A noticia apareceu a principios deste ano nos medios de comunicación que a Seguridade Social pedía a varios escritores españois maiores que devolvesen a súa pensión, xa que seguían cobrando un pouco de diñeiro da venda de libros, polo que non tiñan dereito á xubilación. Empezaron a preguntar, e todos coincidiron en que aquilo era unha tolemia, porque o diñeiro da xubilación é xusto pago do cotizado toda a vida laboral, e porque a creatividade, unha actividade que beneficia ao conxunto da sociedade, necesita outro tratamento. A noticia parecía unha curiosidade, coma se tratásese dun remoto ridículo de españois irreflexivos. Pero en Hego Euskal Herria as pensións son competencia de España (o que non queren transferir en ningún caso) e por tanto estamos á súa mercé, todos os traballadores de Hegoalde. Tamén quen traballamos en diferentes tipos de creatividade.

Nesa mesma época sucedeu (aínda que non se difundiu nos medios de comunicación), a varios escritores vascos chegáronlles senllas cartas, enviadas por un inspector da Seguridade Social de Pamplona, solicitando todo tipo de papeis: todas as facturas dos últimos cinco anos, declaracións da renda, cotizacións de autónomos, declaracións de IVE e outros. Recollía todos estes papeis e pedíalles que aparecesen no seu despacho de Pamplona a tal hora, baixo a ameaza de non se que sancións.

Eses escritores estremécense e non entenden nada: que pasa? Por que mo piden a min? Máis tarde souberon que estaban a revisar todos os fondos da Escola Oficial de Idiomas de Pamplona, e como pronunciaran unha conferencia, o inspector pedíalles que, a pesar de que case todos eran traballadores asalariados, ademais da cotización no seu centro de traballo, tiñan que darse de alta e pagar nos seus traballadores autónomos, xa que tiñan un ingreso do escritorio. Non lle importaba que estes ingresos fosen inferiores á cota de autónomos, porque iso non era o seu problema.

Aínda non sabemos en que vai terminar o asunto. Pero os rebuscados e prexudicados non somos só escritores. Hai pouco atopeime cun bertsolari. Uns anos si, pero que aínda está en forma e claro. Comentoume que hai tempo non lle viu cantar e que a Seguridade Social vixiáralle, si aparecían nas prazas, co risco de quitarlle a pensión.

Todos os bertsolaris de máis dunha idade ven obrigados ao silencio; os escritores non poden pronunciar discursos, por medo a grandes multas; noutros sectores non se sabe que… Velaquí a achega da Seguridade Social española á cultura vasca, que está ao bordo da quebra.