Si fixámonos nos datos de audiencia da televisión, dámosnos/dámonos conta de que o fútbol sempre está entre os programas máis vistos. Tamén se emitirán nas cadeas Tele5 ou La1, polo menos no caso de Hego Euskal Herria. Os youtubers máis exitosos, pola contra, falan de videoxogos, ou ofrecen recomendacións sobre estética, compran todo tipo de produtos e sácanos das bolsas, fan manualidades, describen a súa día a día, etc. Os consumidores máis novos de contidos audiovisuais teñen outros intereses. “A televisión é un invento do século pasado”, din. Niso non lles falta razón.
“Si non sabes moi ben o que é todo iso de Youtube, temos unha mala e boa noticia para ti: É malo que estás a envellecer e é bo que nós tamén imos de idade e hoxe imos tentar modernizalo un pouco”. O intruso de Francisco Izuzquiza, xornalista dO Encéche, no programa de radio sobre youtubers, vénnos moi ben, como el, porque nos identificamos máis cos consumidores de fútbol tradicionais –polo menos da idade– que cos influencers máis novos que crean unha canle propia en Youtube e contan historias.
O sueco PewDiePie gañou sete millóns de euros ao mes en 2014, segundo o xornal ‘Expressen’
Youtube é a terceira web máis vista do mundo, con Google e Facebook por diante. Necesitariamos máis de 1.800 anos para ver todas as gravacións que hai aquí. En só dous meses sóbense máis vídeos a esta web que os creados nos 60 anos polo tres principais cadeas de televisión estadounidenses. Moitos dos usuarios son adolescentes, que se conectan a través de smartphones, tablets ou computadores, pero os datos indican que tamén entre os 18 e 40 anos a audiencia da televisión supera amplamente. Os hábitos de consumo dos contidos audiovisuais están a cambiar; que, cando e como velos están cada vez máis nas nosas mans. As estrelas de hoxe en día son youtubers e non as imos a ver na televisión. Algunhas delas gañan diñeiro, ás veces o suficiente para chegar a vivir diso, grazas á achega económica das marcas comerciais que inseren anuncios nos seus vídeos. Youtube, youtubers, ese é o futuro, aquel o presente, coas súas vantaxes e os seus inconvenientes.
Sobre calquera cousa. Botade un tema, o máis raro que se vos ocorra, e seguro que hai algún youtuber que fale diso. E si non está, seguro que aparecerá en breve. Os máis exitosos, polo menos entre os mozos, céntranse nos videoxogos, como os que máis seguidores teñen en todo o mundo: PewDiePie, HolaSoyGerman e Smosh. Nestes momentos, o primeiro ten ao redor de 50 millóns de subscritores, 30 millóns o segundo e 20 millóns o terceiro. O tres son da mesma franxa de idade (23-28 anos), do mesmo xeito que o resto de youtubers da lista de encontros.
Hai máis diversidade entre as mozas. É certo que a moda e a estética seguen sendo as recomendacións máis importantes, como Yuya (con 14 millóns de subscritores) e Zoella (11 millóns), pero tamén falan de moitos temas, e tamén Jenna Marbles (17 millóns), unha estadounidense que se ocupa das cousas do día a día con moito humor.
Tamén nos sorprendeu saber que entre as canles con máis seguidores atópanse os que fan umboxing, é dicir, os youtubers que compran todo tipo de produtos –ou os reciben como “agasallos”– e sácanos das súas carteiras diante da cámara. O primeiro umboxing realizouse en 2006 cun teléfono Nokia E61. A continuación chegaron todo tipo de produtos: xoguetes, sorpresas de ovos de chocolate, doces, enxoval caseiro, etc. Tamén hai quen fixo o Unpolting en eúscaro: Super Hiper Txope, a donostiarra Nerea Arriola, mostrou na súa canle “o kit de militante modelo para a incorporación ao Congreso de sortu”.
Os youtubers que falan en eúscaro aínda son moi poucos, e o seu número de enlaces non ten nada que ver co dos monstros do sector. Unha é a hondarribitarra Zuriñe Darceles, que conta cunha canle para nenos e adultos, o primeiro en eúscaro: Sleeptes. Fai manualidades, experimentos, animacións…
Para darnos conta da diversidade que podemos atopar na rede, podemos citar, por exemplo, a canle do colombiano Jhon Jairo Velásques, que leva o nome de Popeye arrepentido. O sicario do cártel de droga de Medellín, cuxo "patrón" era o coñecido narcotraficante Pablo Escobar (1949-1993), que confesou matar a 300 persoas e estivo 23 anos en prisión, é na actualidade youtuber. Nos vídeos nárrase a experiencia de anos que parece xurdida dunha película, a relación co Goberno, os puntos fortes e débiles de Escobar... Non se pode negar que alguén estea interesado –chamade morbo–.
