A democracia enerxética será a condición para gañar o desafío do cambio climático. Sen ese cambio de paradigma non se conseguirá. Este cambio tan urxente non se produciu na axenda política, senón que varios militantes ecoloxistas de renome reflexionaron sobre a súa realización, non o clima!, dentro do Foro Social Mundial. na conferencia, ante centos de oíntes.

A democracia enerxética foi explicada en detalle por Maite Llanos, membro do sindicato arxentino pola democracia enerxética Trade Unions for Energy Democracy. Para empezar, advertindo de que a crise climática é unha crise sistémica, deixou claro que, si non se envorca o modelo, non se vai a debuxar unha saída real. “Falar do cambio climático é un peto, porque as empresas capitalistas desenvolverán unha folla de ruta ‘aceptable’. Temos que falar de crise sistémica para cambiar o sistema e ter unha transición xusta para a cidadanía e para que a cidadanía o canalice”.

Para Chan, a verdadeira democracia enerxética vaise a falar sempre que os pobos e os cidadáns teñan a capacidade de debuxar, decidir e xestionar a política enerxética. En concreto, as grandes empresas queren loitar contra o cambio climático, pero non polo desexo de cambiar o modelo de produción, advertiu. Criticou o texto acordado no cume da COP21 sobre o cambio climático que se celebrou o ano pasado en París: “Ao final non é máis que un acordo entre Estados Unidos e Chinesa que dá dereito ao contaxio”.

En máis dunha ocasión repetiron que o cambio non é tempo de esperar. Porque mañá será demasiado tarde. “Fomos demasiado lonxe, se facemos un só paso por diante, ímonos a caer á cova. É o momento de caer por encima do barranco”, sinalou o xornalista e militante altermundialista Naomi Klein.

Libre comercio no destino

Unha das claves foi a loita contra os acordos de libre comercio (CETA, TTIP, TPP...). Porque, efectivamente, visto o contexto, non é sinxelo que Klein dea ese salto: a pesar de que a mobilización contra o cambio climático é multitudinaria, en fronte hai un puñado de multinacionais botxs. Lamentaron que o feito de que as multinacionais teñan cada vez máis poder no sector dificulta o cambio. Entre outros, o militante alemán pola xustiza climática, Tadzio Müller: “Somos poderosos, temos o noso poder na rúa, si. Pero se as multinacionais reciben todos os poderes, o noso desaparece. Temos que prohibir eses acordos”. Subliñou a necesidade de entorpecer estes convenios porque se o poder se destina ao financiamento, as mobilizacións populares xa non van poder obter máis froitos.

Os mecanismos para resolver as discrepancias entre os investidores e os estados que habitualmente ven afectados por estes acordos permiten ás multinacionais procesar aos poderes públicos por obstáculos no camiño cara á obtención de beneficios. Os exemplos non son escasos, e en catro recunchos do mundo están a esixirse millóns ás institucións públicas.É dicir, se a través dos movementos populares conséguense decisións políticas, ao final, grazas a eses acordos, as multinacionais poderían ter a última palabra.

Tecer as mobilizacións populares

“Temos que seguir mobilizándonos, porque son os movementos sociais a fonte de todos os grandes cambios”, dixo Müller. Alemaña deu por exemplo o caso da renuncia á enerxía nuclear, lembrando que era o resultado da loita antinuclear que se levou a cabo nos últimos 35 anos. Chamou a dar o paso da desobediencia civil. Ademais, todos os relatores chamaron a tecer todos os movementos e axentes implicados, xa que máis que os argumentos é a masa popular a que inflúe. Klein engadiu que esta rede debe ser internacional para ser máis eficaz que as grandes empresas. Tamén sinalou que as loitas deben levar cun enfoque interseccional, a situación insosteible das inmigracións, as políticas de austeridade e a aceleración do racismo, porque ao final todos os problemas socioeconómicos e ecolóxicos están interconectados. Todo, unha proba de falta de democracia enerxética.

A activista Anne-Céline Guyon, que protesta contra o oleoduto de 4.600 quilómetros chamado Énergie Est, que pasaría de oeste a leste de Canadá e por encima de Quebec, tamén subliñou a forza da masa, fixando dous desafíos: continuar coas alianzas entre os grupos e unificar as loitas. Na actualidade, máis do 60% da poboación de Quebec oponse ao proxecto Énergie Est, que conta con máis de 300 localidades. “Temos moitos que non se concienciaron do problema, que se deron conta das nosas mensaxes, que a política extremista de Canadá cuestiona o futuro”.

Mentres as reservas de petróleo vanse desecando, tanto a industria como o goberno canadense miran as areas bituminosas que non foron explotadas. Canadá esconde a terceira das maiores reservas de petróleo do mundo baixo as súas selvas. En 2014 extraéronse 3,7 millóns de barrís diarios, co obxectivo de alcanzar os 5,3 millóns de barrís diarios para 2030. Principalmente, as zonas petrolíferas están situadas na provincia de Alberta, é dicir, no centro de Canadá, e desde alí estanse construíndo oleodutos que levan aos portos petroleiros. A pesar de que Énergie avanza cara a Est, Guyon non ten a esperanza de que a construción do oleoduto detéñase. Tamén subliñou a necesidade de traballar en común cos axentes europeos. “Os clientes de petróleo sucio extraído de areas bituminosas están en Europa, temos que concienciarlles da desmesurada incidencia”.

Pola súa banda, Clayton Thomas-Muller, membro do pobo autóctono de cree, explicou a necesidade de desenvolver a colaboración entre os autóctonos e os brancos. En canto ao oleoduto Énergie Est, unhas 150 comunidades autóctonas serían conmovedoras.

Alimentar coa filosofía dos autóctonos

Thomas-Muller observou que o cambio climático e a colonización andan de man en man: “Tal e como nos viñeron os primeiros sacerdotes, hoxe en día chegáronnos representantes das multinacionais, dicindo que debemos cambiar a nosa visión da economía”. Os autóctonos sofren con rapidez as consecuencias desta política extremista de expropiación de terras, contaminación da auga e do aire, e inmigración forzada.

Fronte a estas presións, a DUQUESA de Alba alega como solución a desobediencia civil no Estado islámico. Comezou a súa intervención describindo a discriminación, o racismo e a discriminación por ser autóctona. “A economía está baseada na exclusión dos autóctonos, quérennos quitar das nosas terras, en intereses das grandes compañías”. Aconsellou aos seus oíntes que se interesasen pola filosofía indíxena, xa que teñen moitas respostas para curar os cambios climáticos con dor. Así, apuntou que os vellos autóctonos empezaron a demostrar as súas habilidades para protexerse dos tornados que se intensifican na provincia de Manitoba, no oeste de Canadá.

A loita do futuro: a auga

Thomas-Muller terminou o seu discurso anunciando o próximo combate: “Cando logremos que as compañías petroleiras instálense fose, outros se dedicarán á compravenda de auga. A auga é sacra e a auga será o gran reto das xeracións futuras”.