En 2013 decidiron mirar ao Ártico para realizar a investigación. Por que é tan importante o que ocorre alí na evolución do cambio climático?

Mikel González-Eguino: Naquela época soubemos que en 2012 o xeo mariño do Ártico sufriu unha tremenda recesión no verán, algo inesperado. Isto provocou unha alarma aos científicos. Nós sentimos a necesidade de iniciar a investigación porque os sucesos do Ártico afectan o clima de todo o planeta, e non só aos hábitats dos osos brancos, etc.
Sérgio Henrique Faria: Díxose que o desxeo do Ártico no verán suporía unha serie de vantaxes: novos camiños para os barcos, a posibilidade de explotar recursos submarinos… Pero que consecuencias globais terá a fusión. Máis concretamente, que pasará co albedo?

Que é o albedo?

SHF: Capacidade de re-proxectar a radiación proveniente do sol cara ao espazo. E o xeo é o que ten máis capacidade. Si fúndese, a Terra absorbe máis enerxía, o que produce un quecemento. O quecemento, pola contra, aumenta a fusión. Procesos que se retroalimentan e aceleran.
MGE: A medida que se vai perdendo o xeo, hai máis posibilidades de que se perda máis rapidamente. O grupo internacional de científicos que analiza o cambio climático, o IPCC, anunciou que o primeiro verán sen xeo no Ártico celebrarase entre 2040 e 2060. Antes crían que iso non se ía a producir até finais de século, pero os datos dos últimos anos demostraron que o proceso vai ser moito máis rápido. Decidín comparar estes datos co traballo que estaba a facer eu mesmo, para saber como a redución do albedo ártico afectaría os esforzos de mitigación do cambio climático.

Acabades de publicar os resultados do estudo. A principal conclusión é que estes esforzos, actualmente previstos no Acordo Climático de París, van ser aínda máis grandes do que se cree.

MGE: Si. A mensaxe principal do noso artigo é que o mantemento da tendencia e o verán sen xeo no Ártico dentro dunhas décadas vai ter un gran impacto na redución das emisións de gases de efecto invernadoiro. O momento de que as emisións sexan cero debería adiantarse entre cinco e quince anos para alcanzar o obxectivo principal do Acordo de París: que o aumento global da temperatura non supere os dous graos. E o diñeiro que haberá que destinar para paliar os efectos do cambio climático pode aumentar entre un 20 e un 60%.

Dalgunha maneira, as conclusións do voso traballo de investigación teñen un carácter “político”.

MGE: Nos estudos nos que participei, isto é o que ten consecuencias máis importantes. O que estamos a dicir é inquietante e hai que sabelo.
SHF: Este estudo dá máis gravidade ao problema. Non esperaba que o resultado fóra tan duro. O discurso sempre foi “aínda hai tempo”. Pois estamos a ver que non hai tanto tempo.
MGE: Nós non pedimos un esforzo maior directamente aos políticos, pero temos que informar de que, segundo as conclusións da nosa investigación, a consecución dos obxectivos do Acordo de París non vai ser tan fácil. Mencionei o obxectivo de manter o quecemento global por baixo dos dous graos, pero ademais o Convenio di que na medida do posible hai que tentar que a temperatura non supere os 1,5 ºC. As nosas conclusións son claras: isto xa non se pode conseguir sen emisións negativas. É dicir, eliminando o dióxido de carbono da atmosfera.

Como?

MGE: As únicas formas que existen hoxe son a reforestación masiva –a plantación de árbores para que absorban o dióxido de carbono–, a tecnoloxía de captura e almacenamento de carbono, que aínda non sabemos canto nos vai a custar, xa que non hai plantas que o fagan no mundo; e a geoingeniería, unha vía perigosa a medida que transforma a xeoloxía do planeta.

As tres vías foron moi criticadas polas consecuencias que poden carrexar, e moitos se preguntaron si realmente funcionarían.

MGE: Así é. En calquera caso, trataríase de medidas que non superen o límite de 1,5 graos. O importante é que non se superen os dous graos, para o que a redución de emisións debería comezar rapidamente.

Sabendo todo isto, que opina do ritmo dos cumes climáticos e dos esforzos diplomáticos de cada ano?

MGE: Para empezar, hai que ter en conta que o último cume, a de Marrakech, produciuse xusto no momento en que Donald Trump foi elixido presidente, o que dificultou que os alí presentes puidesen negociar como cómpre. Eu creo que en moitos ámbitos están a darse moitos avances e iso hai que recoñecelo, pero non conseguimos reducir as emisións, e esa é unha das claves. O problema avanza moito máis rápido que as respostas e algunha vez haberá que cambiar esa tendencia. Fai falta vontade política, e non só iso, senón tamén apoio cidadán.
SHF: En calquera caso, nós somos optimistas. Andamos lentos pero ao final atoparemos solucións, aínda que nun principio non sexan as que nos gustaría. Sería mellor non chegar a esta situación, pero unha vez chegado, que? Pois será máis caro, pero atoparemos unha solución.