Non é posible conceder cantidades concretas. En calquera caso, as cifras que os medios de comunicación sopran son capaces de volverse tolas. Segundo o diario Expressen, por exemplo, o sueco PewDiePie, que conta con 50 millóns de subscritores, gañou 7 millóns de euros ao mes en 2014 grazas aos anuncios que Youtube pon automaticamente na súa canle e, sobre todo, ao diñeiro que pagan as marcas comerciais por mostrar os seus produtos ante as cámaras.
Para gañar diñeiro a través de anuncios inseridos en vídeos, é necesario autorizar a Youtube para monetizar e publicitar os vídeos. Por cada vídeo visto 1.000 veces pódense gañar entre 2 e 8 euros, dependendo de factores como: Se os usuarios ven os vídeos completos ou non, o número de citas, si son días especiais (como o Nadal), etc. Parte dos beneficios recibiraos Youtube, é dicir, Google.
Canto máis subscritores teña a canle de Youtube, máis atractivo vaise a atopar para as empresas que queiran anunciar os seus produtos. Internet pode ser un señuelo máis doce que a propia televisión, especialmente para as campañas publicitarias que teñen como obxectivo aos consumidores máis novos. Pódese facer de varias maneiras: Que os youtubers falen de produtos dunha marca determinada, que introduzan un tutorial sobre estes produtos (por exemplo, recomendacións de maquillaxe) ou que vistan e compartan unha foto con zapatillas, camisetas, lentes ou o que sexa desa marca en redes sociais como Facebook, Twitter, Snapchat e Instagram, xa que todas as plataformas retroaliméntanse entre si. Tamén se pode utilizar Internet como trampolín, é dicir, darse a coñecer como youtuber e comezar a facer anuncios de televisión, conseguir contratos de traballo como presentador ou guionista... Por exemplo, o youtuber zumaiarra Telmo Trenado, que realiza intercambios de maxia, participou nunha campaña publicitaria da compañía Euskaltel.
Convén ter as cousas claras. Non é nada fácil vivir de subir vídeos. Moi poucos o conseguen. Hai que dedicarlle moitas horas e ter sorte. Os expertos recomendan non buscar diñeiro desde o principio. Primeiro hai que conseguir un grupo de seguidores fieis e crear unha relación permanente con eles. Despois, as circunstancias.
Hai unha chea de guías dispoñibles para axudalo a conseguir o éxito como youtuber. Para plasmar a idea, dar un toque especial aos vídeos, coidar a imaxe e o son, aproveitar as redes sociais… e unha última recomendación: “Verás a televisión como un invento do século pasado”. Porque Internet dá máis liberdade á hora de ver vídeos á carta e na intimidade. Esta intimidade, ou o feito de que os menores poidan gañar diñeiro a través de vídeos subidos a Internet, o que require o consentimento dos adultos, é un factor de risco, xa que pode alimentar demasiado o “narcisismo” dos pais, no desexo de que os seus fillos se convertan en personaxes famosos, nun “mundo caótico” como o de Internet, como di o psicólogo de José Antonio Luen.
Sete de cada dez nenos de entre 2 e 11 anos no Estado español ven cada día algún vídeo de Youtube. Internet permítelles interactuar cos seus ídolos; os youtubers falan do que lles interesa aos mozos, como os mozos falan entre amigos, case sen límites. Polo menos até agora. Algúns youtubers mostran como é o seu barrio, a súa casa, a súa habitación, o seu armario… Nada de inquietante. Con todo, hai quen opinan sobre a política ou a relixión, ou usan unha linguaxe demasiado áspera. Neste sentido, Youtube anunciou que se eliminarán os ingresos económicos (negando a posibilidade de monetizar vídeos) a quen utilicen a “linguaxe bruta” ou o “humor verde”, mostren “espidos parciais” ou “imaxes de violencia”, “potencien o consumo de drogas” e “falen de temas polémicos” (guerras, política…). Trátase dunha cuestión de fai dúas ou tres meses, e aínda non está claro cales van ser as súas consecuencias. A decisión xerou enfado, con todo, especialmente entre os youtubers, caracterizados pola linguaxe ruda, o berro e o insulto, na súa maioría homes, ao considerar que Internet debería ser totalmente libre.
June Fernández:
“Deberiamos ser moi prudentes. Entendo a ansia de facer boikots e esgraches feministas, pero tendo en conta a fama deses youtubers, non vai ser prexudicial?”
A xornalista da revista Pikara, June Fernández, expuxo no número 2513 de ARGIA a súa opinión sobre o fenómeno da youtuber en torno ao papel que deben xogar as feministas. A reportaxe parte do que fixo o youtuber Dáas Review de Barcelona. Con máis de tres millóns de subscritores, Fernández dixo que o seu discurso é "misógino e antifeminista" e que os seus portavoces "non teñen nada que temer". Con todo, dúbida de si a esgrita dun grupo de feministas en Madrid (interrompida a berros unha presentación de libros de Review) ou o boicot a Wismichu (cuxa intervención se suspendeu pola presión dalgunhas mulleres) son os medios máis eficaces para socializar a súa loita, xa que pon en contra das feministas ás mozas amantes destes youtubers: “Deberiamos ser moi prudentes. Entendo a ansia de facer boikots e esgraches feministas, pero tendo en conta a fama deses youtubers, non vai ser contraproducente? Cantas chicas están enfadadas coas feministas porque loitamos contra os comunicadores que admiran, gústalles ou non, porque son comunicadores?”. No entanto, Fernández deixou claro que hai que facer algo cos youtubers que “din que as mulleres son putas ou que as denuncias de violencia machista son falsas”: “Máis que prohibicións e boicots, eu sempre prefiro promover o consumo crítico de produtos culturais de éxito e visibilizar alternativas”. Algunhas delas son Queer Avengers, RayNTG e Psicowoman youtuber LGTB e feministas.
