Pararvos connosco A biografía da portada do libro di que realizou estudos audiovisuais e que o seu oficio é deseñar proxectos e servizos dixitais. Cando e como empezaches a facelo?

Aprendín comunicación audiovisual porque quería ser guionista. Fun a Madrid a estudar guion, e cando volvín a San Sebastián tentei entrar nese mundo, pero non funcionou, e empecei a escribir nunha axencia de publicidade. Cando xurdiu a cuestión dos blogs, empecei a mosquearme, porque teño computadores que me gustan. No traballo, pedín que pasase da publicidade en off line á publicidade na rede, e alí coñecín ao meu compañeiro e socio Goio Telletxea.

Precisamente quería preguntarlle agora por iso. En 2008 creastes A Personnalité, unha casa dedicada ao deseño de proxectos e servizos dixitais. Que é o que vos atraeu?

Vimos que se estaban creando aplicacións e cousas así e queriamos explorar ese mundo. Había mercado e necesidade de deseño. Queriamos facer proxectos que nos interesaban, non webs corporativas, senón que sirvan para algo ou axudan ás persoas. Queriamos mellorar as experiencias da xente a través do deseño.

Que fan exactamente?

Cando usas un programa, o correo electrónico ou o propio Twitter, alguén ten que pensar en todos eles. Tradicionalmente foi o mundo dos enxeñeiros e programadores, pero agora cada vez ten máis valor a experiencia dos usuarios. Por exemplo, a nosa aposta foi traballar os softwares industriais que utilizan os operadores de talleres, xa que estes necesitan un deseño que lles permita mellorar a vida dos traballadores e que as cousas se fagan máis rápidas e cómodas. Supoñamos que unha aplicación serve para configurar unha máquina. Nós pensamos e deseñamos como esta aplicación pode ser o máis simple e útil posible.

Este é a vosa lema: “Deseñamos proxectos e servizos dixitais con agarimo e principios”. Hai unha falta de principios neste ámbito profesional?

Algúns traballan de forma moi reactiva, sen criterio nin dirección: pedíronme isto, pois farei isto. Como remiendos. Nós con esta lema en xeral queremos manifestar que temos uns principios de deseño, e que non pomos, por exemplo, un botón, só porque nos está dispoñible.

Cales son os vosos criterios?

Necesitas unha dirección e entendes o que estás a deseñar. Para iso, por exemplo, temos que aprender como se configura un tren ou como funciona un almacén, e é un traballo exixente, pero non podemos deseñar algo que non entendamos. Algúns o fan, por suposto. O deseño non é pór as cousas bonitas, non é chapa e pintura, o deseño é a forma e a función. O deseño non é pór cor e adornar o que os enxeñeiros pensaron; tes que estar en todo o proceso do pensamento, si non non non sabes o que estás a facer.

E o amor?

É amor porque o damos todo. Coidar os detalles é moi importante, á fin e ao cabo a diferenza nótase nos detalles. Ao principio ves algo que ten un aspecto moi bo, pero despois, aix! Algo así non funciona. Si non se coida de todos os detalles, as pingueiras sairán nalgún sitio.

Percíbese ese amor no trato cos clientes?

Si, na honestidade. Non podes dicir aos clientes que estás de acordo con algo si realmente non estás de acordo. Este é outro principio. Logo, tes que explicarche ben por que non estás de acordo, por suposto, e os clientes apréciano. Hai persoas que contratan a persoas para que lles digan amén, pero a maioría quere que lles digan a verdade. Non gastas o diñeiro para confirmar o que xa sabes, senón para conseguir unha mirada que complete a túa visión.

Gustaríame falar agora da escritora Ana Malagón. Hai tres anos publicaches o libro Lasai, ez dá ezer mikro-ipuin e hai apenas un mes publicaches o libro de contos Gelditu zaitezte connosco . Non sei si dixéronllo xa, pero a frase ten un sentido: Tranquilos, non pasa nada; queden connosco.

É verdade. Ambos son moi apelativos e poden ser similares. Non o fixen á mantenta, pero as dúas son frases que escoitamos moito: a primeira dicímola moito nós, polo menos eu, e a outra a escoitamos moitas veces na televisión. Quizá sexa iso: coller unha frase moi habitual e pola como título.

Que pasou cando se publicou Lasai, non pasa nada?

Facía tempo que quería escribir un libro e por varias razóns non o fixo antes. Unha vez que o fas, tranquilízasche e xa está. A verdade é que non ocorreu nada. A xente felicítache por escribir o libro e parece que o fixeches de verdade, pero logo é moi sinxelo, non vai cambiar a vida de ninguén, nin a túa. Pomos a escribir libros unha especie de épica ou de romanticismo, e non é así. Tocoume ir un par de lectores ao grupo, facer unhas entrevistas, ter que explicarme e ter que teorizar sobre algunhas cousas aínda que non haxa teoría detrás delas, pero a miña vida é o meu traballo e a miña contorna, e eses non cambiaron. Naturalmente, tróuxome outras cousas, sobre todo vin que era capaz de escribir un libro, pero no día a día non puxera nada patas para arriba. A miña vida non é literatura, a miña vida é outra cousa.

