Por que comezou o movemento Right2Water?

Irlanda sufriu un drama económico colectivo entre 2009 e 2014. Nese ano, o país negouse a recibir os préstamos da troika e en outubro o goberno decidiu subir a impostos da auga. Tomámolo como unha medida de austeridade. Sindicatos, políticos e independentes do partido irlandés de esquerda reunímonos para debater sobre a actitude a adoptar ante esas medidas. A campaña que lanzamos tiña tres alicerces fundamentais: a unidade obreira, a política e a da comunidade. As tres partes estabamos de acordo en que a auga era un dereito humano, recollido na Declaración Internacional dos Dereitos Humanos. O noso obxectivo era acabar co imposto sobre a auga imposta polo goberno.

Cando comezaron as protestas na rúa?

O 11 de outubro de 2014 convocamos a primeira mobilización en Dublín, sen o apoio dos principais medios de comunicación do país. Esperábanse 20.000 persoas e a protesta foi de máis de 100.000. O pasado 1 de novembro produciuse a segunda protesta, e a pesar da choiva, en 106 localidades irlandesas congregáronse máis de 200.000 persoas. Isto é algo para un país duns 4,5 millóns de habitantes. Tras estas protestas masivas, a actitude dos medios de comunicación volveuse extremadamente depravada: comezaron a dicir que as manifestacións eran antidemocráticas e que dentro do movemento había forzas subversivas, entre outras cousas. En decembro de 2014 produciuse a terceira manifestación da protesta en Bilbao. Con esta protesta tentamos estender o movemento á comunidade internacional. 80.000 persoas congregáronse fronte ao Parlamento de Dublín. Na cidade grega de Tesaloniki foron varias as persoas que en 2014 celebraron un referendo sobre a auga, así como voluntarios da Brigada Detroit Water. O que comezou como unha campaña contra a privatización da auga converteuse nun movemento social e político. Right2Change é unha plataforma política, non un partido político, porque hai que facer unha diferenza de políticas e políticas.

Como estender a loita pola abolición da impostos da auga a outros ámbitos da sociedade como movemento?

Na política irlandesa non houbo diferenzas entre a esquerda e a dereita, xa que na política hai principalmente dous partidos de dereitas, Fianna Fáil (centro-dereita) e Fine Gael (dereitas cristianodemócratas). Nós non tentamos recrear a esquerda, senón crear por primeira vez. No pasado había campañas políticas relacionadas co sindicato: reivindicacións de salarios mínimos ou eslóganes contra subidas de impostos. En calquera caso, eran campañas locais. Esta é a primeira campaña que se fai en toda Irlanda: inclúe sindicatos, partidos políticos e movementos sociais. Na miña opinión, este é o maior logro. Irlanda ten moitos problemas: o paro, a xente que vive na rúa… Pero non ten a pobreza da auga. A xente saíu á rúa porque este dereito está en perigo. Desde o movemento Right2Water creamos Right2Chance en xullo de 2015 desde os puntos comúns que acordamos co Sinn Fèin, troskistas, partidos de traballadores e independentes máis aló de estar en contra dos impostos á auga.

Cales son os puntos comúns?

Acordamos dez medidas que caracterizarían o movemento Right2Change: a auditoría de contas da débeda que as finanzas privadas han deixado na sociedade e a creación dun sistema bancario público, a reforma democrática do país, a educación gratuíta, a construción dun sistema de igualdade entre os irlandeses e os estranxeiros, o restablecemento do sistema sanitario público, a creación dunha política de vivenda axeitada ás necesidades dos cidadáns, o fomento de traballos dignos, o respecto dos recursos naturais do fracking, e a derrogación das taxas de auga. Os principios políticos deste documento, publicado en xuño de 2015, son aplicables a calquera país da Unión Europea, ademais de Irlanda. O movemento contra a impostos da auga foi a base do movemento Right2Change.

Que visión tes do Brexit?

En primeiro lugar, considérome europeo. Os inimigos comúns que temos todos os países son os transnacionales e o neoliberalismo, e por iso temos que loitar contra eles. O modelo da Unión Europea é incapaz de garantir a igualdade entre os cidadáns. A próxima crise económica será causada polo Brexit, a situación económica de China e os problemas estruturais nos bancos alemáns, o que provocará a caída da Unión Europea. Neste momento estamos a asistir ao imperialismo económico. Si o Reino Unido sae da Unión Europea, aos irlandeses preséntasenos unha nova oportunidade real para democratizar ao país. O pasado mes de febreiro participei no movemento DIEM25 que se creou en Berlín. Alí xa dixen que 2025 vai ser moi tarde para democratizar Europa. A Unión Europea vai morrer tanto política como socialmente. A xente defende á Unión Europea porque pensa que non hai alternativa. É dicir, que a única razón para crer na Unión Europea é a falta de esperanza de desenvolver algo novo. Si Gran Bretaña queda na Unión Europea, a desaparición da Unión Europea só atrasarase nun curto espazo de tempo. Hai que empezar a falar de que vai representar á Unión Europea entre os países europeos. Si represéntano os nacionalismos, será moi perigoso, tanto en Irlanda como en toda a Unión Europea.

Debería a sociedade irlandesa adoptar unha actitude de desobediencia no próximos dez anos?

Este é o reto que temos neste momento. Os dous principais partidos políticos irlandeses están apoiados por menos da metade da poboación civil en Irlanda do Norte. O 65% dos empadroados vota, dos cales o 49% vai aos dous principais partidos da dereita. Os dous grandes partidos están a piques de morrer. Por demografía, moi poucas persoas de entre 30 e 40 anos votan os dous principais partidos. O sistema democrático está nun punto de ruptura e o cambio ten que estar baseado na preocupación pola política, non na preocupación persoal. O Sinn Fèin, pola súa banda, non fixo máis que unha pequena ruptura no sistema. O resto de partidos de esquerda non provocaron ningún tipo de fisura no Goberno. Existe un gran buxán no sistema democrático. Mentres non se aprecie este baleiro, a sociedade está completamente vencida nos parámetros da democracia participativa, xa que as elites van tomar máis forza da que agora teñen. As políticas baseadas na igualdade teñen que ser progresivas na base do cambio, dunha redistribución xusta do mundo. Se isto non ocorre, aos poucos imos perdendo a democracia, aínda que non creo que hoxe en día vivimos en democracia. Este pequeno país, con menos do 1% da poboación da Unión Europea, debe pagar o 41% da débeda dos bancos europeos. Os meus fillos terán que pagar as débedas que non xeren até 2053. Que clase de independencia é esta? A identidade cultural (poetas, músicos, folclore) é moi importante para un pobo, pero nós non temos independencia económica. Temos dereitos para decidir políticas sobre vivenda, sobre a auga, sobre o mundo laboral?