Como destes inicio á competición?

Landra: A liguiña está bastante igualada. Da primeira á última hai unha diferenza de catro puntos, é dicir, dun partido. [Ezkurra e Ion xa conseguiron pasar a semifinais]

Barrenetxea: Somos a parella que mellor comezo lle demos, xunto a Koteto Ezkurra e Etxeberria III.arekin. Non podemos queixarnos, pero queremos asegurar matematicamente o billete para as semifinais.

Tes 30 persoas no máis alto nivel. Está o remonte san?

Landra: Nos dous campionatos principais anímase a ver a máis xente, sobre todo en semifinais e finais. Os xoves chega máis xente, xa que os sábados hai unha maior oferta de pelota a man, fútbol e outros deportes. Nós non podemos competir con estes deportes.

Barrenetxea: No que aos deportistas refírese, hai bastante xente, pero o calendario cumprímolo, como demostra xogar máis partidos que en anos anteriores. Iso si, está claro que o feito de que haxa máis xente daríanos máis tranquilidade. Ás veces sucedeunos que os remontistas estean lesionados á vez, e neses casos o resto dos pelotaris ven obrigados a apertar.

O remonte sufriu unha situación crítica hai poucos anos.

Landra: Eu aínda non debutara, pero é certo que o remonte estivo nunha especie de impasse hai uns anos, que seguiu adiante ou que quedou aí. A empresa Oriamendi 2010 fixo un esforzo, creando un novo proxecto, e dar a volta con ilusión. Ademais, en colaboración coa Fundación do Goberno de Navarra déronse algúns pasos para a difusión do remonte: Fai non moito xogamos no Zaragoza. Con iso preténdese ir atraendo a novas persoas.

Barrenetxea: Nós tomamos Oriamendi 2010 como flotador. Vimos que cando a empresa anterior pechou o barco do remonte estaba a afundirse; a auga estaba até o pescozo e quedámonos sen mango. Oriamendi 2010 foi o único que deu o paso de revitalizar este feito naquel momento. Despois, ante a dificultade de chegar a final de mes, a empresa ofreceunos novos camiños. Eliximos unha delas, funcionando como cooperativa. Ao principio iso custou interiorizarlo, porque cando chega o primeiro mes e cóbrase o 60% do anterior a xente di “eu traballei tanto como antes e cobrei menos”. Unha xente non sabe conducir e déixao porque non soubo aguantar a situación. Agora, as porcentaxes están a subir e prevemos que o próximos tres anos sexan mellores.

Que hai que facer para atraer á xente?

Barrenetxea: Empezando polos de casa, atraendo a amigos e demais. Dándolle todos os detalles da competición, boca a boca. Ademais, é imprescindible a colaboración das redes sociais, a televisión e os xornais. Paréceme ben ir a Zaragoza, pero alí non imos sumar moito. Polo menos que saiban que estamos aí.

Está a clave no eco dos medios de comunicación?

Barrenetxea: Si, eu creo que os medios de comunicación son os que máis poden axudar. É difícil comparar coa pelota a man, pero non estaría mal recibir o diñeiro correspondente á cota que ten a nosa en comparación coas retransmisións de alí, e o mesmo co resto de deportes: cesta punta, machada, sega, etc. Non creo que iso cúmprase, e sería unha gran axuda, xa sexa para comprar madeiras ou para outras cousas. Tamén para a difusión destes deportes.

Hai transmisión intergeneracional?

Landra: Si, a Fundación do Goberno de Navarra puxo en marcha varias escolas. Entre outros, están no meu pobo, Doneztebe, Villava e Aoiz. Ademais, as escolas de Galarreta e Euskal tamén sacan á xente; están a tentalo, co fin de atraer a xente nova. A canteira trabállase con práctica e é hora de facelo.

Barrenetxea: Si se concedeu. Hai moitísimos mozos, e algo máis maiores hai menos. Nos veteranos quedan as tres estrelas de sempre. Conseguiuse en Navarra, entraron catorce novos novos, e aquí temos seis novos de entre 18 e 19 anos, aos que lles falta un pouco máis de corpo. O aumento de remontistas non é por falta de xente, senón porque a economía non o deixa.

Como é o salto desde a canteira?

Landra: Agora non hai niveis de hai dez anos. No meu caso, notei o salto. Aínda que debutei en 2012, no ano e medio anterior estiven a facer probas, pero dicíanme que aínda tiña que esperar, porque tiña pouca forza. Ao final, debutei con 19 anos, pero custoume moito. Mesmo despois do salto, custoume pasar ao ronsel. Aos poucos fun consolidándome.

Barrenetxea: Como se dixo, deuse unha substitución xeneracional. Eu teño 26 anos e fai dous ou tres anos a metade dos remontistas eran máis antigos que eu, e agora é ao revés. Os intendentes están a facer un gran traballo para adaptalo todo este ano, e creo que o están facendo ben.

Como vive un remontista de alto nivel?

Landra: Fai uns oito anos, coa crise, as axudas reducíronse. Aínda que agora se gaña diñeiro, é difícil vivir diso: uns están a traballar, outros estudando... cobramos un pouco, pero é difícil vivir diso. Con todo, cobramos uns soldos por facer o deporte que nos gusta e si podemos combinar os dous, adiante.

Non vive ninguén do remonte?

Landra: Pasaron eses anos. Os de arriba gañan o diñeiro, pero na maioría dos casos non o suficiente para vivir. Ademais, non sabes o que vai achegar o futuro e sempre convén estar preparado: desbásteche ou... polo si ou polo non é bo ter outra cousa e a maioría estamos niso.

Como se produce a maridaxe?

Barrenetxea: Hai dous grupos, os de antes e os de agora. Os xa existentes tiñan como principal fonte de ingresos o remonte até 2009. Isto cambiou, e moitos dos que o estaban abandonaron cando a situación cambiou. Sucedeu ao revés coas novas xeracións; nun primeiro momento compaxinados cos estudos, deron o salto natural para empezar a traballar e seguir con remóntea, dada a súa gran afección. O tema da urriza é outro; el sempre compaxinou os labores de remonte coas de enxeñaría.

Iso si, é verdade que non tes por que meter oito horas, porque tes dúas nóminas e podes ligala a media xornada, pero só desde o remonte non podes vivir. O que está aquí é un gran afeccionado, e é un motivo de aplauso, porque os pelotaris están a demostrar un alto grao de compromiso.