Que é hoxe en día a calidade na televisión?

Segun: os políticos farán referencia á construción nacional, lingüística ou comunitaria; os programadores á influencia dos éxitos ou audiencias; os profesionais falarán sobre as características formais da linguaxe televisiva; os analistas sobre os discursos... A calidade, para min, ten que ver coa autonomía da expresión e do discurso, coa diversidade e profundidade dos contidos.

A televisión e a calidade son cada vez máis incompatibles?

Á televisión de hoxe cada vez cústalle máis saír da norma e traballar desde a excepción. A corrupción política é a protagonista. Isto supón que a televisión, tanto na súa forma como no seu discurso, sexa un neutro e cada vez sexa máis difícil que se poida establecer unha distinción entre programas e cadeas. Esa suposta amabilidade non é sinónimo de calidade. Máis calidade para a televisión sería apostar polo risco, polas multiplicidades formais e conceptuais, polas preguntas que polas respostas. Formaría parte da educación da xente, influíndo no discurso, na mentalidade e na diferenza.

Como en calquera lugar na televisión, búscase o éxito comercial.

O éxito é o Santo Graal, non só á televisión, senón un falso mito que afecta á maioría das accións humanas. Unha empresa depende dos seus compradores: sempre manda o cliente. A miúdo sacrifícase a esixencia e a liberdade de produción de contidos para conseguir unha maior audiencia. Pero se con esa estratexia fixésemos unha especie de balanza do que se perde e gáñase, moitas veces veriamos que non vale a pena. Ademais, só tense en conta o impacto cuantitativo, non cualitativo.

Claro que a televisión terá algunhas responsabilidades.

Como medio de comunicación e información, ten a responsabilidade deontolóxica de distinguir os feitos das opinións, de difundir informacións fundadas, de respectar o dereito á intimidade das persoas. E non discriminar a ninguén por razóns de xénero, raza ou cultura. Tamén debe seguir o principio de liberdade de expresión, información e independencia, evitando os intentos de publicidade encuberta que as empresas, particulares e institucións queren difundir como información. Pero creo que si a lista de retransmisións de televisión fose unha sociedade, onde cada programa representa a unha clase social, sería o modelo máis desigual da historia.

A rede tamén está aí, principal transmisor de contidos audiovisuais.

YouTube, por exemplo, conta con máis de 1.000 millóns de usuarios e reprodúcense millóns de vídeos a diario. Pero aínda estamos nunha fase moi inicial do desenvolvemento de Internet. Non é raro que por iso fáganse viroso contidos kitsch relacionados coa frivolidade, a tenrura animal e a bobada. É certo que, segundo as estatísticas, unha porcentaxe moi pequena de contidos audiovisuais propios proveñen da rede, pero hai ferramentas que están a cambiar as estatísticas, como Snapchat ou Instagram. Outra cousa é si os contidos que se crean son de interese xeral ou si son pegadas narcisistas ligadas a aspectos máis banais da propia vida.

Cada vez é máis habitual a posibilidade de crear unha programación propia na rede. Estase difuminando a fronteira entre emisor e receptor?

Non necesariamente. Diría que é necesario que todos teñamos voz ou sintamos representados nos medios de comunicación. Pero tamén convén unha certa ejemplaridad e profesionalidade na construción do discurso público. Hai que buscar o equilibrio entre o acceso e a apertura da cultura ou a televisión e unha produción exixente, fundamentada e enraizada.

A rede está aí, pero a televisión non desapareceu.

E non creo que desapareza. Orixinalmente a televisión víase en lugares públicos en Europa, como as películas se vían no cine. Moitas das retransmisións iniciais eran competicións deportivas ou grandes espectáculos. Esta idea da televisión, de funcionar como medio de celebración nacional, segue vixente. Internet non ha suplantado a idea de celebracións en vivo, que lles fai sentir o poder e a fascinación de compartir un mesmo ritual.

Aínda que a televisión simboliza a pasividade, vivimos obsesionados coa participación.

Aínda nos gusta sentarnos no sofá, pór unha cadea sen esperar nada e ver unha película que che gusta de súpeto ou a saber por que che chama a atención. A idea de atopar algo de valor do que che está ofrecendo a televisión nun momento dado tamén é atractiva. E, por suposto, para todos aqueles que queren desconectar, a televisión segue tendo unha enorme eficacia no seu constante e renovada normalidade.