O final de curso indica a miúdo a asistencia ás sesións de formación, para que o receptor sexa humilde, dunha vez por todas estea aberto ás suxestións dos demais ou sexa tan indisciplinado como os nosos alumnos. Como ocorreu.

Este ano tiven a oportunidade de aprender coa asociación Vent debout. Desde o principio fun cun punto de curiosidade: deseguido me chamou a atención o nome da asociación. Eu estaba, “de pé no vento, soprando” que demo podíase disimular e a primeira imaxe foi a de Titanic e a segunda a de min mesmo levantando unha tempestade na costa de Hendaia.

Prefecto, que sei eu das cousas do mar! Son do interior! Si non fose por accidente, non vería o mar sen o vinte anos! Na gobernanza naval, unha marcha é vent debout en francés, cando o vento é contrario. A partir de aí, tiven máis claro o incomprensible título do curso. “Vent Debout, unha traxectoria popular e democrática”, entendendo que un pode aprender a dirixir o seu propio barco cando o vento de sustut é contrario e a gran equipaxe. Si empeñábase en resistir os ventos, que non se avanza e retrocede, ensinaríasenos, por conseguinte, como facelo, con vistas a que atopásemos un medio de avance.

Os costeiros saben isto, os navegantes teñen outras disposicións para circular da maneira máis eficaz posible, é dicir, a unha velocidade razoable, pero sen temor a un encogimiento ou a unha sobrecarga, buscando continuamente a dirección máis axeitada do vento, non demasiado polo costado, non polo reverso, senón coas velas estendidas segundo sexa necesario, e buscando deste xeito, sempre en zigzag e empuxóns non cara a adiante, senón cara á dereita.

Iso é o que retiven no recordo dos días de formación que nos ofreceron. Á fin e ao cabo, un grupo que quere facer o camiño dunha maneira clara e conxunta, que quere unha traxectoria máis popular, máis democrática, que quere impulsar a separación do poder e a participación, que ten festa pero que ten ao seu alcance diversas técnicas, como os mariñeiros.

Entre elas, hai unha interesante, chamada conferencia intermitente, que ten como obxectivo sacar conclusións do relato das experiencias sen teorizar as cousas, facendo que a vivencia (en todos os sentidos) comprácese coas palabras. Trátase dunha explicación desdramatizada, na que se aprende a desdobrar as cousas, desacralizando ao orador e asegurando que o saber se pon ao alcance de todos, que non é o tesouro dunha elite. É dicir, exponse e trabállase continuamente a redistribución, para chegar ao mesmo obxectivo entre todos, pero no canto de loitar contra o vento, adecuando os pasos e compartindo o camiño cos compañeiros.

Por encima de todo, o máis precioso foi aplicar un concepto básico: liberar a palabra, falar de calquera cousa, pero falar todos. Ouvín a alguén que escoitar aos demais é unha revolución; si calar é unha revolución, é un revulsivo para ouvir aos demais.

Con este tipo de participación e de compartir, quizá non vaiamos directamente ao noso destino se se trata de travesías e negociacións: con todo, é único no avance dos proxectos que se poidan sentir, e tamén no dos enriquecementos a nivel persoal. Polo menos, así me sentín.

Calar, escoitar, deixar a man, compartir, igualdade, desenvolvemento persoal. Encántame o mes de xuño, a época dos cursos, das solucións, de tentar convertelas en algo mellor.