“Merleau-Ponty impresionou moito a Rikardo Arregi”. Iso é o que se pode ler na obra Orain gazte eroak de Joxe Azurmendi. Produciume unha impresión. Non sei exactamente por que, quizá porque aínda un autor non precisamente canónico, reivindicado por algúns (como a filósofa Mariña Garcés), líase contemporáneamente naquela década dos 60. Máis aló do premio de xornalismo, Rikardo Arregi, vén a continuación a necesidade de coñecelo.

Por que non empezar no portal da Política co primeiro libro, o postum. “É o primeiro que se fai en eúscaro sobre ciencia política”, segundo o autor. Unha invitación para empezar a “aprender o que outros aprenderon nós e a pensar o futuro”. “Este libro pretende ser un portal”: primeiro coas aclaracións sobre a palabra política; unha segunda parte coa que se fala da política; por último, cos resumos das teorías políticas dalgúns filósofos: Platón-Aristotele, Montesquieu, Hobbes e outros, en total oito –é unha pena que non estea Merleau-Ponty–. Pódense ler cousas curiosas sobre os autores: “A Montesquieu gústalle aparecer en todos os seus libros como un home feliz”. Pero, en xeral, as ideas que utilizan os pensadores de referencia na actualidade: “A economía rexeita a política e sitúaa nun segundo plano”, por exemplo, di textualmente Michel Onfray no Politique du rebelle.

O libro comezou unha nova sección da editorial Lur. A serie foi idea do propio Rikardo Arregi: “Sacar folletos duns 100 paias, de maneira divulgativa, sobre a cultura actual”; “que non sexan, desde o punto de vista do fondo, un paso atrás na situación da cultura vasca actual”. Sen descartar ningún recurso para iso (“Non teremos medo da plajificación”). Estas ideas plasmáronse nun preámbulo que trae o libro, “A problemática do libro vasco”, ao que Martin Ugalde deulle case máis importancia na crítica do 69 que no seguinte texto.

“Temos que atrevernos a andar e non canonizar os pasos que demos”. Sería a primeira lección de Rikardo Arregi, Joxe Azurmendi, testemuña do pobo, segundo di no segundo libro póstumo: “Rikardo quería educar ao pobo e educalo máis como profesor e compañeiro que como mestre. Educar, non só facer propaganda. Nin ensinarlle só. Rikardo traballou ao principio dunha xornada de traballo, deixounos a tarefa e a dinámica, e aí está vivo Rikardo”. O seu irmán Joseba tamén llo confesou, nunha edición de ETB: “Entre todos nós era o máis rápido” –e ten o mérito, porque Joseba foi moi rápido, se non se cambia de chaqueta–. Con Azurmendi, para terminar: “Nós seguímola, pero xa máis aló de ela”. n