Para romper a espiña dorsal do bipartidismo, só conseguímolo alí onde xa estaba roto. Agridoce dun logro: o feito de que o nacionalismo español só conseguiuno en territorios periféricos onde repugna a máis xente. E é que o bipartidismo (e viceversa) que alimentou o nacionalismo español foi máis débil, pero mantívose ergueito. Aínda está por superar esta proba, o novo ser político, nacido no M15 de 2011 e que se desmoronó na A20 de 2015.

Hai que ter en conta, de interese e de agradecemento, o que di Gorka Bereziartua no número desta revista de 15/05/2016 sobre a consecución deste novo ser político no que respecta á CAPV (Bereziartua fai referencia ao País Vasco, pero a análise presentóuseme só mirado desde a CAPV). Eu o que quero explicar, de forma moi concisa, tirando doutro fío, na reflexión sobre este fenómeno, como complemento ao de Gorka, é dicir, do reto que teñen pendentes os nacionalismos distintos ao nacionalismo español.

Desde a desaparición oficial do franquismo, é un fenómeno coñecido nos resultados electorais: os diferentes resultados das nacións “periféricas”, o tipo de eleccións; máis ou menos, observouse unha tendencia en todas as convocatorias electorais: as forzas de obediencia estatal obteñen máis votos nas eleccións xerais que nas autonómicas, onde non sempre son as máis votadas. Isto tamén significa que en Hego Euskal Herria (especialmente en Navarra) existe unha masa para a que as cuestións de autonomía son unha cuestión española. É dicir, unha masa que cree con serenidade que a gobernabilidade de ámbito estatal é algo que corresponde ás forzas políticas de ámbito estatal, aínda que recoñece que a xestión doméstica corresponde ás forzas políticas de ámbito doméstico (nacionais ou autonómicas). Moi raro: as eleccións autonómicas coma se fosen contas locais, a nivel de eleccións municipais.Esta
mentalidade alimentou o bipartidismo de ámbito estatal tamén desde os nosos ámbitos, contribuíu ao bipartidismo “natural” alimentado polo nacionalismo español. E é moi difícil que a este bipartidismo rómpaselle a columna vertebral no ámbito estatal ata que o martelo sexa do PSOE, e especialmente si as forzas das zonas “periféricas” non aparecen musculosas, con “sorpases”.

Si o bipartidismo é máis conservador (até agora) ou máis aberto, como non regalar as forzas “periféricas” un cheque en branco ás do ámbito español, é a lección que aínda non superamos. O que nos deixou máis claro é que o A20 de 2015 viuse minguado polos logros deste novo ser político no noso país e pola súa derrota en España.