Manolo Legina naceu no caserío Atxetas, no camiño de San Justo, fai 91 anos, cando as terras de Begoña convertéronse en parte do municipio de Bilbao. O veterano acordeonista foi testemuña dos cambios que se produciron no barrio. Lembra os tempos nos que a transmisión do eúscaro estaba viva. Preguntado por si cando era neno ouvíase o eúscaro en Arbolantxa, respondeu inmediatamente: “Escoitar eúscaro? Antes aquí todo era en eúscaro! Ademais, falabamos ti, xa sabes, ti fixéchelo e así”. Di que hoxe en día non ouve tutear aos mozos.

Legina tamén explicou que de pequeno non sabía castelán, “creo que cando empecei a ir a Begoña a estudar catecismo aprendín en castelán”. Hoxe en día é un dos poucos falantes que fala o eúscaro orixinal de Bilbao. Foron varios os lingüistas que tentaron analizar esta linguaxe polos barrios. Iñaki Gamind, por exemplo, atopou a varios falantes en Buia, Larraskitu e Arbolantxa. A pesar das pequenas diferenzas existentes entre o barrio e o barrio, os estudos demostran que o eúscaro da Marxe Esquerda é o que máis se relaciona co de Bilbao, é dicir, con Arrigorriaga, Basauri, Zaratamo e Ugao-Miraballes.

Só asistiu á escola durante seis meses e, segundo conta, o abade de Santa Mariña ensinoulle a ler e escribir a Legina. A súa afección pola música tamén xurdiu nas celebracións da súa contorna: “Eu escoitaba a trikitixa e pensaba “por que non vou facer o mesmo?”. Aprendeu a tocar escoitando aos demais, “tiña un bo oído e unha boa memoria”.

Legina lembra que comprou o primeiro son aos 16 ó 17 anos, “compreino a 15 pesetas, por cada tres pans”. Desde entón, coñeceu Euskal Herria de arriba a abaixo, de festa en festa. Di que andou moito por Ipar Euskal Herria e, no outro extremo, tamén en Karrantza, alegrou moito os recunchos da localidade. Lembra moi ben a viaxe a Madrid, a Televisión Española: “O albokari Txilibrin, o pandero Guillermin de Artxanda, o txistulari Boni e eu fomos o catro representantes de Euskadi”.

Desde Arbolantxa até o mundo, coa axuda da trikitixa, Manolo Legina ten moitas anécdotas na súa memoria. Por exemplo, o apuro en que lle roubaron a trikitixa. Grazas a unha coñecida, recuperouna uns días máis tarde, pero polo si ou polo non, leva o seu nome escrito no son que agora manexa. Historias para escoitar á sombra da vide das vellas txakolindegis, a través do eúscaro propio de Bilbao, a selva de cemento da cidade á vista, tan cerca e tan lonxe.