Prevese que a ampliación do Primeiro Tramo da Canle de Navarra estea finalizada. Como vai?

Existen dous ramais, o do río Ega e o do Arga. O de Ega é o que máis está atrasado. Antes de que nós chegásemos ao Goberno houbo momentos de tensión con algúns concellos, como Lerín. O de alí terminou cunha consulta popular e decidiron que non utilizarían a auga da canle navarra para renovar o seu tradicional sistema de rega. Aínda non nos respondeu oficialmente Cárcar, pero parece que non participará na Canle de Navarra.Coas previsións actuais, o inicio da rega no tramo do Arga sería en abril de 2018 e o de Ega en setembro de 2019.

A Segunda Parte da Canle de Navarra está aí, aínda sen iniciarse. Antes de que se decidise nada, o novo Goberno de Navarra xa encargara un estudo para o ano 2016. Que está a analizar en detalle?

O proxecto que temos é absolutamente deficitario, polo que é a nosa obrigación realizar un proxecto equilibrado que sexa asumible pola cidadanía e polos petos do goberno. Nunca houbo un proxecto concreto da Segunda Parte, pero en calquera caso, aquel que se falou, que se iría ao aire libre, un sifón no Ebro e outro no río Aragón… ese proxecto xa está descartado. Agora hai que ver que se pode engadir a todo o que se fixo até agora para sacarlle o máximo rendemento.

Estamos a analizar novas comunidades de regadoras, a capacidade de auga das comunidades, a estrutura dos propietarios, a figura do regador, os custos de auga, as alternativas de rega… Unha vez que temos ese mapa de necesidades, demandas e alternativas, e tendo en conta que o futuro usuario achega moito diñeiro, a decisión debe tomarse por consenso. A canle da Canle de Navarra será un dos puntos fortes destas decisións, aínda que non será o único. Para decembro queremos ter esa foto e en 2017 vaise a realizar un proceso participativo para conseguir ese consenso.

O encoro de Itoiz e a parte social que estivo en contra da canle de Navarra hai tempo que reclama unha análise xeral do que trouxo esta parella. Iso tamén se vai a facer?

Agora estamos co que temos sobre a mesa, tentando corrixir moitos deses erros que ten o proxecto vello, pero o que imos facer terá en conta a análise económica, social e medioambiental. As formas tamén cambiarán, non queremos facelo antes de meter os tubos e despois preguntar. Até agora tamén se realizaron estudos económicos, pero non realistas, que se vestían á vontade do anterior Goberno. En Lerín, por exemplo, eu díxenlles claramente que non faría estudos de rendibilidade, eles saben da rendibilidade da rega. Nós dirémoslles o que realmente costa o sistema de rega, sen vender ningún outro soño.

En canto ás parcelas, un informe da Cámara de Comptos de 2015 sinala que as agregacións de parcelas supuxeron unha diminución do 17% nas propiedades e que pasaron de 19.034 a 5.620. Que supuxo?

Desde o punto de vista da explotación, a recollida de terras é boa no habitual, non só coa Canle de Navarra, senón que é unha vantaxe en calquera cultivo de rega. Non é o mesmo regar cando sete ou todas as parcelas dun propietario son comúns en varios lugares.

Outros datos de devandito informe: “Pasaron de 3 a 48 produtos, o valor da produción pasa de 17,8 a 68,1 millóns, a rendibilidade pasa de 3 a 18…”. Isto significa que coa canle pódese dar un gran salto cara á agricultura?

[Nega firmemente coa cabeza] Non é así. A Cámara de Comptos só tivo fontes de INTIA e –non sei si está ben que eu diga isto– esta empresa foi unha ferramenta de propaganda do proxecto. Todo iso forma parte da antiga forma de vender o proxecto. Hai unha parte de razón en todo o que se menciona, pero creo que é esaxerado. Por exemplo, nos dous últimos anos o valor do millo pasou de 230 euros/t a 180 euros/t. Calquera produtor sabe que eses 180 euros, xa sexa na canle de Navarra ou en calquera outro lugar, están no límite de rendibilidade. As da Canle de Navarra son un sistema de rega cara e con cebada, por exemplo, non se pode dar a volta á mesma, nin sequera sacando 6 toneladas por hectárea, o que supón unha colleita enorme. Ninguén pode pensar que en agricultura extensiva prevéñase o investimento cun só produto, a non ser que teña un gran número de terras. Hai que dar ao sector unha visión diferente, enfocada a produtos de alto valor engadido.

Sobre a mesa hai varias alternativas da Segunda Parte. Primeiro teredes que ver os datos do voso exame, pero ten o departamento unha posición previa?

Conservarei toda a miña opinión, pero voulle a citar algúns criterios. Nesta Segunda Parte a auga é necesaria para os pobos e hai que corrixir algunhas situacións na agricultura regada tradicional. A canle de Navarra foi un obstáculo para as reparacións e alternativas que se necesitaban na Ribeira nas necesidades de auga dos pobos. Durante anos enviouse unha mensaxe errónea á sociedade navarra solicitando auga para a Ribeira. O Ebro cruza de lado a Ribeira, aí están as canles de Tauste, O Feiral, Lodosa e as Bardenas, os arroios Queiles e Alhama, o encoro de Val… bo, estamos rodeados de ouro. En definitiva, toda esta análise que estamos a facer agora deberá servir para fixar a estratexia que temos que levar a cabo en Navarra sobre o cultivo de rega e a auga.

Pero a Ribeira usará a auga do pantano de Itoiz ou non a necesita?

É obrigación da Administración optimizar ao máximo a capacidade de auga de Itoiz. Para que non sexa deficitario, é necesario ampliar o seu uso de auga e non faltan as demandas dos usuarios. Pero o que se faga deberá ser rendible tanto para a administración como para o usuario, haberá que actuar con iso.