“Tratamos moi mal ao bosque nos últimos anos, pero hai que ter en conta que en moitas zonas empezáronse a crear alternativas ao ver as consecuencias deste trato violento”. O biólogo Keko Alonso cre que no País Vasco estamos nese momento, é dicir, chegou o momento de pór en marcha outro tipo de modelos dentro do sector forestal. E traballa para iso, promovendo a reflexión e espertando conciencias.

O biólogo asturiano empezou a preocuparse desde moi novo polo que ocorría nos bosques da súa contorna. Alí, o monocultivo dos eucaliptos adquiriu un protagonismo absoluto en favor das fábricas de papel da zona e en contra da diversidade de bosques autóctonos. No País Vasco, sen dúbida, o piñeiro insignis cumpriu ese papel: Pinus radiatas.

As nosas beiras, cheas de piñeiros

Preto do 70% da superficie forestal de Gipuzkoa e Bizkaia está ocupada actualmente por monocultivos de piñeiro insignis. Si en lugar de falar de árbores falásemos de bosques, o biólogo cóntanos que o carballal (Quercus robur) é unha formación vexetal en perigo de extinción en Gipuzkoa.

O que ocorreu no País Vasco co piñeiro, con todo, non é unha excepción. Desde finais do século XIX en toda Europa o proceso desenvolveuse de forma similar, coa mesma idea: a creación rápida de árbores de calidade media-baixa para o seu uso en madeira ou papel.

Alonso, do mesmo xeito que moitos biólogos ou ecólogos, declarou que aos espazos das árbores de monocultivo non se lles pode chamar "bosques". “O bosque é para nós un ecosistema, é un conxunto de moitos organismos en condicións naturais. Cando o ser humano cambia tanto esta condición natural, deixa de ser un ecosistema”.

“Burbulla radiata”

Para Alonso, a construción pódese comparar coa burbulla do que sucedeu co piñeiro insignis: “Todos sacaron un pedazo do monocultivo dos piñeiros: o que planta, o que aserra, o que queima, o que fai papel... Agora, con todo, a burbulla estala, entre outras cousas porque os prezos baixaron moito”.

Esta crise/oportunidade debe ser aproveitada polo biólogo para darlle a volta á situación e apostar realmente por unha silvicultura diferente. El teno claro: hai alternativa. Comparou o momento actual da actividade forestal coa situación que vivía a agricultura ecolóxica nos anos 50-60. Naquela época este modelo agrícola era marxinal, apenas tiña forza e parecía que non se podía dar pasos. “Non será fácil, pero para abrir eses novos camiños será necesaria a disposición da xente”.