O posibilismo é un dos alicerces da política e da vida. Outra cousa é onde se pon os límites do posible e en función de que. O Parlamento Vasco aprobará o próximo 28 de xullo a lei de vítimas dos funcionarios do Estado español co apoio, segundo as previsións do PNV e PSE-EE. Ambos os partidos recoñeceron que se trata da " mellor lei de entre os posibles". Que é, pois, o que non é posible e por que?

A lei supón un paso máis no recoñecemento das vítimas do Estado, que afectaría a unhas 300-400 persoas. Recoñecerase e vixiarase, en parte, a vulneración dos seus dereitos. As deficiencias, con todo, son amplas, tanto desde o punto de vista do conflito xeral que vivimos como desde o punto de vista do recoñecemento en Madrid. O seu maior problema é que non se fai no contexto dun proceso de paz. A sociedade vasca non tivo forza, ou non quixo?, para pór en marcha un proceso de paz integral e agora, o esquema de verdade, xustiza e reparación que debería ser abordado nese proceso está a construírse con parches en distintos ámbitos, na medida en que “é posible”.

Os principais partidos vascos, salvo EH Bildu, non quixeron que se articule un proceso de paz; e, polo atraso e a falta de acerto dos últimos anos, a esquerda abertzale non puido. O conflito político de décadas teceu unha telaraña de fíos fortes, e un proceso de paz envolvido en fíos sólidos podería conducir coa maior eficacia posible unha nova convivencia. Non é así, pois, coser ben o futuro será máis complicado. Entre tanto, nun ámbito da sociedade vasca, sobre todo no seo desa ampla esquerda abertzale, podería xurdir un charco de frustración que aínda non somos capaces de adiviñar que consecuencias pode carrexar.

Unha das principais carencias desta lei é que só unha parte do Estado admite estes abusos, o Parlamento Vasco. O Goberno español non comparte esa opinión, a pesar de que as forzas policiais que dependen del son as que máis han conculcado os dereitos; mesmo recorreu un decreto do Goberno Vasco de 2012 que regula a violencia policial que precede a esta lei, e o Tribunal Superior de Xustiza do País Vasco derrogou varios aspectos do decreto. A finais de xuño, o Ministerio do Interior xa anunciou que varios aspectos da lei actual poderían considerarse inconstitucionais e que, se se aceptase, recorrería a sentenza. A vontade do PP, por tanto, é clara: cun esquema de vencedores e vencidos até o final, até o punto de deixar a convivencia vasca supeditada ás normas de Madrid. Até cando vai aceptar a sociedade vasca ese esquema de domesticación? Onde están os límites do “posible” para superar este esquema de vinganza e control?

A Lei baséase nos principios de verdade, recoñecemento e reparación económica. E a xustiza? Non está suxeita á presente lei. Máis que en dereitos humanos e ética, a lei non pretende equiparar ás vítimas de ETA coas do Estado, por razóns políticas, e conségueo desde a súa propia base: un etarra pode pasar 40 anos en prisión por matar a un cidadán; nin sequera será xulgado o garda civil que matou a un cidadán. A lei recolle as vulneracións de dereitos entre 1976 e 1999, pero a maioría dos anteriores a 1999 prescribiron, e os ex etarras seguen sendo procesados polos atentados de 1981. Como crer que a lei é igual para todos? Non é posible.

Ademais, a presente lei non se fai responsable das vulneracións de dereitos que se cometeron desde 1999, xa que podería chocar con investigacións da xustiza española. Tendo en conta a vontade dos principais poderes do Estado, todo está devandito. Haberá que deixala para outra ocasión. Do mesmo xeito que eses 4.000 torturados do Estado aos que o Goberno Vasco ha dado a coñecer as investigacións encargadas. E, con todo, esta lei tranquilizará a dor de moitas vítimas do Estado.

Aproveitarei estas últimas liñas para anunciar o final desta sección, que leva por título Gazteluko Plazatik. Ímonos de vacacións e a partir de setembro xa non será nesta revista. Seguirei no blog do mesmo nome de ARGIA.eus coas análises e reflexións de aquí. Ou doutra maneira na revista. Ás veces acertando e outras moitas veces volvéndose do todo, esta páxina ensinoume moitísimo a importancia que ten escribir desde a independencia de cada un no labor do xornalista, e escribir para o lector. A independencia non é un mito. Moitas grazas a todos os que seguistes estas liñas e até a próxima columna, reportaxe ou entrevista.