Quizá penses que non, que a saúde non ten prezo e que é unha fealdad medilo en diñeiro, pero a nosa sociedade pon unha cantidade: ve a unha compañía de seguros e verás canto custa o dedo meñique da man esquerda ou a punta do nariz, por exemplo, si pérdesche nun accidente. Os familiares dos falecidos que traballaron con amianto durante anos tamén aprenderon a canto se cotiza un cancro nas indemnizacións acordadas polos tribunais (aínda que naquela época non sabiamos que esta sustancia era un canceríxeno).

A Deputación de Gipuzkoa quere construír un forno xigante para queimar lixo en Zubieta, polo que moitos veciños se mostraron indignados. Nos lugares onde se realizaron incineradoras similares hai asociacións de afectados que afirman que aumentaron os abortos, os nenos que nacen con malformacións e os casos de cancro. Para confirmar que non se trata dunha cuadrilla de histéricos, tamén se publicou unha chea de médicos, dicindo o mesmo. A Deputación, pola súa banda, para estar tranquilos, que non hai ningún risco, que todo está baixo control. (Eu non sei nada destas cousas, pero cando as ouzo acórdome sempre da película Jaws, de Spielberg, sobre como o alcalde trata de tranquilizar aos cidadáns e turistas cando aparecen os primeiros mortos e di que non hai nada estraño.)

Coma se tratásese dunha poción máxica para acougar aos preocupados, os máximos deputados chegaron a un acordo coa empresa pública Biodonostia para medir as consecuencias da incineradora. Si non fose cínico sería ridículo. Supoñamos que na poboación próxima (nun radio de cinco quilómetros viven ao redor de 50.000 persoas; si esténdese a 25 km, case 500.000), aumenta nun 1% o número de abortos, ou de malformacións, ou de cancros. Ese 1% é unha insignificancia, non? Ademais, como saber que é unha consecuencia directa da incineradora e que non é froito doutros factores ou de casualidade? Ante este dano, que podería cualificarse de dubidoso, suspenderase a infraestrutura, que custou tanto millón de euros? E que facer cos lixos de aquí en diante? Aos construtores e xestores da incineradora tamén deberiamos seguir pagando o mesmo.

Por tanto, si a ti ou a algún da túa familia tócache estar nese 1%, pensa que che tocou a lotaría da mala sorte, o sacrificio no altar do progreso, como os accidentes nas estradas. Pola contra, pode estar tentado de culpar desa desgraza a uns negociantes pouco escrúpulos (caros) e a uns gobernantes (baratos) que falan de vinganza política. Logo teremos que esperar aos tribunais para saber a canto valoran o teu cancro.