PREGUNTAS:

1. Como valoran o traballo do Goberno de Navarra no seu ámbito durante 16 meses?
Pór nota de 0 a 10.

2º Onde debería chegar o goberno no seu ámbito durante a lexislatura que queda?

Bilgune Feminista

Nota: 5.

Valoración. A lei de orzamentos de 2016 foi demasiado morna, miramos con preocupación a continuidade da dirección do goberno de UPN. Nas últimas semanas, o Goberno foral presentou un plan contra a violencia machista para o próximos seis anos, cunha dotación de 22,5 millóns de euros. Parece que o plan vén cubrir algunhas deficiencias, pero é pronto para facer valoracións.

Dereito ao aborto: o Decreto Foral 103/2016, recentemente aprobado, traerá grandes e profundos avances na súa posta en marcha. O Decreto ten sombras e físgoas, por exemplo, neste caso derivar casos á clínica concertada que temos. Son as raíces reaccionarias, profundas e fortes do Camiño de Saúde. Por tanto, para que o decreto se poida levar a cabo requirirase a vontade firme do Goberno de Navarra.

Mirando cara adiante. Necesitamos máis cambios, máis sociais e feministas. Aínda se requirirán cambios nas zonas de poder que representan o réxime patriarcal da dereita, segundo informou Interior. Para iso, será imprescindible que o Movemento Feminista considérese interlocutor político, e isto non ocorreu aínda.

O Decreto Foral 103/2016 debe desenvolverse e integrarse de forma ordenada, regular as contratacións no mercado laboral con criterios de igualdade, investir máis en educación e prevención, desenvolver un plan integral contra a violencia machista e dotarse de recursos; e establecer políticas que teñan en conta as realidades e necesidades específicas das mulleres no ámbito cultural, sanitario e doutros dereitos sociais, así como nas medidas de desenvolvemento económico.

PAH PAMPLONA - VIVENDA

Nota: 5.

Valoración. O novo Goberno de Navarra atopouse cunha situación moi dura. Moitos queremos pensar que o aspecto social é importante para este Goberno, pero van lento. Un exemplo: A Lei de Dereitos para a Inclusión e a Renda Garantida é unha mellora, pero non a que queriamos. A renda das persoas que viven soas reduciuse de 655 a 600 euros e necesítanse dous anos para empezar a cobrar vida en Navarra.

Mirando cara adiante. O número de vivendas destinadas ao aluguer é moi pequeno e temos medo de que as medidas que se están tomando poidan ser a longo prazo. Moitas familias viven nunha soa habitación, todos sofren esta situación, pero sobre todo os nenos… Hai que sacar á nai a traballar, por exemplo, e deixar aos nenos sós na habitación creando situacións de risco...

Por tanto, necesítase un maior número de vivendas en aluguer e para iso o goberno ten que negociar cos bancos para que os fogares que as teñan poidan destinalas a ese fondo. Ao mesmo tempo, moitas casas están buxán e o Goberno debería animar aos seus propietarios a que as poñan en aluguer, garantindo con seguros que as casas lles sexan devoltas en bo estado.

ASOCIACION SORTZEN - EDUCACION

Valoración. Chegados dos tempos duros e escuros de Iribas de UPN, o cambio foi un vento fresco para nós. Desde a Administración quitámonos de encima a carga de non volver sufrir as campañas institucionais contra o eúscaro. Con todo, foi incomprensible que no acordo de goberno non se recollese a oficialidade do eúscaro para todo o territorio. Tamén nos preocupa que durante estes meses non se esforzou en mandar a “LOMCE á navarra”.

Mirando cara adiante. Facemos un chamamento á colaboración co Departamento de Educación. As nosas prioridades son o desenvolvemento da educación en eúscaro, non á LOMCE, aumentar os recursos a favor dunha escola inclusiva e participativa, políticas a favor das escolas pequenas… Nunca nos podemos sentir satisfeitos, porque hai moito que facer, e aí situamos o noso quefacer como movemento social, na reivindicación constante e na esixencia de melloras.

Non lles imos a pór nota, porque somos partidarios doutro modelo de avaliación! Pedímoslle que traballe dúas capacidades máis: unha, que cre máis en si mesmo, porque ademais de que os vascos non son segundos, o modelo en eúscaro é unha das maiores riquezas que ten Navarra. Dous, que colaboren máis cos seguintes, porque outro sistema educativo é posible.

STEILAS SINDIKATUA - EDUCACIÓN

Valoración. Melloráronse algunhas cousas: Baixar os cocientes de profesor/a-alumno/a en Infantil e Primaria, que sexan legais os mapas dos libros de texto no País Vasco, que os profesores contratados cobren axuda familiar... Por tanto, aínda moi pouco.