Doutra banda, Fernández cre que nas iniciativas a favor da igualdade deberíanse guiar as reflexións sobre os discursos de Youtube, pero con respecto, porque os mozos se comportarán á defensiva se dicimos que os seus ídolos son “parvos”, como pensamos ao ver algúns vídeos, se hai que dicir a verdade. Sería un erro dicir que non é máis que cuestión dalgúns frikis ou umemócratas. “É un medio máis”, afirman no programa de radio dO Encéche os xornalistas Dani Senabre e Rodrigo Fáez que falan de fútbol. Ambos saltan a Youtube, entre outras cousas, porque lles dá máis liberdade e permítelles ser donos de si mesmos, sen ter que traballar a disposición de ninguén. Por tanto, é mellor non caer na crítica fácil e ter en conta o fenómeno youtuber, onde se dificultarán en gran medida os futuros creadores e comunicadores, e onde se reunirán os consumidores de contidos audiovisuais.
Preguntamos a Iker, de 12 anos, e a Maite, de 15. Desde os temas que máis nos gustan (os videoxogos, a estética, os demais) até a decadencia da televisión, non nos contaron nada en xeral que choca co escrito na reportaxe.
Ao preguntar polos youtubers que máis lles gustan, Iker citou aO Rubius, sTaXx, aLexBY e Grefg, catro chicos, e catro persoas que falan sobre videoxogos como o Call of Duty, en especial, todos en castelán. A Iker gústalle seguir o seu partido en directo, aínda que cre que os vídeos non deben superar os 10 minutos. Din que usan con frecuencia palabras feas e fan comentarios sobre o sexo.
Maite, pola súa banda, segue a Dulceida, Sara Baceiredo, Paula Gonu, Raquel Reich, Marta Riumbau, Grace Vilarreal ou Alex Puertolas, fóra desta última, todas elas chicas, que se dedican especialmente á moda e á estética, pero tamén describen viaxes, facer manualidades, falar do día a día… en castelán. Iker non coñece ningún youtuber en eúscaro; Maite fálanos de Iban García (DespertaVlogs.eus).
A Maite gústanlle as vidas dos youtubers porque son “moi divertidas e interesantes ”, segundo explicou. Ademais, subliñou que os que soben vídeos son novos e que, en comparación coa televisión, podes ver o que queiras en cada momento. Iker ve moi pouco a televisión. “Úsoo só para xogar coa Play Station”. Para el a pantalla é, pois, máis que unha caixa de contido.
Os datos indican que o máis habitual é que os mozos sigan os videoxogos e as mozas os temas de moda ou estética. Á pregunta de si están de acordo, ambos nos contestaron que si. “Como me poño, peiteo, maquillaxe… tómome a idea de ir á rúa ou a unha festa”, explica Maite: “Os mozos xogan a videoxogos como Minecraft ou FIFA no seu tempo libre, e si non saben un deles aprenden en YouTube”.
Tamén lles preguntamos si estudan informática na escola. Iker díxonos que si, que lles ensinan a construír xogos e desenvolver tecnoloxía. “Gústame moito”, di. Maite, pola súa banda, non aprende informática en si mesma, pero na materia de Tecnoloxía “ás veces” utilizan computadores. As imaxes realízanse principalmente co programa Mongge. “Non aprendemos nada de Youtube, e non creo que vaiamos aprender”.
Youtuberen gakoetako bat egile eskubideen kudeaketa da. Copyright duten abesti eta irudien erabilpena oso zorrotz kontrolatzen du, eta horrek sorkuntza librea murrizten du. Youtuberen alternatiba diren bestelako plataformek malguago jokatzen dute zentzu horretan: Vimeo, Dailymotion, Diáspora, Veoh, Vevo...
Dena den, bai Youtuben bai gainerako plataformetan CC (Creative Commons) lizentzia libreak erabili ahal dira, edukien zabalpen eta moldaketa askea sustatzeko.
Sabemos que a intelixencia artificial está a representar moitos campos no ser humano: confort, velocidade, eficiencia... Fixéronnos crer que o esforzo humano é un obstáculo nas necesidades de velocidade deste mundo capitalista. As agresións para reducir as nosas... [+]
O 15 de novembro celebraremos en Errenteria-Orereta as tres xornadas organizadas polos diferentes axentes que conformamos Euskal Herria Digitala. Trátase dun taller de autodefensa dixital feminista e unha charla sobre a dixitalización democrática.
Os membros de DonesTech... [+]