Como empezas a escribir unha historia?

Non son dos que escriben para baleirar as entrañas. Escribir obrígame a pensar, pregúntome que penso de tal ou cal personaxe, e así é como empezo a escribir. Logo reflíctese dunha maneira moi diferente, ou salgue o contrario do que penso, pero como vivimos tan rápido e temos tan pouco tempo para pensar, escribir é unha maneira de reservar un espazo para pensar sobre isto ou aquilo. Logo hai varias fontes, por exemplo, unha historia que escoitei na radio, ou algo que lin…

O punto de partida é empezar a pensar sobre un tema, de acordo, pero como se converte a reflexión nun conto?

Penso nas situacións, en que faría alguén que non sexa eu ou que teña estas características nesa situación.

Nun grupo de lectores dixéronche que os teus microrrelatos eran moi tristes e a próxima vez anímasche a facer historias máis alegres. Non o fixeches. A miúdo faláronme deste tema, da literatura “triste”, por que dá máis forraxes?

Non teño resposta, as historias tristes xa non valen por si mesmas. O que pasa é que o meu punto de vista é bastante pesimista e, aínda que nos contos non apareza a miña opinión, hai unha determinada maneira de mirar as situacións. Pero o mundo é bastante merda, non é certo? Na miña contorna, por exemplo, non hai moitas historias alegres, aínda que non sexan historias especialmente tristes. A maioría das historias que che fan pensar ou che moven non son alegres… A miseria é máis atractiva. Identificámonos máis coa miseria que coas historias super-chatxas. Somos moi desconfiados, e os guipuscoanos aínda máis.

Neste segundo libro diría que é vostede máis asasino; A xente morre o 5 de cada 14 contos e hai de todo: accidentes, suicidios, asasinatos, mortes “naturais”…

Para min, a morte é a parte máis importante da vida. É o máis significativo que nos pasa. Ademais, como estou a envellecer, cada vez ten máis importancia. No día a día non nos damos conta diso, pero aí está a morte, ou a morte, non, senón a mortalidade, que somos mortais e que chegará ese momento, e como nos marca iso nas nosas relacións e nos nosos enfrontamentos. Para min é un tema importante. Evitámolo con frecuencia e, ademais, cada vez foise máis a ocultar a morte. Os nosos antepasados tiñan unha relación máis natural con iso, nós non tanto: nós temos tanatorios para que os mortos que tiñamos antes non estivesen entre nós. Estamos a esforzarnos cada vez máis por afastarnos da morte, confiando en que nos salvemos, pero non polo momento.

Díxome que quería escribir sobre fidelidade e terminou de escribir sobre custodia. Por que queres traballar a fidelidade?

Unha das cuestións de hoxe en día é iso, a falta de fidelidade. As cousas son cada vez máis cambiantes, cada vez temos máis problemas para manter o que somos ou o que somos, pero temos ese conflito interno: por unha banda queremos ser libres, pero por outro temos medo á soidade. Queremos ser fieis a nós mesmos, pero temos contradicións, e ao mesmo tempo queremos manter esas contradicións libremente, queremos ter todas as opcións abertas. Acordábame destes temas e das maneiras que quería tratar.

Que relación existe entre a custodia e a lealdade?

Non diría que sexan sinónimos, pero a fidelidade ten unha parte importante do seu coidado. Na vida pasamos varias fases: primeiro cóidannos, logo queremos romper ese coidado, e logo coidámonos, logo coidámonos a nós mesmos, logo están as parellas ou non… Eu creo que para manter ou romper a fidelidade, coidamos á persoa ou á idea ou ao que somos, ou deixamos de coidar. En definitiva, hai que regar a fidelidade e regar con coidado, entre outras cousas.

Queden connosco os personaxes do libro, moitas veces quedan ás portas do que deberían ou queren facer. Están nunha encrucillada e queren cambiar as cousas, pero non o fan.

Están nunha pota a presión e parece que van estalar, pero ao final non o fan. De cando en cando estalamos. Hai persoas que están convencidas, pero todos pensamos que de cando en vez nos gustaría mandar todo ao traste, e ao final non o fixemos e quedámonos onde estabamos por fidelidade. Temos medo ao cambio. E a fidelidade ten algo que ver con ese medo. Cantos non abandonan a súa parella ou traballo ou moitas cousas por medo a que vinga? Será peor ou mellor o que vinga? Preguntámonos iso, pero non temos a vontade necesaria para escoitar a resposta.

A pota a presión sempre pode aguantar máis?

Iso é o que pensamos. Logo sóltase a presión por unha ranura, non é unha gran explosión pero hai polo menos unha vía de escape, e así seguimos. Coñezo pouca xente que faga unha gran explosión.