Mirando cara adiante. En xeral, seguimos coas políticas deseñadas por UPN, e non comezou a negociación cos axentes educativos. Por tanto, o cambio debería ser total. Terminar co apartheid do eúscaro: lista única de oposición e contratación, difundir o eúscaro na Formación Profesional, nos estudos artísticos e na Universidade. No conxunto da rede, a partir de Primaria, máis do 61% dos alumnos non aprende nin en eúscaro nin en eúscaro, polo que habería que asegurar un coñecemento mínimo do eúscaro para todos os alumnos de Navarra. Habería que abandonar o PAI e establecer un Tratamento Integrado das Linguas Iguais.

Habería que equiparar os salarios entre funcionarios e contratados, e todo o persoal debería cobrar a paga de verán. Si baixasen as horas lectivas e os cocientes, aumentaría a calidade do ensino e contrataríanse centos de profesores. Deberíanse estender plans de igualdade, coeducación e educación afectiva con recursos en todos os centros educativos. Nota: Non chegaron á metade, a ver si supérana para o final da lexislatura.

ELA SINDIKATUA

Nota: 5(-).

Valoración. O cambio mídese en catro eixos: democratización, ámbito social, desmantelamento de privilexios e clientelismo e condicións laborais. Déronse pasos na democratización: memoria histórica, vítimas, tratamento do eúscaro, sectarización… Pero no ámbito social son as carencias máis evidentes deste goberno. Os cambios na fiscalidade foron anecdóticos. “Isto é o que hai!”, din algúns políticos, e iso é inaceptable desde a lóxica da esquerda.

Algunhas decisións tomáronse nas políticas contra os privilexios e o clientelismo, pero falta valentía. As vantaxes que aínda ten Opus non son en absoluto asumibles e séguense financiando, directa ou indirectamente, UXT, CCOO e CEN. Na medida en que isto sexa así, non podemos dicir que todos os sindicatos temos as mesmas oportunidades.

Mirando cara adiante. A modificación da fiscalidade é obrigatoria. Temos un diferencial de 1.800 millóns de euros coa presión fiscal media da UE. Despois, pódese empezar a falar doutras cousas: de reverter os recortes nos servizos públicos, dos dereitos sociais; de pasar á educación de 0-3 anos; de acabar coas listas de espera en sanidade ou de garantir a atención pública ás persoas en situación de dependencia.

En canto á formación dos traballadores, non hai escusa para non traballar nun modelo público, nin para non mellorar as condicións laborais dos miles de traballadores que ten o goberno directamente ou subcontratados. Nota: A 5 non chega, polo que o cambio está pendente. Corrixir ou suavizar as barbaridades de UPN non é suficiente para falar dun cambio real.

SINDICATO EHNE - AGRICULTURA

Nota: 6-7.

Valoración. O que máis eloxiamos é a liña de traballo marcada máis que co traballo realizado, porque sabemos que dun día para outro non pódese cambiar todo. Pero os pasos xa se están empezando a notar, por exemplo, os orzamentos deste ano poden ser indicativos dese punto de inflexión, da reorganización interna que se está levando a cabo, ou das vías abertas para fomentar a participación. En calquera caso, terán que actuar con determinación para avanzar desde un punto de inflexión cara a unha dinámica transformadora.

Mirando cara adiante. Catro anos non son suficientes para levar a cabo a transformación integral que necesita a agricultura e a gandaría, pero nalgunhas zonas o Goberno pode deixar os traballos na boa dirección. Por exemplo, na profundización da soberanía alimentaria, na socialización da non-resolución entre o modelo industrial e o medio ambiente, na redución dos usos dos insumos que veñen do exterior e que contaminan a terra e os alimentos, e no crecemento dos modelos agroecológicos.

AUTOBÚS DA MEMORIA - MEMORIA HISTÓRICA

Nota: 6,5.

Valoración. O cambio de actitude é evidente: antes o traballo memorialista estaba obstaculizado polo goberno, e agora ten unha actitude favorable. Exemplos: intensificación da relación coas asociacións, subvencións a actividades memorialistas, participación do goberno en varios actos, exhumación de cadáveres ou medidas para empezar a quitar símbolos franquistas. Xunto a iso, os acordos adoptados polo Concello e o Parlamento de Pamplona para interpor unha querela xudicial contra o franquismo.

