Cando escoitei por primeira vez o nome deste grupo, Oh!, que estivo tanto tempo presente en Mondragón e que se estendeu noutras comarcas de Euskal Herria. imaxinei outro proxecto escénico. Máis tarde, ao escoitar as cancións, deime conta de que este grupo da zona de Irun ten moi pouco de tradición e, pola contra, moito máis de pór patas para arriba conceptos tradicionais e multiplicar a crítica en nós. No País Vasco existen uns poucos grupos cun obxectivo similar, moi pouco, –entre os máis coñecidos, Lendakaris Mortos e Ciclos Iturgaiz–. Adoitan ser incómodos para algúns oíntes, destrutivos para outros, e para o resto construtores –destruídos antes de construílos–, que provocan un sorriso.

Fai uns tres anos, BEÑAT Muguruza, Xabi Burgaña e Lander Bidaurre crearon o grupo coa intención de ver concertos doutros grupos, de pensar que eles tamén tiñan algo que dicir e de subir a un escenario. E como o máis importante para eles era a mensaxe –o que querían dicir– e a improvisación, elixiron o punk sen dar máis voltas.

Nas cancións dos irundarras, por exemplo, non atoparemos a Donald Trump, que leva moito tempo falando de todos. No seu lugar, moitos máis “domésticos” están no punto de mira. E iso, por suposto, inflúe de forma distinta entre o público, acumulando seguidores e detractores. Aínda que quizais non o acepten, non o adoren, pero teñen unha gran influencia no punk dos anos 80 que levan no sangue –referencias máis próximas á Polla, Cicatriz, Dead Kennedys ou hardcore–. Aínda que eles din que fan o punk simple, o punk é rápido e escuro, que a miúdo queda á sombra das palabras.

No Honónimo publicado en 2015 “A loita é a única autoestrada”, “Urquijo de puta”, “O único Nobel Vasco, Erramon e Kaxal”, “Perdóeme si hoxe non son suficiente dentista de indeción”, “Recitarei 3 Eusko Gudari” e “Todos somos Coca-Cola” cantaron con rigor no novo traballo. Así, desde “Egin sorrí, imos gañar ETA”, están a tentar “ETB fose da antena” lembrando a Julian Iantzi, aumentando a relación Africa Baeta-ISIS e “O cervo do norte”. Pola contra, a pesar das peticións de Olano e Itxaso para que non rexeiten aos refuxiados, están convencidos de que “o domingo DV regalará xabón orgánico”. Ademais de todo iso, é antolóxico que se homenaxeou á Feira de Durango e ao Centro Palentino co postureo como tema central. E como sobra para todos eles, os alumnos (Bologna non é un plan), o folk venal de Iparralde (Larrepetit) e o “tic machistas” tamén foron os protagonistas.