No estudo sobre a actitude que o Observatorio Vasco de Inmigración realiza cada ano ao redor da poboación inmigrante, o Barómetro, destacan as seguintes ideas: as persoas con menos ingresos mostran unha actitude máis negativa ante a poboación inmigrante. Pola contra, quen se atopan na mellor situación económica expresan as opinións máis abertas.

Non é de estrañar. A chegada de inmigrantes non supón ningún prexuízo para a inserción laboral de quen se atopan en bo estado, e ademais, os recursos económicos permiten aos inmigrantes beneficiarse das súas necesidades, como o traballo doméstico ou os coidados persoais. Dito doutro xeito, moitas vantaxes e moi poucos danos. En cambio, aos que están no outro extremo da estrutura social sucédelles o contrario, os inmigrantes son competidores para acceder a postos de traballo máis precarios ou solicitar determinadas prestacións sociais.

Este elemento é moi importante para entender o auxe da ultradereita e as actitudes xenófobas e racistas que expuxeron, tanto en Europa como en Estados Unidos.

Cada vez son máis os que quedan á marxe da globalización e as novas tendencias do mercado de traballo, os que non son máis que remanentes no mercado laboral e que, ao longo de toda a súa vida, terán poucas oportunidades de saír desta situación. O nome deste grupo é o precario. Dun contexto estable e seguro pasouse a unha realidade na que predominan a vulnerabilidade e a temporalidade.

Tanto os partidos de esquerda como a socialdemocracia clásica non dan resposta ás súas necesidades, senón que ocupan o lugar das clases medias progresistas. Nese baleiro que se creou, a ultradereita buscou o seu espazo utilizando precisamente as palabras que quere escoitar ese precariado: sodes vós a prioridade, pecharemos fronteiras para que os “outros” non veñan e non introduzan produtos dos “outros”. En fin, necesitan a alguén que lles atenda, non ao sermón do que lles mira desde arriba: “Sodes un racista”.

Non creo sinceramente que a maioría dos votantes de Donald Trump en Estados Unidos ou Marine Le Pen en Francia sexan racistas, como moito poden mostrar unha xenofobia posicional, pero non ideolóxica. Iso deberiamos telo claro cando miramos con desprezo ese sector da sociedade, porque estamos a reforzar os seus puntos de vista en lugar de cuestionalos, e porque ofrecemos máis oportunidades a Trump e aos demais. O partido está noutro escenario e si non o vemos, o auxe da ultradereita será constante.

Non esquezamos que a ultradereita ofrece ás persoas en situación vulnerable o que queren escoitar: “Esperanza”. Nin máis nin menos.