De todos os xeitos, nalgúns aspectos tamén é evidente a nosa desconformidade: ás veces a relación non foi a correcta, o ritmo de aplicación da lei de memoria está a ser demasiado lento, e hai carencias importantes no censo dos símbolos franquistas. Ademais, con estes temas preténdese non ofender á Igrexa e ao Opus Dei. En resumo, esperabamos máis.

Mirando cara adiante. As medidas non desenvolvidas son as seguintes: Elaboración e protección dos lugares, suspensión da lei de amnistía, creación do Instituto da Memoria, impulso da Comisión da Verdade, creación de unidades didácticas sobre a represión da guerra e do franquismo e eliminación integral da simboloxía franquista.

CONSELLO DA EUSKERA

Valoración. As políticas lingüísticas contra o eúscaro realizadas polos Gobernos de UPN deixaron un punto de partida moi escaso, en tres alicerces da administración –corpus xurídico, planificacións e recursos– a situación era realmente árida e iso empezou a mollarse con pingas de choiva, pero aínda queda moito por facer o río. En canto ao corpus xurídico, non adoptou medidas que poderían haberse adoptado de facto, como a modificación do Decreto 29/2003. Empezouse a elaborar un plan estratéxico e valorámolo positivamente. No caso dos recursos tamén se deu un paso adiante, pero aínda estamos lonxe de cubrir as necesidades.

Mirando cara adiante. No Corpus Xurídico, o obxectivo é modificar a Lei do Vascuence, que tanta dor fai, pero entendemos que este proceso debe facerse de forma gradual. Por tanto, os decretos que prexudican ao eúscaro deberían ser modificados para acabar a lexislatura e o goberno ten que pór os medios necesarios (persoais, económicos…). O Goberno ten a oportunidade de facelo e ten que aproveitar o seu tempo para que tamén no ámbito do eúscaro convértase no goberno do cambio. Nota: realizamos unha avaliación continua. Toma as medidas necesarias, ten vontade de colaboración co mundo do eúscaro (do mesmo xeito que no plan estratéxico) e son dignas de ser valoradas ao final da lexislatura.

CATALINGORRI-LGTBI

Nota: 8.

Valoración. Está claro que a actitude do Goberno co colectivo LGTBI foi moi próxima. Explicámoslles as reivindicacións que son históricas e tiveron en conta os procesos políticos que fixemos até agora, pero o máis importante é que nos deron a oportunidade de expresar o que queremos. Até agora a visibilización da diversidade sexual ha tido que ser realizada polos colectivos e o papel da administración foi a tolerancia pasiva. Agora creáronse os primeiros mecanismos de activación das políticas LGTB.

Mirando cara adiante. Por unha banda, a nosa intención é reforzar a interlocución que estamos a ter co goberno e crear novas canles e, por outro, ter na administración un ámbito que sexa autónomo e que poida sentirse cómodo. Noutras palabras, a creación dun ámbito, marco e área específica de LGTB.

Á súa vez, hai que abordar as complexidades que leva a transexualidad e mostrar de fronte o coñecemento e a sabedoría do colectivo Trans, é dicir: a clínica e as biografías deben adoptar unha actitude máis comprensiva para poder paliar a crispación. Nalgúns casos, os diagnósticos clínicos que se realizan para abordar o proceso de transexualidad dan lugar a malestar. Hai que dar a palabra aos colectivos trans para abordar a flexibilidade e a despatologización. O Goberno debe establecer o marco e as políticas LGTBI, como xa se dixo, hai que activar mecanismos para impulsar as estratexias que expuxemos.

ATENCIÓN! - CORRUPCIÓN

Nota: 6.

Valoración. Entendemos que o cambio necesita tempo, pero se vai materializando. Até agora as institucións traballaron durante décadas na escuridade e o control ideolóxico. Vemos achegas interesantes, como a nova institución de control que se está pondo en marcha, sobre todo a vontade de dar contas á cidadanía e de levar transparencia a todos os ámbitos nos que o Goberno está a traballar.

Mirando cara adiante. Debería aproveitarse para fortalecer devandito órgano de control dotándoo dos recursos económicos e humanos necesarios, facendo irreversibles estes logros sociais no futuro. A consolidación da lexislación sobre portas xiratorias sería un gran avance. Tamén nos gustaría ver unha maior valentía ante os ámbitos de poder que aínda son poderosos e que aínda están nas súas mans, con trucos e obras faraónicas, que nos levaron á crise. Tamén nos gustaría que se fixese público a aqueles que “deixaron pegada” nos seus cargos, ou a aqueles que aínda non foron ou foron por portas xiratorias, e máis cando se piden responsabilidades.

