O suceso produciuse no momento actual nunha comisión asesora dun concello de Gipuzkoa. A portavoz de EH Bildu comezou a expresar en eúscaro a opinión do seu grupo –que adoita repetir en castelán–, e un monolingüe monolingüe monolingüe de súpeto interrompeu a palabra con estas catro palabras insultantes: “Moléstame con estas palabras que se me fan inintelixibles, a min, concelleira do PSE, que son dono de todos os dereitos sen saber euskera”.

Fale no idioma que a Constitución Española de 1978 obríganos a todos a coñecer e usar, fale na rúa e no idioma que domina tamén nos Concellos, rexeitando esa lingua rústica e difícil na que non estamos obrigados a saber.

O presidente da comisión do PNV reprochouse ao insultante dicindo que el tamén ten que facer un esforzo en castelán, e en nome do respecto mutuo, que o insultante tamén debería facer un esforzo de comprensión. Con todo, non chegou aos medios de comunicación e non causou ningunha alarma social nin de xénero na opinión pública.

O funcionamento tamén en eúscaro nos concellos ten unha carga engadida; primeiro, en eúscaro, a miúdo, máis breve, para que o sacrificio non sexa tan molesto; logo, en castelán, nunha lingua que realmente vale, onde os monolingües viven tranquilamente nunha única lingua.

Esta situación real e consolidada ten graves consecuencias prexudiciais: a maioría dos políticos bilingües non están tan capacitados como en castelán, sobre todo por escrito, e o eúscaro non se normaliza na administración; o traballo en eúscaro ten un cansazo engadido, e todos sabemos o que ocorre con todo aquilo que esixe máis esforzo: deixar de lado antes de moito. Podemos manternos así?

A ampliación da rede de tradutores pode reportar beneficios en parte limitados, pero trátase de establecer a necesidade de ser bilingüe para poder elixir a solución real. Á temática da imposición do castelán (nos últimos cen anos e máis) só pódeselle dar unha saída ao problema en función do seu tamaño, respondendo cunha imposición totalmente xusta do eúscaro, e para iso hai que incluír esta cuestión entre as súas prioridades.

Dise que Deus non promete nada ao ofensor; Deus non, pero España política e sociolóxica si, eu diría, e esta sociedade vasca bastante española que está dentro de nós. Tomaranse medidas para que isto non se repita? A recente Lei Municipal non ofrece solucións. Cando se abordará a esixencia de ser bilingüe para ser elixido?

É evidente que no ano 2016 seguimos sendo servidores e criadas de castellanohablantes monolingües. n