12etan bermuta, Jasone Osoro. Elkar, 2015
Este libro está estruturado por personaxes que son nai, pai, avoa, esposo, filla, amante, irmán e eu. A protagonista, Berta, debulla o vivido con cada un deles a través de entrevistas, recordos, reflexións e soños. Comparte fragmentos de vida para falar de familia, amizade, maternidade, homes e mulleres, amor, sexo ou vida.
Si a novela Greta deste escritor suxería un guion para unha película, o vermut inclúe un guion para unha obra de teatro ás 12. Un foco ilumina a unha muller e escoitamos o seu monólogo, no que de cando en vez imaxes ou personaxes dos recordos crúzanse con ela nun escenario espido.
Berta fixo “o camiño a seguir” e chegou á metade da súa vida, á época dos mitos caídos. Os seus achegados terán un espello no que reflectir a súa traxectoria. Temos a memoria dunha xeración, colocada nunha genealogía. “Aínda non atopei no meu interior esa última parte que a maternidade me converteu nunha muller completa”.
A avoa desempeñou o papel que lle tocou como muller até a súa viudez, e é entón cando lle chega a liberdade e o momento de ser suxeito. “Ao traballo, á comida e ao txikiteo. E dúas veces por semana abríame as coxas e metíame o pene. Así era o teu padriño. Como a maioría dos homes”.
A nai, en cambio, pasou a vida tentando cumprir as dúas funcións establecidas polo seu rol, converténdose na nai e a muller atractiva e guapa, madrastra de Blancanieves. Neste libro relaciónelas amor-odio entre nai e filla vanse a mostrar en toda a súa crueza. “Que é o amor senón unha trampa inventada por alguén? Unha trampa que mantén ás familias felices prisioneiras? Censura do desexo?”.
A amiga da súa mocidade tamén é unha muller que fracasou no seu intento de sobrevivir o mellor posible. Con todo, admirou e foi un exemplo do que foi en moitos momentos o seu mango. “Sempre preferín os testículos para as camas, pero para a vida dan moita máis forza os peitos, os vagos”.
Quere ensinar á súa filla que merece a pena vivir, que ten que buscar a felicidade. Seguir superando os obstáculos e lembrar as actuacións dos anteriores. “É bo chorar. Mírame si non. Xa sabes que ser muller é a maior desgraza deste mundo”.
Trátase, por tanto, dunha homenaxe a quen tentaron ser mulleres, de cuestionar o rol feminino, de tomar conciencia a través da memoria. “Heroína no sangue. Unha heroína que non aparece en ningunha literatura. Heroínas. A miña nai. As avoas. As fillas. Amigos”.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Cando traballas con persoas maiores ou con persoas con diversidade física e neuronal, dásche conta de que a idea da competencia na nosa sociedade limítanos moito como especie. É dicir, o noso sistema ponche en valor por facer as cousas de maneira específica, e o que non o... [+]
Quería escribir polas luces de Nadal e reivindicar que se converta nunha tradición anual nesta época de iluminacións de rúas, un espazo público acolledor, alegre e gozoso desde o punto de vista da clase. Pero, por suposto, tamén espazos públicos cálidos onde algúns... [+]
Perdoa aos carballais, encinares, olmos, garzas, fresnos, alisedas, castañares, bidueiros, gorostidias, manzanales, piñeirais e a todas as sociedades das árbores, pero hoxe o hayedo ten unha cita con motivo das celebracións da fronteira invernal.
Resúltame máis fácil... [+]
Volve Euskaraldia. Ao parecer, será na primavera do ano que vén. Xa o presentaron e a verdade é que me sorprendeu; non o propio Euskaraldia, senón a lema del: Farémolo movéndonos.
A primeira vez que a lin ou escoitado, vénme á cabeza o título da obra que puxeron para... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Cando o sistema colonial capitalista heteropatriarcal cuéstionase e loita, ataca sen piedade. Utilizando todas as ferramentas ao seu alcance para fortalecer, fortalecer e consolidar o poder institucional, os medios, a xustiza, a lingua, a cultura, a violencia...
En Suíza,... [+]
Non sei si vostedes tamén teñen a mesma percepción –recoñézoo: aquí empecei a escribir de maneira acientífica–. Refírome á extensión natural da palabra preguiza. Cada vez escoito máis nos recunchos de Hego Euskal Herria: eúscaro, español e, por suposto,... [+]
Moitos en Nadal sentimos máis preguiza que ilusión ao pensar nas comidas e encontros familiares. Pero adiantámosvos que non é a comida a que nos fai sentirnos colectivamente incómodos, senón a normatividad que define á familia tradicional. É máis,... [+]
Sempre me pareceu máis significativo o modo que se di en castelán aos carruajes que se poden atopar aquí e alá: humilladero. Non é un nome bastante lixeiro, branco ou non ten ningunha connotación? Á fin e ao cabo, todo o que pasaba por alí debía ser humillado. É sabido... [+]
O final da República Árabe Siria causou unha gran sorpresa pola forma en que se produciu: rápida e case sen resistencia. Con todo, non é tan estraño si temos en conta que o país estaba destruído, empobrecido e trocado. Hai tempo que a maioría dos sirios non se preocupaba... [+]
A novidade adoita ser unha das palabras máis escoitadas que se asocia á Feira de Durango. A novidade está alí, e aquí a novidade. Con todo, nalgúns casos é suficiente con dar un aspecto diferente ao anterior para pegar esa etiqueta. Os CDs e as reedicións remasterizados... [+]
O eúscaro ten un caudal de auga moi grande na escaseza. Cada pinga local rega e revive a nosa cultura. Ofrecerlle un mar de auga a aquela sede. Aínda que o eúscaro veu dun pozo profundo e escuro, todos sacamos a nosa mostra de auga salgada e convertémola en fonte. E agora... [+]
Os mozos comezan a consumir pornografía antes, xa que o porno é a súa única educación sexual. Como demos chegamos até aquí?
Hoxe en día, hai que recoñecer que grazas a Internet é moito máis fácil ver pornografía. Desgraciadamente, a través dun clic o neno de entre... [+]