Despois de estudar filosofía e letras fúchesche a París a especializarche en sociología. Viviu o Maio do 68. Influíu na súa traxectoria?

Por suposto. En España sufriamos a dureza do franquismo naquela época. Todo estaba prohibido e todo era malvado. Non había nin liberdade de opinión nin de política. Por tanto, deixar este contexto e vivir en París foi un gran achado. Foi o estalido da liberdade e da audacia, e en comparación co que era España, todo era alí posible. Sen dúbida, a miña traxectoria, que máis tarde faría como socióloga, estivo ligada aos compromisos de París.

Hai algunha similitude entre Maio do 68 e M15?

Os contextos son similares: en busca da liberdade, o reto de ambos os movementos era eliminar sistemas que non funcionaban e que estaban desfasados. Compartían a alma mesma. A maior diferenza é que os mozos de hoxe en día tamén teñen que loitar contra a corrupción, e naquela época non estaba, ou polo menos non se explicaba.

Vostede volveu de París en 1970. O feminismo comezaba a fortalecerse entón.

Si, e participei activamente en Cataluña. Pero nos demos conta de que non sabiamos nada das mulleres e de que era necesario traballar seriamente para loitar polos nosos dereitos. Para entón xa estaba inmerso na sociología da educación e vin que podía ser un recurso interesante para analizar a situación das mulleres.

Esa experiencia levouche a ser directora do Instituto das Mulleres.

A institución creouse en 1983 e naquela época non había demasiada xente traballando neste campo. O Instituto de Ciencias da Educación da Complutense de Madrid convidoume a participar nunha conferencia e, nese sentido, a primeira directora do Instituto das Mulleres de Madrid propúxome formar parte do recentemente creado grupo asesor. Alí reuníanse todos os directores de cada Ministerio, xunto a varios expertos, aínda que tiñamos pouco de oídos… Bo, o obxectivo era discutir sobre as políticas que se ían a pór en marcha. Participei durante catro ou cinco anos e en 1993 propuxéronme a dirección do Instituto pola miña experiencia.

Pasaron máis de dúas décadas, pero aínda queda moito traballo por facer na loita pola igualdade. Até que punto cambiou a situación?

As institucións fóronse de costas. Cando deixei o cargo en 1996, o Instituto das Mulleres de Madrid estaba forte. Obtivemos moitas cousas, entre outras cousas, fomos portavoces da Unión Europea na Conferencia de Nacións Unidas en Pequín. O resto de países mostráronse sorprendidos polo xiro que fixo España tras o franquismo. Pero logo chegou o PP ao poder e o Instituto das Mulleres foise abaixo. Non é de estrañar que se escoite o comentario que fixo esta semana o director desta institución. Son vergoñosos e pediron a súa dimisión.

Vostede traballou no seo das organizacións. Son imprescindibles?

Pódense conseguir cousas desde calquera lugar onde se pelexe, pero para que os países saian adiante é imprescindible que a poboación e as institucións vaian xuntas. O empuxe é provocado pola poboación e está avalado polas institucións. Se algún destes dous axentes falla, non hai nada que facer.

Falemos de educación. Que opina da LOMCE?

A educación de 1970 é máis reaccionaria que a lei. Lévanos ao franquismo e é totalmente discriminatorio. Eloxia aos mellores dunha clase e rexeita aos menos bos. É posible que un neno ou unha nena non teña ganas de aprender aos 10 anos e que, despois, ao cumprir 15 ó 16, sexa un bo estudante. É moi reaccionario e por iso todos os partidos políticos pediron que se modifique, salvo o pp, que non respecte a lei.

Esta Lei permite que as escolas que reciben diñeiro público desvinculen as aulas entre os nenos e as nenas.

A Igrexa apertou o poder na educación e o Estado fíxoo posible. Traballei durante sete anos no Consello Estatal de Educación e hei visto que a Igrexa busca que a escola pública sexa especializada entre mozos e mozas. Afortunadamente isto é imposible. Inventaron que a separación é beneficiosa para o desenvolvemento infantil e que mellor traballan… Pero iso non se pode comprobar cientificamente.

Cre vostede que a educación vive o momento máis duro da democracia?

Non. Bo, desde o punto de vista legal si, pero é certo que houbo unha resposta moi interesante por parte da sociedade. Sobre todo en Cataluña, non o notei tanto fóra de aquí. Non sabería dicir que estivo no País Vasco. Moitas escolas han visto que teñen que cambiar a metodoloxía e garantírono. Con moitos problemas, porque a lei é como un corpiño, pero cando fai falta non a cumpren.