Que ten de bo?

Os Concellos teñen competencia

Recoñécese a existencia de competencia municipal en eúscaro como UEMA. Como os primeiros concellos non tiñan competencia en eúscaro, dicíaselles que non podían crear unha mancomunidade para ofrecer servizos en eúscaro. Non se actuou directamente contra UEMA, pero varios concellos tiveron problemas xurídicos, entre eles o feito de pertencer a UEMA. En 2008, para evitar estes problemas, a UEMA comezou a ofrecer servizos adicionais aos de eúscaro. A paz durou até 2014, ano no que o delegado do Goberno no País Vasco, Carlos Urquijo, volveu recorrer a resolución xudicial. Agora volveu atrás.

Superouse o bilingüismo obrigatorio

Con certos límites, pero os concellos poden actuar unicamente en eúscaro. A Lei Municipal supera a formulación da Lei do Eúscaro de 1982. Esta Lei obriga ás Administracións Locais a facelo en ambas as linguas. A Lei de 1982 elaborouse sobre todo para os municipios castellanoparlantes, co fin de garantir o uso do eúscaro. Pola contra, UEMA pediu, entre outras cousas, que os municipios vascos conten cunha protección legal especial. Pois ben, a Lei Municipal ampara, en gran medida, aos municipios euskaldunes que queren dedicarse exclusivamente ao eúscaro.

A Lei Municipal de Eúscaro puxo aínda máis sobre a mesa a necesidade de revisar a Lei do Vascuence.

Necesidade de realizar unha Avaliación de Impacto Lingüístico

A lei obriga ás administracións locais a realizar unha avaliación cando se prevexa que un plan urbanístico ou calquera outra intervención pode influír na lingua nun ámbito determinado. A inclusión da avaliación na lei supuxo un paso tremendo para UEMA, tendo en conta que os primeiros pasos para crear un instrumento de avaliación déronse fai uns tres anos. Con todo, si se acepta a avaliación, pero hai moitas cousas que non están definidas, entre outras cousas, quen decide si vai ter efecto lingüístico, que instrumento de avaliación vaise a aplicar e como se van a adoptar as medidas correctoras. Por outra banda, haberá que aclarar si a corrección de erros da Lei aplicarase en todos os municipios ou só nos euskaldunes, xa que a versión en castelán e a versión en eúscaro non son o mesmo.

O Concello pode introducir criterios lingüísticos nas contratacións

Recorreuse aos concellos de UEMA a implantación de criterios lingüísticos nas contratacións, argumentando que a lei para o proceso de contratación é do Estado español. A Lei Municipal, en cambio, outorga aos concellos esta competencia para a contratación de servizos públicos. Por exemplo, o Concello poderá establecer criterios lingüísticos á hora de adxudicar o polideportivo. Con todo, é dubidoso cando se adxudica unha obra pública que pode facer o mesmo, xa que neste caso non existe unha relación directa coa cidadanía.

Que estorba?

O Concelleiro non sabe eúscaro?

A Lei Municipal tende a limitar as decisións a favor do eúscaro. Por exemplo, di que a actividade interna do concello pode ser só en euskera si os cargos electos son capaces de desenvolverse en eúscaro. Por tanto, a competencia lingüística dos electos exponse como un límite, se alguén alega que non sabe débeselle dar o eúscaro en castelán. Con todo, é certo que noutro artigo ofrece unha visión positiva e di que si o concelleiro non sabe eúscaro hai que fomentalo, aínda que logo non especifica como se vai a levar a cabo a promoción.

Do mesmo xeito que en eúscaro, en castelán

Antes, nas relacións entre as administracións, o envío de documentos en eúscaro xa tiña valor xurídico, pero producíronse enfrontamentos, porque eran en eúscaro e non en bilingüe. A Lei Municipal concede plena validez xurídica aos documentos redactados integramente en eúscaro. Por tanto, os documentos só en castelán teñen o mesmo valor. Por exemplo, un concello pode enviar o documento a outro unicamente en eúscaro, e o outro contestar unicamente en castelán.

Non se poden establecer criterios lingüísticos nas subvencións

Especialmente nos municipios euskaldunes, moitas das cousas que non se regulan quedaron de novo sometidas á lexislación habitual. As subvencións son un exemplo diso. As subvencións non podían incluír criterios lingüísticos e a partir de agora tampouco. Por exemplo, o Concello non pode mandar que quen queira obter subvencións para organizar eventos para menores de 25 anos teña que facelo en eúscaro.

Bandos en eúscaro?

Outra cuestión non especificada. Nos municipios euskaldunes permítese o uso exclusivo do eúscaro nas relacións directas coa cidadanía. En cambio, é dubidoso como actuar nos textos de difusión xeral. Por exemplo, pódese pór un bando en eúscaro e pór unha nota dicindo que quen queira o castelán pódeo pedir no concello? Vulneráronse os dereitos lingüísticos do cidadán?

Un avance significativo

En marzo de 2015, ARGIA puxo o foco no acoso que sufrían os municipios vascos nos xulgados. Entón diciamos que a Lei do Vascuence non amparaba aos municipios euskaldunes, que si non tiña o castelán ao seu lado, o eúscaro non valía só. UEMA valora a Lei Municipal como unha lei moi positiva, cre que se deron grandes avances, “aínda que non é unha lei que nós fariamos, si así fóra, poder establecer criterios propios naqueles municipios que cumpran determinados requisitos”.

Moitos dos municipios vascos van respirar grazas á nova lei, aínda que xa teñen algunhas físgoas e o delegado do Goberno no País Vasco, Carlos Urquijo, terá traballo se así o desexa.