Mikel Etxaburu levouse o Premio de Poesía Blas de Otero de Bilbao neste libro O zaudete (Erein, 2016). A luciérnaga non ten por que ser o sol: “Parece bastante claro para verse a si mesmo; e bástalle para non esquecerse de quen é”. As luces da luciérnaga son, de súpeto, farois. Urbano pero referenciado á natureza, esperanzador pero pálido, lento na área, o libro é un chamamento a ser consciente das cousas. A Etxaburu non lle interesa a sublimación ou a altura do ceo, prefire a vista da terra. O propio autor dixo: “A poesía ten ese martelo de transformar a realidade. Para min é esa poesía: reflectir nos poemas ese paso que hai de mirar. Cal é ese paso? Da conciencia”.

E na confusión da conciencia poética e social, percorre as rúas, tanto interiores como exteriores, cos ollos abertos, e non tanto os propios ollos. Así se rebelan os habitantes da noite, os inquilinos dos caixeiros, as nosas pantasmas, aos que fixemos invisibles: “Saíu o sol./ As butacas de madeira das prazas están ocupadas,/ sempre están ocupadas,/ e sempre son as mesmas/ as que ocupan os asentos de madeira”.

Por iso, os fíos deste libro multiplícanse até crear a telaraña de imaxes da cidade. Esta telaraña é unha especie de ficción persoal que une as experiencias e o presente dunha maneira bastante real, cun lirismo bastante reflexivo.

A luz e a sombra, o eu e os outros, o tempo e a memoria tamén veñen dun lado e doutro. Iso desexa á poemaria un todo, agradecido algunha vez, un momento monótono. Mentres durmías abrinche os ollos máis que o libro de poemas dun pensador, o pensamento dun poeta. A beleza, o ritmo, a palabra… son de segunda orde en comparación con outras virtudes. A crítica, a emoción, a empatía… son as cousas que Etxaburu rexeita, e moitas veces esa desesperación, a necesidade de dicir algo, é o que complica e confunde o poema, nas metáforas das dúbidas mudas: “E gustaríache gardar as ondas na bañeira,/ pero é demasiado tarde, a bañeira está furada e/ o mar escapouse do teu baño”.

Isto non é tan fresco como Zu zara orain txoria (Elkar, 2011) e Hodeiak zapatetan (Susa, 2014), non é tan redondo. Neles lía, como un río, e as súas lecturas eran naturais. Este traballo pareceume máis forzado, un malgasto de enerxía.