O doutor retirado Dominique Huez recibiu o 10 de maio a visita dun barullo, o temible funcionario que executa os embargos ordenados polos tribunais. Huez traballou durante trinta anos como médico de obra na central nuclear de Chinés (Francia), no estado de Marsella. Un funcionario que viña secuestrar os dous coches da súa muller e do seu marido por negarse a pagar unha sanción de 1.000 euros.

En setembro de 2016 os comités disciplinarios do Colexio de Médicos condenaron a Dominique Huez e Bernadette Berneron a pagar 1.000 euros cada un a Orys, a subcontrata do xigante EDF, principal produtor eléctrico de Francia. Foron condenados coa penalización máis baixa, pero non pagar eses 1.000 euros para o doutor Huez é cuestión de honra.

O médico foi denunciado en 2011 pola compañía Orys, que certificou por escrito a un soldador-calderero enfermo do seu equipo que a súa enfermidade estaba relacionada coas condicións laborais, citando os malos tratos dos seus superiores. O traballador gañou o preito nas prudhomas. O Prud’homme, ignorado polos vascos de Hegoalde, é un tribunal de traballo especial, designado polos sindicatos e a patronal, no que se resolven moitos conflitos entre obreiros e patronais, sen chegar a outros tribunais laborais compostos por xuíces profesionais.

Prudhome condenou a Orys a indemnizar con 20.000 euros á traballadora pola persecución moral exercida polos seus superiores, que foron absoltos. Orys, que é subcontrata de centrais nucleares, asumiu a sanción e, ademais, acordou rescindir o contrato co traballador a cambio de 80.000 euros máis.

Pero posteriormente, Orys denunciou ante o Colexio de Médicos ao médico da usada, alegando que incumpriu o código deontolóxico ao indicar por escrito que o traballador padecía unha patoloxía depresiva que estaba relacionada cos malos tratos na empresa. Ante a comisión disciplinaria do colexio, varios prestixiosos profesionais defenderon ao doutor Huez, que ten un nome na psiquiatría laboral. Expresaron a súa sorpresa pola persecución ao doutor Huez, cando é tarefa dun médico de traballo atopar un sentido á dor que lle conta o paciente, neste caso no contexto das condicións de traballo.

O Sindicato de Profesionais da Saúde Laboral (SNPST) alertou do risco de que o Colexio de Médicos convértase en escravo da patronal, deixando aos médicos que teñen que defender a saúde dos enfermos por encima de todo no tema das enfermidades profesionais sen protección fronte aos seus patróns. Na última palabra do xuízo, Huez dixo: “Coñecín quince suicidios na central nuclear de Chinés. No caso do traballador ao que nos referimos, vinlle risco de suicidio. O meu esforzo foi axudar a este enfermo a entender o que lle pasaba, para que soubese que non estaba tolo”.

Como se observa nas condenas de Huez e Bernerón, as empresas atoparon a ranura para atarse as mans aos médicos. É habitual que un traballador enfermo reciba un certificado médico ou unha nota que relacione o seu problema cun asunto laboral. Son escritos sinxelos para o outro médico ou para o propio paciente ao que enviou o paciente. Pero se un dos pacientes presenta este escrito ante o tribunal laboral, os superiores presionan ao médico para que o modifique, ameazando con acudir ao Colexio de Médicos.

“Para un médico -dixo Dominique Huez á revista Nouvelle Vie Ouvrier-, atopalo ante un comité de disciplina é unha vergoña, un desastre. Por iso, cada vez son máis os médicos que se retiran, os que están dispostos a modificar o diagnóstico, e cada vez son menos os que teñen a coraxe de seguir adiante cos diagnósticos. É unha operación ben organizada pola patronal, hai que denunciala claramente”.

En tempos nos que predomina a subcontratación

A doutora Huez contabilizou 11 sancións similares á súa entre 2013 e 2016 a partir das noticias publicadas polos colexios médicos. Non é fácil saber cantas denuncias interpuxo a patronal francesa. A Huez sálguenlle unhas 100 denuncias ao ano das noticias atopadas, pero probablemente serán moitas máis, xa que na maioría dos casos os médicos retíranse por medo e cambian de diagnóstico: “Como os médicos viven estes problemas con moita vergoña, non llo comunican a ninguén. E ademais moitos médicos deféndense ante o colexio sen avogados!”.

Ante o caso de Huez, un grupo de asociacións, sindicatos e movementos de medicamento de traballo emitiron un comunicado no que denuncian que esta dinámica nos vai a prexudicar a todos e todas. Os médicos e o seu bo traballo, sen dúbida. Pero tamén aos traballadores, “que poden perder o recoñecemento e o dereito á indemnización de accidentes de traballo e enfermidades profesionais”. E todos os cidadáns tamén.

Máis adiante dise: “Nós, os médicos e os traballadores, temos que pasar á ofensiva. Cada día somos conscientes das consecuencias da violencia que a organización do traballo exerce contra as e os traballadores: as mortes prematuras con tóxicos, as patoloxías psicosociais polo traballo –non recoñecidas nos catálogos de enfermidades laborais–, as lesións musculares e esqueléticas están ligadas ao management salvaxe e inhumano que acelera os ritmos de traballo…”.

Non é casualidade que a dor de cabeza do doutor Huez produciuse por unha subcontrata dunha central nuclear. “Canto máis perigoso é un traballo, máis se subcontrata”, advertiu o xa coñecido médico nunha entrevista realizada en 2008 polo diario L’Humanité.

Coa subcontratación, o dereito mercantil elevouse ao dereito laboral. O que organiza un traballo ao principio está cada vez máis lonxe de quen teñen que sacalo adiante, os que preparan unha tarefa non saben nada das condicións exactas de quen teñen que sacala adiante. As subcontratas, pola súa banda, pérdense nalgúns traballos menores parciais, os que traballan en mantemento apenas teñen información do que fixeron antes, nin experiencia acumulada. Os traballos máis perigosos centraranse nos obreiros con menos experiencia.

Segundo Huez, a subcontratación conta con tres grandes vantaxes para as grandes compañías. Unha, abaratar o traballo manual. Dous, aos contratos de traballos contaminantes que non queiran aceptar os empregados da compañía. Tres, rompendo as incómodas limitacións organizativas das compañías, pasando os problemas a outros. “Para os patróns é tentador que o médico laboral convértase no axente da estratexia da empresa”. Cando a lei da selva imponse, os médicos directos convértense en testemuñas molestas para a patronal.