminista necesitamos “liderados colectivos”. LAB terá unha dirección paritaria, e que liderado?

Queremos que sexa colectivo, menos centrado na figura do secretario xeral. Estamos a pensar en ter unha dobre portavocía de face ao próximo curso. Con todo, é unha dirección paritaria, pero evidentemente iso non garante dar pasos na práctica feminista. É o momento de ir máis aló e estamos a tomar decisións a nivel interno para que se note en todo o sindicato.