No libro explícase a necesidade de utilizar o termo “muller racicada”.

Utilizamos este termo para subliñar a construción social da raza, para non silenciar ese sistema de diferenciación que leva a primacía duns e a opresión doutros. A pesar do consenso científico de que as razas biológicamente non existen, esa categorización social está aí e teñen que padecer as razas.

Dis que aínda hai que descolonizar o coñecemento.

Ademais do feminismo, hai que descolonizar as ciencias sociais en xeral. As producións científicas de África, Asia e América Latina non se tiveron en conta durante moito tempo. Hoxe en día aínda se desprezan ou se desprezan, estereotipando como exóticos. As principais investigacións sobre mulleres racistas fallaron a miúdo nos intentos de considerar a voz destes suxeitos. Ademais, non fixeron caso das propias representacións das mulleres racializadas a través das súas experiencias vividas. Así, participan no mantemento dos estereotipos: configúranse como vítimas de opresión patriarcal ou relixiosa, ou como vítimas de categorías pasivas e sen axentes.

Que contestas ti á pregunta “É branco o suxeito do feminismo?”?

As vivencias das mulleres brancas foron durante moito tempo suxeitos do movemento feminista e das teorías feministas dominantes. Por exemplo, nas décadas dos 60 e 70, mentres o dereito á contracepción e ao aborto era a reivindicación principal do movemento feminista mainstream, as mulleres negras e autóctonas estaban preocupadas sobre todo pola esterilización forzada; consideraban diferente a reivindicación do control do propio corpo. Hoxe en día, o feminismo é cada vez menos branco: reflexiónase máis sobre o lugar que hai que destinar aos saberes, experiencias, vivencias e loitas minoritarias, e as obras das mulleres racializadas son máis ensinadas. Por exemplo, son cursos completos dirixidos a feminismos post-coloniais, musulmáns ou negros. Pero paradoxalmente, dirixir un lugar extraordinario dentro do estudo feminista tamén fomenta a adhesión ao feminismo branco mainstream e á diferenciación entre o coñecemento feminista racista.

Cales son as claves dun feminismo descolonizado?

Hai que ter claro que non todas as mulleres están na mesma situación e que vivimos opresiones diferentes. Hai que recoñecer tamén que como muller branca estamos nun lugar privilexiado. Unha vez admitido isto, hai que deixar a palabra ás mulleres directamente afectadas polo tema, xa que, como dicía Bel Hooks, “somos donas do movemento feminista”. A condición para evitar o colonialismo e a prolongación da infantilización é repensar as formas de facer solidariedade: as mulleres brancas, actuando como correa de transmisión das reivindicacións das mulleres racializadas, mostran un verdadeiro apoio activo.

Sen interseccionalismo non hai suxeito “nós” moi inclusivo.

Algunhas mulleres viven a imbricación de varios sistemas de opresión. Ademais do sexismo, o heterosexismo por suposto, tamén o racismo, por exemplo, as mulleres racistas. Non se trata de dicir que a vivencia destas mulleres é peor ou máis grave, pero si cualitativamente distinta, e de ter claro que as respostas a estas inxustizas serán diferentes.

Utiliza o concepto de “deshumanización sexualizada”.

Na filosofía política, as teorías da xustiza distributiva e da aceptación observan a inxustiza e a desigualdade vividas polos cidadáns. As inxustizas que sofren as mulleres racializadas non poden limitarse ao acceso ao emprego, á renda, aos poderes ou ás funcións –xustiza distribuidora–, ou ao coñecemento positivo –teoría do coñecemento– da desigualdade cultural. Viven a deshumanización: son considerados e tratados como menos que o home. Senten, polo menos, en dous ámbitos: no psicolóxico, a súa condición de axente está negada e a súa capacidade de elección autónoma queda anulada. Por exemplo, ouvimos dicir que a muller que ten un hijaba é forzosamente alienada. En segundo lugar, no terreo físico viven a violencia sexual unida á categoría de raza. Por exemplo, cando se lles quita de raíz a pañoleta musulmá ou cando sofren insultos vinculados á súa orixe.

Unha soa “muller” inclusiva ou once “nós” pequenas?

A diversidade e a diferenza son, ademais de necesarias, frutíferas. Na miña opinión, a chave para unha verdadeira loita de liberación consiste en manter grupos feministas diferentes e facer alianzas ocasionais. A valoración das desigualdades no feminismo serve tamén para evitar a recuperación das forzas marxinais e a eliminación das que están en minoría por parte das principais perspectivas.