Pasou un tempo desde a primeira canción, desde o primeiro concerto, no que publicaches o disco. Pasaron moitas cousas nestes dous anos…

A verdade é que me encanta, porque a sorpresa foi total. Pero xa vivo nesa sorpresa, construín unha rutina nesa sorpresa, e afíxenme á nova situación. Hai tamén ese medo da efervescencia. Non se sabe até cando vai ser todo isto. Propúxenme que fose lentamente, pero que prolongase o que comezara.

O que era novo xa non é novo. Cambiou algo?

Cambioume moito, pero o esencial non. Agora miro con outros ollos todo o que pasou estes dous anos. Pasei todo o doce, e tamén quero mirar os aspectos negativos deste mundo da música, para afrontalo na medida do posible. As miñas maiores preocupacións son agora outras: como dignificar e profesionalizar este camiño.

Antes non cría que puidese dedicarme á música e á vida. Agora deime conta que si, que realmente gozo facendo isto; que me piden moitas horas; que quero seguir formándome; que me gustaría comprometerme cos meus músicos e seguir adiante moitos anos máis… Todo isto fágoo desde a dignidade, e é moi difícil si tes que combinalo con outro traballo.

Tamén tivo que tomar moitas decisións. Entre tanto, a pesar de ter outras ofertas, preferiu que o disco saíse pola súa conta.

Por unha banda, quería saber como é todo o proceso. Si faio unha empresa, non sabes que traballo é, que hai que ter en conta… Eu quería meterme até dentro nese barro. Manter a independencia tamén é moi importante para min, tanto como músico como como persoa. Non quero deber nada con ninguén. Sempre hai alguén que quere sacar partido, pero eu non son un produto. Na xente si, teño confianza, e por iso decidín financiala con crowdfunding.

Do mesmo xeito que a produción do disco, no concerto tamén levas a xestión.

Polo menos a nivel de Euskal Herria si. Como calquera outro traballo, non deberiamos avergoñarnos de pedir diñeiro polo noso, pero moitas veces é o máis difícil, pedir diñeiro. É certo que levar esa negociación como músico che ensucia un pouco. Se alguén o fai no teu nome, todas as palabras feas son para o mánager… Intento ser amable en xeral e responder a unha negativa, sempre. Pero por primeira vez pásame que me esquezo de responder algunhas mensaxes.

Iso tamén darache flexibilidade, vímosche en festivais, gaztetxes, salas, bares pequenos…

Iso tamén é un tema difícil. Eu síntome máis cómodo nun sitio cálido, coa posibilidade de escoitar ben, o público sentado pero non demasiado lonxe… Hai salas que ofrecen iso, pero tamén algúns gaztetxe. Por exemplo, os festivais normalmente non. Non é fácil ter criterios claros. Pero normalmente, cando imos aos sitios que imos, vén moita xente, e non hai mellor recompensa. Ás veces podemos pensar, tanto traballo… Para que? Merece a pena? Pero chegamos ao escenario, tocamos o concerto e para terminar, temos claro que si, que merece a pena.

Hai que destacar tamén o ambiente que creastes no grupo. É evidente que Ane Bastida, Iker Lauroba e Oriol Flores son máis que os músicos que visten con Izaro.

Deime conta do diferente que é o noso camerino en comparación con moitos grupos de farandulas. Non hai droga nin alcol no noso país. Estamos a meditar, dicindo bobadas… Non somos “guayas” nese sentido, pero prefiro facelo. Convertémonos/Convertémosnos en familia, son da miña casa para min. Agora mesmo son as persoas máis importantes da miña vida. Musicalmente, deron outra dimensión ás cancións, aínda que ao principio me custa moito polas en mans doutros.

Xa dixeches que fas as cancións case de golpe, e non gústache facer cambios máis adiante. Si necesítaos, deixa iso e crea outra canción.

Para min, cada canción é a resposta a unha pregunta que teño na cabeza nun momento dado. Si teño que facer moitas adaptacións, xa non contesta a esa pregunta do momento, polo que non me vale. Si quero transformarme ou darlle outro punto de vista, fago outra canción, outra resposta.

