Para o goce do oído
Ibon Sarasola recolle a frase “Belarria dá gramatika” do tradutor Josu Zabaleta no inicio do libro Bitakora, como anunciador da seguinte tese: “Lendo aos bos autores actuais que escriben co oído, conseguirá que un escritor sexa un bo escritor, é dicir, que sexa o oído dun bo escritor. E será a auténtica gramática do eúscaro actual a que recolla a gramática que seguen estes bos escritores”. Segundo o dicionario que deixou a Real Academia da Lingua Vasca-Euskaltzaindia, a academia do eúscaro está formada por eses escritores de boa orella. Entre os falecidos destaca o nome de Koldo Mitxelena, mentres que nas últimas ocasións atópanse autores como Anjel Lertxundi, Bernardo Atxaga e Iñaki Segurola, entre outros.
Un deles, o de Asteasu, acaba de pór en valor unha obra que pode axudar a converterse nun escritor de boa escoita: A vida de Pello Errota que Hauspoa publicou en eúscaro unificado a conta da súa filla. Parecíalle que había poucas leccións como esta de aprender a escribir ben. Nos últimos días realicei varias inmersións en Internet na obra Auspo sen H, aproveitando que todos os libros publicados por Antonio Zabala están dispoñibles na rede. E moitas veces lembrei o que dixo Atxaga. De feito, tomar algunhas pasaxes de aquí e de alá, incluídas as presentacións do tolosarra, é un aire fresco para o lector. Non sei si o escritor sacará algún proveito diso; o lector, sen dúbida, si, sobre todo, as orellas do lector. O que prefira outras paraxes á carta, sentirá a gusto e a gusto nestas historias.
Aínda que todo estea devandito, falta o máis importante: a graza, a cor, o sentimento, o brillo, a alma. E onde se aprende iso, quen pode ensinalo?
Como falamos de oídos, poderiamos falar de música e comparala coa literatura. A partitura é a gramática da música, xa que debulla todas as normas que hai que cumprir: o ton, a duración das notas, os silencios, cómalas, as repeticións… Aínda que todo estea devandito, falta o máis importante: a graza, a cor, o sentimento, a alma, o brillo. E onde se aprende iso, quen pode ensinalo? O director do noso coro fai estas preguntas retóricas, desesperado, ao converter a deliciosa melodía de Mozart ou de Bach nunha canción rouca.
Chego ao final do artigo e entrei en YouTube para escoitar o Canon de Pachelbel, pensando que podería axudar a completar estas liñas. Que traballo hai detrás diso? Dun par de horas ou dun ano? Nin idea. O que pasa é que esas notas simples e penetrantes que estou a ouvir sacódennos o interior, conmóvennos.
Iso chámase arte. É difícil dicir como se consegue a graza. Por sorte, e iso é o máis importante, está ao alcance de todos. Literatura e música. A un só clic, moitas veces.
Otsailaren 24tik eta martxoaren 1era bitartean, astebetez 60 lan proiektatuko dituzte Punto de Vista zinema dokumentalaren jaialdian. Hamar film luze eta zazpi labur lehiatuko dira Sail Ofizialean; tartean mundu mailako lau estreinaldi eta Maddi Barber eta Marina Lameiro... [+]
Larunbatean egindako prentsaurrekoan adierazi dute manifestazioa ekainak 14an Donostian egingo dutela. 130 kolektibo, alderdi politiko eta sindikatu batu zaizkie eta "atxikimendu kanpaina oraindik zabalik dagoela" gogorarazi dute.
Plazara, AEK, Uda Leku, Dindaia eta Ebete antolakundeak Baionan elkartu dira Famili'on egonaldi ibiltariaren lehen edizioa aurkezteko. Hizkuntza mailaren arabera eskaintza bat edo beste egongo da eta haur zein gurasoentzat izango da udaberrian.
Neska adingabeari sexu abusuak era jarraituan egin zizkiola frogatutzat jo du Bizkaiko Lurralde Auzitegiak.
1989tik 2014ra, Frantzia mendebaldeko hainbat ospitaletan egindako erasoengatik epaituko dute. 74 urte ditu Joel Le Scouarnec zirujau ohiak, eta espetxean dago beste lau sexu eraso kasurengatik.
Iratxeren Bidasoaldeko Lagunak ekimenak deituta, dozenaka lagun kalera atera ziren atzo Iratxe Sorzabal preso politiko irundarraren absoluzioa eskatzeko eta behingoz etxera ekartzeko, torturak salatzeaz gain.
Azken asteetan François Bayrou Frantziako lehen ministroaren harira ezaguna egin bada ere, aspalditik dira albiste Betharram eskola katolikoko apaizen gehiegikeriak. Lau urtez barnetegian ikasle izan zen Paxkal Indo lapurtarrarak Euskal Irratiaki adierazi eta ARGIAk... [+]
Greenpeaceko kideak Dakota Acces oliobidearen aurka protesta egiteagatik auzipetu dituzte eta astelehenean aztertu du salaketa Dakotako auzitegiak. AEBko Greenpeacek gaiaren inguruan jasango duen bigarren epaiketa izango da, lehenengo kasua epaile federal batek bota zuen atzera... [+]
Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]
Ikerketa bat egin dute Alemanian, hauteskundeen atarian: kontuak sortu dituzte TikToken, X-n eta Instagramen, eta aztertu egin dute algoritmoak zer nolako edukiak erakusten dituen. Guztietan, algoritmoak eskuinera eta eskuin muturrera jotzen du gehien, TikToken nabarmen.
Etxera itzuli ahal izan diren arren, joan den azaroan kaleratu zuten Astrabuduko familia berriz ere arriskuan dago. Uribe Kostako Etxebizitza Sindikatuak salatu du mailegu-enpresa berriz ere saiatzen ari dela kanporatzea gauzatzen, oraingoan, desokupazio-enpresa bat... [+]
Hizkuntza bizia orain! egin dute oihu galizieraren aldeko milaka manifestarik Santiago de Compostelan (Galizian) joan den igandean. 2024ko hondarrean, azken inkestako datuek pozteko arrazoirik ez zuten eman: ezagutzak eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da... [+]
Laborantzaren Orientazio Legea pasa den astean ofizialki onartu du Frantziako Parlamentuak. Ostegunean Senatutik pasa da azken aldikoz. Iazko laborarien mobilizazioen ondotik, aldarrikapenei erantzuteko xedea du lege horrek. Aldiz, ingurumenaren aldeko elkarteek azkarki salatzen... [+]
Ekitaldian, Mileik motozerra bat oparitu dio Muski, murrizketa sozialen sinbolo eta aldarri gisa.