Os días de descanso estival pasámolos en dous mosteiros de Castela A Vella. Como iamos cara alí, e para saldar unha débeda que tiña, levei a ler O hereje de Miguel Delibes. A novela relata de forma maxistral as vivencias dun dos primeiros protestantes de Castela. A mediados do século XVI, cando a Inquisición actúa contra os luteranos, o protagonista decide saír de España para que lle axude a pasar alén cando chega á casa do mugalari navarro Zilbetin, que lle leva a Valladolid, xúlgalle, lle tortura e...

Así debería ser, e cando estaba a terminar o libro abriuse a confirmación da inhabilitación de Otegi para concorrer ás eleccións vascas. Lendo as opinións dalgúns medios de comunicación, non se pode evitar a conclusión de que, a pesar de pasar case cinco séculos, e a favor das diferenzas, en España aínda está forte aquela vella tendencia a “crear e queimar” aos herejes. Antes era a relixión a escusa, agora a unidade de España (máis ETA se é posible).

Segundo os interlocutores que tivemos de vacacións, hoxe en día teñen herejes sobre todo en Cataluña, e quizais algún en Euskal Herria, pero en xeral os herejes vascos non somos moi perigosos agora. Somos poucos votos no reconto de todo o Estado, poucas cadeiras nas Cortes, estamos repartidos entre nós, e aínda que nos quentamos a boca ante os nosos, somos débiles en contra de todos os instrumentos do Estado; si a aritmética parlamentaria non fai un agasallo, desprézannos ou nos utilizan. Con todo, estes interlocutores profundos de España sentíronse moi decepcionados con respecto ás terceiras eleccións, xa que non só na periferia, senón no centro, España atópase agora no centro dos grandes problemas.

Polo menos, fagamos os nosos traballos na CAV de maneira ordenada nas próximas semanas. Din que non é tempo de experimentos. É posible. O Goberno é un asunto serio para aventuras de pouca madurez. Pero xa se dixo hai tempo que non se pode pór viño novo en vellos odres. E temos unha gran necesidade de novo viño, porque é innegable que nos últimos anos, en nome da crise, introducíronnos viño agreado, e tamén é innegable que o que nos vén non é moito máis doce no pretexto dos límites de gasto, da débeda pública acumulada, da situación das pensións (que din que é insoportable)…

Cada un deles verá que facer o 25 de setembro. Pero os herejes son necesarios para a saúde das sociedades. Grazas ao seu sacrificio anterior, hoxe en día é posible que estes protestantes ou calquera outra persoa pasen uns días de descanso nos mosteiros católicos. Cando será posible que todos os “herejes” preséntense ás eleccións? Cando será posible que os Estados se constitúan doutra maneira, como unha federación de nacións soberanas?