“Si o CETA saíse adiante, sería inútil parar o TTIP”. Tomamos as palabras dun artigo escrito na publicación polo parlamentario europeo Florent Marcellesi Eldiario.é, pero os matices van ser coherentes con todos aqueles que teñan un pouco de sensibilidade polas ameazas dos acordos de libre comercio.

Desde a atalaia desta sensibilidade, Marcellesi considera máis perigoso que o TTIP o seu equivalente canadense europeo. A razón principal é a cronolóxica: A fase de negociación do CETA, que se asinou en 2014 por ambas as partes, está terminada e só falta ratificar o acordo. Case con total seguridade, o proceso de ratificación concretarase en xuño e iniciarase no outono.

“O CETA provocou moi poucas mobilizacións entre nós, e o que provocou foi a relacionada co TTIP; de non ser así pasase totalmente desapercibido”, di José Ramón Mariño, non ao TTIP en Euskal Herria! Un dos portavoces da campaña. Segundo subliñou, as consecuencias dos dous convenios son as mesmas ", remarcou. Non só porque van ser moi parecidos, como se pode deducir do que non sabemos o TTIP, senón porque no fondo as economías de Canadá e EE.UU. están moi unidas. “Todas as empresas norteamericanas que se moven polo mundo contan con delegacións ou ramas en Canadá”, coméntanos Mariño. En que vai incidir isto exactamente?

Porta ás transnacionales de EEUU

Un dos mecanismos que prevé o TTIP son os tribunais de resolución entre investidores e estados. Este tipo de tribunais, que desde hai tempo están incardinados no dereito ao comercio internacional, atópanse tamén no marco de varios acordos da UE, aínda que apenas xeraron polémica ata que se produce unha resposta social contra o TTIP. En xeral, desígnanse coas siglas ISDS en inglés.

A través do ISDS, unha compañía estranxeira pode denunciar a un estado ou rexión se considera que a lexislación aprobada por ela prexudicoulle –pode ser unha diminución de beneficios–. As sentenzas ditadas por estes tribunais obrigaron a varios estados a pagar miles de millóns de euros, ou dólares, ás empresas transnacionales por aprobar normas de protección do medio ambiente ou da saúde dos consumidores.

Ante a discrepancia do ISDS, non só na sociedade civil, senón tamén nalgunhas das forzas políticas máis importantes a favor do TTIP, a Comisión Europea propuxo en 2015 outro tipo de tribunal, que supostamente está a defender na mesa de negociación do TTIP. Estes novos tribunais denomínanse ICS e, segundo os opositores aos acordos de libre comercio, non teñen no fondo diferenzas significativas co ISDS, xa que permiten ás compañías actuar en contra das lexislacións aprobadas polos gobernos.

A figura do ICS xa fora aprobada e asinada polo texto do CETA, incluíndo os ISDS, pero a Comisión Europea solicitou a Ottawa a revisión do Convenio e, coa súa aprobación, os ICS substituíron ao ISDS. Unha e outra, a consecuencia é que calquera empresa estadounidense que teña unha rama en Canadá –e case todas o teñen, como vimos– terá a porta aberta para pedir indemnizacións pola normativa europea, sen esperar á aprobación do TTIP.

Quen debe confirmar o CETA?

Desde febreiro, CETA está en proceso de tradución. En todas as linguas oficiais da Unión Europea fai falta unha versión, e iso non é ningunha bobada. Trátase dun texto cunha linguaxe moi complexa, polo que non se pode deixar nin a máis íntima brecha á libre interpretación. Por iso, o traballo de tradución prolongarase até o próximo mes de xuño. A continuación fixarase o procedemento e o calendario de ratificación do Convenio.

Corresponderá ao Consello de Europa determinar o suxeito da ratificación, en particular, aos Ministros de Comercio da Unión. De acordo coa normativa europea, os convenios mercantís ordinarios son competencia exclusiva da Comisión Europea, pero se son mixtos, é dicir, poden afectar os ámbitos de soberanía dos Estados, deben ser aprobados por todos e cada un dos Estados. Non hai dúbida de que tanto o CETA como o TTIP son mixtos, pero parece ser que queren abrir unha porta á interpretación deses acordos.

“O máis grave non é iso”, explícanos José Ramón Mariño, “o máis grave é que o Consello poida decidir a súa aprobación provisional, é dicir, que o CETA poida entrar en vigor sen esperar ao que diga o Parlamento Europeo”. Si o Parlamento non aprobase posteriormente o acordo, as compañías que xa iniciaron un investimento poderían presentar denuncias a través dos ICS. En calquera caso, está bastante claro que o Eurogrupo confirmará o CETA, e non se espera que haxa ningún tipo de oposición por parte dos Estados. Poida que haxa pequenas dúbidas, por diferentes razóns, sobre a posición que terán algúns estados, pero, polo menos por agora, ninguén na Comisión Europea está a perder o soño por iso.