Vostede dixo en Fraplana que debería haber unha conexión máis estreita entre o fracking e as loitas contra as infraestruturas gasistas.

Foi, sobre todo, un clamor que tentou comprender todo o sistema do gas. Loitar contra o fracking sen combater as infraestruturas do gas é como loitar contra os coches sen pelexar contra as autoestradas.

Quen está detrás dos grandes proxectos de gas? Impulsa Europa con diñeiro público, pero as empresas privadas son as promotoras?

Si. Un fito importante na comprensión de toda a estratexia é o conflito entre Rusia e Ucraína de 2006. A compañía rusa Gazprom pechou as chaves de todos os gasodutos que atravesan Ucraína e que, sobre todo, fornecen a Europa do Leste, o que causou un gran problema na rexión. Desde entón, a enerxía, e en especial o gas, adquiriron unha gran importancia na axenda política da Unión Europea. Empezáronse a buscar solucións para non ter dependencia do gas ruso.

Como?

Baixo o mandato de Juncker, a forma que adoptou esta estratexia, iniciada en 2006, é a Unión Enerxética. Os seus principais alicerces son a seguridade enerxética e a creación dun mercado único de enerxía; a clave para a seguridade é diversificar, é dicir, conseguir novas fontes de gas para as redes europeas. De aí a elaboración dunha listaxe de preto de 250 proxectos que se consideran de interese común. Todos teñen a posibilidade de ser subvencionados con diñeiro público, pero os promotores son empresas privadas.

Se o gas non se pode traer de Rusia, de onde?

Hai dous camiños: o de terra –é dicir, os gasodutos– e o do mar. A primeira está formada polas zonas de explotación que atoparon gas ou que xa se coñecen e queren reforzar. Unha delas é a zona do Cáucaso. De aí parte a infraestrutura enerxética máis cara xamais prevista pola UE: O Southern Gas Corridor (Gasoduto Sur). Terá un custo de 45.000 millóns de dólares e unha lonxitude de 3.500 quilómetros entre Acerbaixán e Italia. Precisamente en Italia xa comezou o movemento de resistencia contra o proxecto. Outra vía terrestre é o aumento das relacións xa existentes co norte de África.

E cal é a estratexia marítima?

Subministración de gas natural licuado (GNL). Na actualidade Europa ten unha gran capacidade de reconversión deste GNL en gas, pero aínda así se construirían máis plantas con ese obxectivo. Por suposto, para iso é necesario transportar o GNL a Europa a través das plantas de licuado con capacidade para realizar un proceso inverso. Desta maneira pódese traer gas de Exipto, Qatar… e tamén dos novos exportadores: Estados Unidos, Tanzania…

No mundo só hai unhas 25 plantas de licuado.

Si, pero en función das intencións que hai sobre a mesa, a cantidade duplicaríase máis que duplicaríase. Trátase dunhas infraestruturas moi singulares, que se atopan en poucos países do mundo e que son moi caras.

Mencionou aos novos exportadores, entre eles Estados Unidos. A súa mensaxe é que o gas obtido grazas ao fracking devolveulles a soberanía enerxética, así como a posibilidade de converterse en exportadores. Pero sabemos que xa estalou a burbulla do fracking.

A lectura é difícil. Eu, polo menos, non o entendo desde o punto de vista do prezo; pensaba que os estadounidenses venderían GNL en Asia, onde o gas está máis caro. Pero o licuado, o transporte, a reconversión e a venda en Europa, co baixo prezo actual do gas, é incomprensible. En calquera caso, hai que ter en conta que o mercado interior do gas en EE.UU., a nivel da década dos 80, sufriu un forte esborralle dos prezos; exportar pode ser unha forma de dar equilibrio a ese mercado. Doutra banda, a exportación a Europa pode ter un significado xeopolítico: Se forneces gas estadounidense ás redes europeas, o gas ruso indígnase.

En abril chego a Europa o primeiro cargamento de GNL enviado desde Estados Unidos.

Si. En novembro de 2015, a Comisión Europea xa dixo que hai que manter boas relacións cos países que tradicionalmente exportaron o GNL a Europa, pero que a prioridade pasa a Alxeria, Estados Unidos e Canadá. Ademais, sinalaron explicitamente que o TTIP debe ser unha ferramenta para facilitar a importación.

O aumento da importación pode frear os proxectos europeos de extracción de gas mediante fracking?

Non o creo. A explotación dos recursos locais sempre estará encima da mesa. En caso de ter que facer fronte a calquera fluctuación do mercado, producir tomates en casa sempre será máis barato... Outra cousa é o que eu penso do fracking: como dixen antes, o prezo do gas está moi baixo e non é rendible. Trátase de exercicios especulativos enfocados a obter beneficios a curto e medio prazo. O primeiro que se instale ben nese mercado é o que gana o diñeiro. Pola contra non se entende que haxa tantos proxectos para construír plantas de licuado. En calquera caso, non todos poderán sobrevivir.

Dise que o gas é un combustible de transición que serve para substituír o carbón e o petróleo no camiño cara a un futuro renovable. Non sei si hai tanto investimento en infraestruturas que se poida xustificar desde ese punto de vista.

Está claro que o gas impide investir noutras opcións, incluídas as renovables. Iso promóveno as grandes compañías petroleiras. Parte do sector das renovables fíxose co obxectivo de difundir esta mensaxe a favor do gas. Cando se fala do cambio climático sempre din –e é certo– que queimar gas xera menos emisións que fumar carbón ou petróleo, pero hai que ter en conta todo o proceso, incluíndo posibles emisións de metano. O metano ten moita máis capacidade de quecemento atmosférico que o CO2.