“Si mándanche unha carta, e non vai perfumada, é do Goberno Civil”. Si os amigos de Kojon Prieto e os Huajalotes continuasen cantando no século XXI, estou seguro que se acordarían de Carlos Urquijo. Do mesmo xeito que se lembrou por centos de cidadáns, organizacións e concellos vascos que foron obxecto de recursos e sancións por parte da Delegación do Goberno español na CAV. A verdade é que en ARGIA foi unha sorpresa ler que tiñamos que darlle 601 euros a cambio de facer o noso traballo. É máis, ver que, en total soidade, coa Lei Mordaza que só o PP apoia, íanos a sancionar. E, por suposto, ademais da do País Vasco, en todo o Estado español recibiu unha carta tan preciosa cando se soubo que eramos o primeiro xornalista e medio de comunicación.

Un medio de comunicación pequeno e independente en eúscaro é o primeiro punto da lexislación excepcional do Goberno de España. Era o 3 de marzo do ano pasado, unha semana despois do 13 aniversario do peche de Euskaldunon Egunkaria. Argumentos restaurados. A “submisión a ETA antes”; “coa ameaza de ETA e dos movementos de Ospa e Alde Hemendik en vigor, pór en risco a seguridade física dos axentes policiais e da súa familia”, agora a través dun tuit. O ministro Anxo Acebes, que agora fala en nome de Iberdrola, dixo no Congreso: "É unha broma que digamos que en España temos un problema de liberdade de expresión ou de dereito de manifestación", di agora Mariano Rajoy no Congreso. Parece que os xornalistas vascos seguimos sen entender o fluxo da xente importante de Madrid.

A solidariedade e o apoio dos medios de comunicación vascos non cambiaron nos últimos anos. Os xornalistas somos privilexiados, os ataques ao xornalismo en xeral teñen máis alcance que as violacións ao resto da cidadanía. Pero a clave foi a de colectivizar o problema. O grupo de traballo de ARGIA acelerou a resposta colectiva ao dicir desde o primeiro segundo que non pagariamos a multa inxusta e que estabamos dispostos a desobedecer a Lei mordaza. Posteriormente, a excelente resposta dos medios e xornalistas vascos constituíu un trampolín para que en poucas horas a noticia saltase á comunidade internacional. Así, unha multa administrativa de 601 euros imposta a Argia foi difundida polos medios de comunicación The New York Times ou Ao Jazeera, que se atopan a miles de quilómetros. A partir dese momento vimos como se multiplicaba a noticia: México, Estado francés, Rusia, Grecia, Italia, Irlanda, Australia, etc. Para a nosa historia particular quedarán escóitaa de ARGIA no Congreso de España, da man de Onintza Enbeita, ou a invitación a participar no programa Salvados de Jordi Évole. No último momento, os produtores botáronse atrás.

Tamén foron os que decidiron calar. Pouco, pero peces grandes. Mentres The Guardian informaba da condena a un cidadán vasco, os xornais máis vendidos de aquí non dixeron nin unha soa palabra. Ou unha entrevista nunca publicada nO País, na que o xornalista madrileño preguntoume si tiña algún vínculo ou relación coa esquerda abertzale. Por pór dous exemplos escuros. A mesma postura mantívose mesmo no momento no que gañamos o caso.

Grazas aos compañeiros de Eleak/Libre, tras o impulso dos medios de comunicación de Hekimen, a Asociación Vasca de Xornalistas abriu o camiño, primeiro para que a maioría das asociacións de xornalistas do Estado español unísense a nós e, de aí, para facer fronte á International Freedom of Expression que agrupa a 100 organizacións non gobernamentais de todo o mundo.

Acudimos ao lugar onde se fai a lei cunha proposta para non cumprir a lei. É un exemplo da marabillosa tolemia que raíña na nosa sede de Lasarte-Oria. Como os ex políticos aparvados polo empuxe das portas xiratorias, tivemos dificultades cando nos fixeron caso de non sentirnos grandes na nosa pequeñez. As Xuntas Xerais de Gipuzkoa e o Parlamento de Navarra non só valoraron positivamente o incumprimento da Lei mordaza, senón que o Parlamento de Gasteiz, que controla a un policía, aprobou case por unanimidade a nosa proposta.

Desgraciadamente, o tempo deu a razón á única persoa que votou en contra da proposta de ARGIA. “Vostedes están a baleirar sen sentido as proposicións non de lei porque saben moi ben –coa mirada xarada nos representantes do PNV e do PSE-EE, Carmelo Barrio– que hoxe non van cumprir o que vostedes aprobaron”. Desde entón, a Ertzaintza deu a razón ao popular en 2.857 ocasións e a conselleira de Interior, Beltrán de Heredia, nunha ocasión: Un simple “nós estamos para cumprir a lei”.

O día que o profesor de ciencias políticas explicou que “o que se dixo no Parlamento a miúdo queda dentro do Parlamento” non fomos a clase. E, timidamente, cremos que bastaría para que a maioría da cidadanía, dos axentes sociais, dos partidos políticos e do parlamento cambiase a actitude das forzas policiais.

Antecedente de que?
Desde que nos impuxeron a multa, o Goberno fixo oídos xordos ás declaracións das asociacións de xornalistas e outros actores importantes de dereitos internacionais. A militancia do pp no Defensor do Pobo español, a popular Soidade Becerril, tampouco lle serviu de axuda, e Rajoy rexeitou a petición de derrogar a multa de ARGIA. Con todo, cando faltaban seis días para a celebración do xuízo, decidiron dar marcha atrás. Javier de Andrés, que colleu a vara de Urquijo, alegou problemas na forma de anular a multa. Para non morder o fondo do caso, e cun dos argumentos xudiciais habituais, eliminar o 'marrón' de encima. Ninguén pon en dúbida que a decisión está máis ligada á situación política de cada momento que á xustiza e á garantía de dereitos. Non queren que se vexa agora nos tribunais o dereito a gravar a Lei mordaza e a Policía e, segundo as malas linguas, o noso caso non axudaba a que o diálogo entre o PSOE, o PNV e o PP continuase con dozura.

Sabemos que non vai ser un precedente xurídico, porque se evitou a cuestión de fondo. Non se suspenderon algunhas sancións que teñen a mesma ou máis carencia de argumentos.

Ademais do intento de paralizar a Lei Mordaza pola vía xudicial, o final desta historia dun ano ten un revés máis bonito. Que, se o desexa, pode ser un antecedente. Como consecuencia do silencio, pódense gañar vestidos de argumentos e coa pequeñez como un estímulo no canto dun límite, grazas ao impulso dos medios de comunicación independentes e dos movementos populares. Gustaríanos que hoxe en día fose un exemplo de que merece a pena protestar, unha vacina contra a autocensura, para que os xornalistas non sexamos quen renunciamos aos nosos dereitos. A posta en coñecemento da actuación dos funcionarios públicos no espazo público non pode constituír delito en ningún caso. E a pesar de ter a man a Lei Mordaza, demostramos que é posible pór límites xustos ao poder.

A cabeza pensa en función da terra que tocan os pés. A comunidade de ARGIA que cada día se estende é un solo precioso para saltar a calquera sitio.