Comezando polas cancións, vénme á cabeza a selección do idioma. Sei que estás cómodo en tres idiomas (inglés, eúscaro e castelán), pero seguro que haberá euskaldunes que preguntan por que non fas máis cancións en eúscaro, e tamén persoas que non entenden por que segues tan empeñadas co eúscaro.

Non me poño límites no tema das linguas. Fágoo natural, segundo cada canción e cada momento esíxemo. Pero é certo que pasei catro ou cinco semanas escribindo unha canción todos os días, todos en castelán. Por primeira vez sentín esa presión: “Izaro, tamén deberás escribir en eúscaro, ou?”. Logo escribín as obras de eúscaro dunha maneira moi natural, pero esa preocupación serviume para ter as miñas contradicións. Pensei que a min non me faría efecto, pero pensei: “Que dirán?”. A xente tende facilmente a avaliar ao outro, pero eu non fago isto para sacar sete, oito ou dez segundo os criterios de ninguén. Fágoo para min.

Grandes festivais, managers, contas de diñeiro, coñecendo todo ese mundo detrás dos escenarios, atopaches algo que che sorprendeu para mal?

Todo é como esperaba. Pero hame entristecido comprobar algunhas suposicións. Por exemplo, unha vez aconselláronme pintar os beizos e subirme ao escenario cunha saia. Comprendín que si talles cousas cóllenche a ti, nova e sen un cerco que che protexa, destruiríanche. Non é de estrañar que de moi novo acabe como terminan as estrelas de Disney.

Tamén denunciaches os comentarios e sentenzas que debes sufrir por ser muller e músico.

Dá rabia, desde logo, pero é así. Tocoume escoitar de todo: “Con cantas persoas deitaríase para chegar até aquí”, ou “está aí só porque ten o corpo que ten”, por exemplo. Si es delgado, porque es delgado, porque es gordo, porque es gordo. Non importa como sexas, desde o momento en que sobes a un escenario cunha vagina, o teu corpo é xulgado e iso condiciónache. Aos meus compañeiros homes non lles pasa nada diso. Fixen un traballo persoal e deime conta de que non me importa o que digan e pensen aqueles que non son o meu público. Pero para iso necesítanse bos amigos e moita autoestima.

En pouco tempo conseguiches moitos focos e micrófonos. Sentes a necesidade de representar a unha xeración? Presión ou esixencia para coller varias bandeiras?

Si, sentín ese peso de converterme nun pequeno referente social. Pero non sinto cómodo. Non son máis que un músico. Eu, como músico, non quero relacionarme con ningunha iniciativa política. Izaro Andrés Zelaieta si acudirá ás iniciativas e manifestacións que queira, pero Izaro non. É unha cousa que dubido dando voltas na cabeza, difícil, porque todo ten a súa carga ideolóxica. Pero non quero vincular o meu traballo de músico con nada, polo menos mentres non teña as cousas moi claras.

Dáslle importancia a coidar as redes sociais, os medios de comunicación e en xeral a comunicación. Moitos músicos viven este traballo como unha carga.

Creo que as redes sociais son unha ferramenta moi eficaz para dar a coñecer o teu traballo. Móvese moita xente, e logo, afortunadamente, tamén chega aos directos. Quítame o tempo, pero é moito o que recibo de volta. Izaro é unha cousa moi persoal, moi miña, e non teño que facer ningún esforzo especial para ser Izaro. É un traballo que só podo facer eu.

Ensaios, comunicación, xestión de concertos, concertos… Tamén tes tempo para crear?

Agradecería ter máis tempo e días para crear. Estes últimos días sucedeume, por exemplo, ter un “refrán” na cabeza, e non poder compor a guitarra. Teño moitas cancións que non tiveron cabida no primeiro disco, pero como me dixo un amigo, esas non representan á actual Izaro, e de momento, quedarán gardadas. Aínda así, aos poucos estou a facer novas cancións.