Que é exactamente pedagoxía da confianza?

Si tomamos unha definición por termos, a palabra pedagoxía indica a axuda que se presta a unha persoa ao longo da súa traxectoria educativa. Refírese á calidade, a como debe intervir o adulto no percorrido do neno, nena ou nova. A isto engadímoslle a palabra confianza, converténdoa no noso diferencial. Cremos imprescindible que o alumno e alumna confíe en si mesmo, nos demais e no contexto no proceso de ensino-aprendizaxe. Cando isto conséguese, o estudante está preparado e aberto para aprender.

Que carencias ve no actual modelo educativo?

A imaxe do retrovisor pode axudar a falar deste tema: avanzamos pero sempre coa vista cara atrás. Salvo excepcións, pódese dicir que estamos a educar ás persoas do futuro con procedementos antigos. Onde está o baleiro? No modelo anterior o centro foi docente e o alumno pasivo. As mentes dos alumnos enchéronse de coñecementos, pero sen partir do que está no alumno. Por iso dicimos que hai que centrarse na aprendizaxe e cambiar os roles.

En que se transforma ás persoas o modelo que propoñen?

É moi importante que o alumno ou alumna véxase como unha persoa, como un individuo que está a aprender, o que humaniza a educación. Máis aló do proxecto académico, queremos axudar aos alumnos a construír un proxecto de vida completo. Para iso, atendemos a todo tipo de capacidades e intelixencias e ofrecemos un contexto para a súa elaboración; na educación tradicional trabállase principalmente a intelixencia lóxico-matemática e a intelixencia lingüística, pero onde quedan todas as demais capacidades? Na vida necesitamos todas esas cousas.

Ese momento no que os nenos comezan a escola...

O segundo proceso de socialización dos nenos comeza na escola. Adoita ser moi temperán, e no noso equipo coidamos moitísimo o momento. Non temos semana de adaptación, porque cremos que será o propio neno o que marque o final desta fase. Temos que facer con moita sensibilidade a transferencia de confianza desde as figuras de referencia (pais, nais, pais...) cara ás figuras escolares (profesorado, resto de educadores...). Por iso, para nós é importante que as familias entren na escola e fagan o tempo necesario nela. Cando atopa un porto seguro nos educadores está disposto a explorar e aprender. E o mesmo ocorre nas etapas altas.

A confianza é imprescindible. Por que?

Esta vez vouche a facer unha pregunta: pensa nunha persoa que confías plenamente, lembra. Que lle fai ter esa confianza?

A lealdade, a falta de condicións...

Estas son as respostas que normalmente salguen. Que está aí cando o necesito, que me acepta como estou, que está ben ou mal, que non me xulga, que respecta os meus ritmos, que cree en min. Todos estes sentimentos afectan á autoestima persoal e ao sentimento de competencia. Cando unha persoa o pon todo en alguén sente capaz de afrontar os retos. Cando estes elementos se unen na relación, sente a confianza e contribúen a que un senta valioso e capaz de enfrontarse a situacións. Isto é imprescindible para avanzar na vida.

Cando se arruína a confianza?

Xusto cando falta todo iso. Cando necesitaches a alguén e non estiveches. Cando abriches a porta a alguén e sentíchesche xulgado. Cando necesitaches o teu ritmo e esixíronche outro. Entón prodúcense feridas e é duro, pero afortunadamente, ao longo de toda a vida temos a oportunidade de curalas a través do traballo persoal.

As fronteiras son necesarias, pero ás veces non se transmite o medo?

En máis dunha ocasión preguntáronnos “entón na pedagoxía da confianza todo é posible? Non hai límites?”. A persoa necesita límites, por suposto, porque lle dan seguridade e para que se respecte a si mesma necesitamos eses límites para respectar aos demais. Con todo, moitas veces dáse unha transferencia de medos máis que límites a través dunhas regras de matogueira e uns límites de matogueira, e a súa separación é importante. Que é o medo e que límites.

Un adulto desconfiado de si mesmo pode transmitir confianza ao neno?

Quen non viva dificilmente transmitirá confianza. Quen non confía nos demais nin na vida, quen non se fixo ese traballo consigo mesmo, dificilmente poderá facelo chegar a ninguén. Non podemos levar aos nenos nin ás nenas até onde nós non chegamos nunca. Por iso, na pedagoxía da confianza, o traballo interno que se fai é importante.