Altuna analizou os cambios lingüísticos dos adolescentes no seu traballo. Para iso, utilizou unha metodoloxía diferente á habitual. O adolescente convérteos en investigadores e protagonistas do seu traballo. Fálase frecuentemente de adolescentes, pero de cando en cando déixaselles falar.

María Castaño, Ainhoa Melero, Monika De Albiños, Elena Fonseca, Olatz Egia e Xuban Ceccon, alumnos da Ikastola Zurriola de San Sebastián, foron os encargados de investigar aos adolescentes. Falamos con cinco deles sobre a investigación e as prácticas lingüísticas.

Recibiron con gran satisfacción a oportunidade de ser investigador. Altuna repartiulles algúns cadernos: “Durante dez días tivemos que escribir as actividades realizadas e en que idioma faciamos cada unha de elas”. Foi un exercicio nunca antes realizado para os mozos, xa que segundo as súas palabras cambian "automaticamente" dunha lingua a outra e nunca se puxeron a pensar en como e cando se realizan estes cambios.

Egia considera que foi unha experiencia bonita, xa que aos mozos dáselles a voz “demasiado pouco”: “Agradecemos moito a investigación de Jaime, porque nos escoitou; moitas veces a xente grande fala de nós sen preguntarnos nada”. Pon un exemplo: “Ninguén nos pregunta nada sobre a LOMCE, aínda que somos os principais prexudicados”. Verdade explicou que eles non falan de “a gran xente”, polo que eles tampouco deberían falar de adolescentes, “polo menos sen ter en conta a nosa opinión”.

Saltando do idioma ao idioma

A investigación foi realizada de bo grado e sacáronse conclusións. “Nunca falamos só nun idioma”, explicaron. “Falamos con gran facilidade en ambas as linguas e cambiamos dunha lingua a outra sen darnos conta”, explica Melero. Cre que se trata de falar con quen e en que espazo: “Eu con algúns fago sempre en eúscaro e con outros sempre en castelán”.

Na clase falan en eúscaro, niso uníronse todos. A pesar de que ao saír ao corredor pérdese “” o eúscaro. “Creo que é cousa do corpo, é dicir, cando estamos en clase o corpo pídenos que falemos en eúscaro; e cando saímos de clase non tanto”, explica Egia.

Todos mencionaron a figura do profesor. “En clase, o profesor dános a oportunidade de falar en eúscaro, pero cando o profesor non está diante, dirixímonos máis rápido ao castelán”, di Fonseca. Con todo, Melero cre que o grupo de amigos tamén fai moito: “Nós na cuadrilla falamos maioritariamente en eúscaro, pero outros grupos de amigos tocan máis ao castelán”.

Fóra da escola, os fins de semana, por exemplo, traballan en dous idiomas. “Segundo o grupo de amigos, é dicir, se saio cos compañeiros da ikastola fago máis en eúscaro, pero estou cos amigos doutras escolas, quizais en castelán”, explica Egia. Castiñeiro e Fonseca, pola súa banda, explicaron que eles son os que máis falan en castelán os fins de semana.

O idioma da casa tamén ten importancia, aínda que Egia recoñeceu que os seus pais son castellanoparlantes e que aínda que a súa primeira lingua sexa o castelán, desenvólvese facilmente e utiliza o eúscaro.

Consumo

Hoxe en día, falamos tanto como cara a cara a través de internet. En canto a Whatsapp, os mozos din que usan o mesmo idioma que usan: “Fálolle de whatsapp no mesmo idioma no que falo doutra maneira ao meu amigo”. De todos os xeitos, nas redes sociais o uso do eúscaro é moi escaso: “En Instagram, por exemplo, utilizo principalmente o castelán e o inglés”, explica De Albiños.

Cren que é importante destacar o que ven na televisión. En opinión de De Albiños, por exemplo, en ETB, apenas hai ofertas para eles: “En Euskal Telebista hai dúas opcións, ou ves a Doraemon ou documentais sobre cousas antigas”. A Verdade está de acordo: “Mónica ten razón, ves Herri People e Azpimarra ou debuxos animados”.

Todos consomen televisión en castelán, a pesar de que na música teñen unha maior diversidade lingüística. “Eu escoito a música principalmente en eúscaro, non especialmente pola letra, pero a música fáiseme máis bailable”, dixo Egia. Pola súa banda, De Albiños explica: “Cando estou contento escoito cancións en eúscaro e cando estou triste escoito cancións en castelán”. Castiñeiro e Fonseca, pola súa banda, recoñeceron que eles son os que máis escoitan en castelán e inglés.

Peso das etiquetas

O peso das etiquetas pode ser maior nestas idades. Os mozos entrevistados han explicado que a xente doutros centros chámalles “euskalduneros” porque falan en eúscaro, aínda que con eles falan en castelán. “A miúdo dinnos que nos movemos con roupa de marca Altus e botas de monte, pero non é certo”.

Tras o estudo, afirmaron que durante un tempo foron "máis conscientes" dos cambios lingüísticos, pero que xa se lles esqueceu: “Cando salgue o tema volvemos lembralo, pero no día a día os cambios de idioma están moi interiorizados”.

Altuna considera que fixeron un traballo moi serio na investigación e que eles tamén sacaron conclusións interesantes.

“Démonos conta de que moitas veces investigan sobre nós desde fóra, e non sobre nós”, explica Egia. Ademais, tras o estudo dixéronnos que son máis “conscientes” das tendencias lingüísticas: “Démonos conta de que falamos nun ou outro idioma dependendo da persoa e o lugar”.

Con todo, todos teñen claro que nunca falan nunha soa lingua: “Sempre mesturamos polo menos dous idiomas, mesmo na mesma frase”, explica Egia. De Albiños explica: “A min cústame moito facer traducións do eúscaro ao castelán e viceversa, así que o boto como me sae”.Así, o seis novos investigadores de Zurriola Ikastola falan “como nos sae e do corpo”.