Abriuse un escenario para transformar as regras do xogo do comercio global e da economía internacional, construído tras a Segunda Guerra Mundial. Centrándonos na América de Trump, estamos ás portas dunha xira estratéxica radical da política comercial da EE.UU. Ademais do discurso, as primeiras evidencias do novo camiño económico e comercial son xa fortes: Trump deixou de lado o multilateralismo dos últimos 70 anos e puxo en marcha unha estratexia unilateral. O novo Goberno de Estados Unidos deixará a zona de libre comercio do TPP da conca do Pacífico e pretende establecer unha curmá do 20% para os bens de importación mexicanos. Si tomásese esta medida, a zona de libre comercio de Norteamérica –NAFTA: O que inclúe Estados Unidos, México e Canadá, sería derrubado de facto. O proceso do TTIP, que se está negociando con Europa, suspendeuse.

Un dos eixos da hexemonía económica de Estados Unidos foi a globalización e a liberalización comercial na súa política económica exterior. A principal potencia económica guiou o ritmo e a gradación da liberalización comercial á carta, primando primeiro o GATT e despois a xestión multilateral da Organización Mundial do Comercio (OMC). O procedemento pactado e multilateral para levar a cabo a liberalización do comercio internacional, que ten como principal medida o desmantelamento dos aranceis, estivo presente nas últimas sete décadas, aínda que tamén se utilizou a disuasión. A liberalización xeneralizada da última metade do século centrouse no comercio e as finanzas manufactureiras. Mantívose a protección e a regulación noutros ámbitos, como a agricultura, a maioría dos servizos ou a protección intelectual. Así, moitas empresas transnacionales estadounidenses conseguiron garantir a súa expansión global e que o comercio internacional coñeza un crecemento sólido. O novo mandatario estadounidense cuestionou este modelo multilateral de liberalización selectiva do comercio internacional.

En calquera caso, a crise do citado modelo era evidente ao analizar a súa evolución ao longo da última década. De feito, a rolda de negociación de Doha da OMC, que se abriu en 2001, non está para atrás en moito tempo. Por iso e pola irrupción de actores internacionais tan poderosos como China, Estados Unidos preferiu acordos de liberalización rexional a principios deste século. Tras a NAFTA, desde Washington impulsaron o tratado de libre comercio do Pacífico –o TPP– ou do Atlántico –o TTIP– e outros. É dicir, o marco de xogo da política comercial foi incerto na última década.

No ámbito da regulación global do comercio II. As bases construídas desde a Guerra Mundial están en proceso de estalar. Está por ver o alcance do impulso proteccionista dos Estados Unidos. Unha corrente de opinión entre as forzas alterglobalistas, como Susan George, non ve con malos ollos a nova onda comercial estadounidense, na medida en que supón o desmantelamento das zonas de libre comercio, mesmo dos TTIP. A pesar de que a política económica de Trump busca beneficios a curto prazo, os efectos negativos a partir de aí son evidentes. A unilateralidad non supón ningún beneficio para ninguén nin para Estados Unidos, xa que se verá afectada a perda de rendibilidade, a caída da produtividade e a inflación no sistema produtivo estadounidense. Isto reforzará a lóxica da protección. Si a resposta reactiva do resto do mundo dáse nesa lóxica, as consecuencias son imprevisibles.