CONSELLO DA MOCIDADE DE NAVARRA

Valoración. Hai de todo. Cousas ben feitas e que non se fixeron tan ben. É positivo subliñar a relación próxima que ofreceron, así como o seu interese por que os procesos sexan abertos e participativos. II. Abordouse o desenvolvemento do Plan Foral de Mocidade, desde unha perspectiva máis aberta, tratando de explicar as demandas actuais da mocidade. Pero en todo hai dúas caras, e precisamente por iso, todo o que se fixo foi este proceso do Plan e deixáronse de lado outras cousas que a mocidade necesita, como o traballo contra a temporalidade laboral ou a favor da emancipación. Ademais, unha cousa é que se exprese o desexo de que os procesos sexan participativos e outra que o sexa, aínda estamos lonxe de logralo.

Mirando cara adiante. Ten que facer que o traballo sexa algo transversal para a mocidade, co obxectivo de poder defender os dereitos das persoas novas en todos os ámbitos. Non tratar só o lecer e a cultura. Como somos un dos colectivos máis afectados pola situación económica, debemos dar unha solución integral. Pola nota, isto é como no colexio, as notas ponse ao final. O tempo dirao.

SUSTRAI ERAKUNTZA - MEDIO AMBIENTE

Nota: 2-3.

Valoración. Hai un mellor nivel de relacións co goberno –pedir reunións…–, pero iso non trouxo máis transparencia. Por exemplo, o Plan Enerxético, que é a base para unha sociedade máis sostible, está a debaterse case sen dar a coñecer á cidadanía. Só celebráronse unhas reunións non anunciadas polos medios de comunicación e queren que o debate finalice para finais de ano, polo que apenas tivemos catro meses para o debate.

Mirando cara adiante. Hai que cambiar os aspectos importantes da economía navarra que teñen un gran impacto no medio ambiente. Aquí algúns: é necesario renunciar ao proxecto do Tren de Alta Formación (TAV); pechar as centrais térmicas de Castejón, tal e como ordenaron os tribunais; non seguir cos proxectos de liñas de alta tensión… Pero neste goberno non vemos vontade para iso.

COMPAÑÍA DAS TRES ERRES - RESIDUOS

Nota: 5.

Valoración. Non está a facer o suficiente. Mellorar a situación anterior é fácil, é como saír da ditadura de Franco, pero o mesmo ocorre uns anos máis tarde: os funcionarios e as estruturas non cambian. Nin sequera prebendas. O modelo social non cambia. Como consecuencia da necesidade de manter o equilibrio, o cuarteto que sustenta ao goberno é débil, pode ter cargos, pero non poder. A ilusión do cambio para que nada cambie. Cederán naquilo que non afecte o sistema (aborto, eúscaro…), pero non aceptarán cambios no desenvolvismo, na economía, na distribución do traballo, no control dos medios de comunicación, na xestión privada, na función pública, na entrada das multinacionais… Unha desesperación que non augura nada bo de face ás próximas eleccións. Seguimos en mans dos mesmos.

Mirando cara adiante. Bastaría con que se cumprise o 50% da lexislación ambiental actual, pero non esquezamos que esta lexislación se desenvolveu nun sistema liberal e non é suficiente. Vivimos unha crise de civilización que esixe paralizar a lexislación desarrollista. A profundidade desta ferida non se resolve con tiritas. A lexislación actual quere pór parches para avanzar dalgunha maneira, pero iso tampouco se consegue. A solución aos residuos está no consumo. A diarrea non se resolve cun orinal grande.

FUNDACIÓN URA

Nota: 6.

Valoración. É positivo. Coa Segunda Fase da Canle de Navarra colleu o touro polos cornos, está a realizar os correspondentes exames e tras eles decidirá que facer. Visto o que fixo até agora, iso é moito. Na Primeira Fase, con todo, non realizou estudos deste tipo e sen eles abríronse novas zonas de rega, o que é criticable.

Mirando cara adiante. Entre as tarefas a realizar atópanse: Establecer un posicionamento claro co tema do Encoro de Yesa para garantir a seguridade cidadá. Este encoro non é da súa competencia –é do Goberno de España–, pero tamén afecto á seguridade de moitos navarros. En canto á Canle de Navarra, non estamos de acordo coa valoración que fixo a Cámara de Comptos sobre a Primeira Fase e pensamos que o goberno debería facer seu.

A campaña “Salvamos Ega” tamén está aí. A Mancomunidade de Montejurra está a levar a cabo unha sobreexplotación dos acuíferos do río Ega, o que afectou seriamente a situación do río. Hai que tomar medidas para solucionalo.