Fai unhas tres semanas, o diario donostiarra O Diario Vasco dedicou unhas catro páxinas e portada a unha película que podería estar chamada a converterse no próximo éxito do cine vasco. Non se dicía explicitamente cal era o idioma da película.O seu título era Aundiya e o seu tema principal era Migel Joakin Eleizegi, Altzoko Handia.

A pregunta da linguaxe da película expúxoseme no cerebro, como consecuencia dunha das tendencias do castelán cara ao eúscaro que podería ser o título Aundiya, dun deles que non le en eúscaro, “sempre ouvín aundiya”, ou desa inexplicable plusvalía que estabamos a dar na actualidade ao eúscaro máis ignorante, auténtica, sincera, expresiva, que parece que nos medios de comunicación é máis que aquilo que o que o que o que se toma en eúscaro.

Coñecendo ao asinante, era probable que non se fixou na opción de idioma e non imaxinábame escribindo unha palabra como aundiya, letra por letra, sen preguntarme como era. Posto que lle coñecía, podía chamalo e preguntarlle en que idioma atopábase. Pero sentíame moi tranquilo. Aínda hoxe, os vascos, encerellados na primeira palabra, sen poder expresar unha decisión clara desde a primeira palabra. Mesmo me avergoñaba de explicarlle as dúbidas lingüísticas e as inquietudes filolóxicas que puidesen existir para o bo título da película. O mesmo que Aundiya, aundixa, aundiye, aundixe, aundixe, aundixe, aundixe, aundixe, aundixe, e, sobre todo, si a cada un deles púñaselle unha machada ao principio, as probabilidades alcanzaban a ducia. O que non podía dicirlle era que era un sinal de riqueza para nós, de abundancia, de prosperidade, porque estaba seguro de que a nosa idea non sería senón un testemuño de inpureza patética.

A riqueza da linguaxe, a comunicabilidad, está niso: ao escribir as publicacións locais no subdialecto do val suposto, ao utilizar a paradigma unificado do verbo dun val determinado, en lugar da paradigma do verbo unificado, ao inventar e practicar publicamente unha especie de bizkaino batua, ao non opor un rótulo ao rótulo pago por todos, o autor do bertsolarismo deixou de ser Txizagirre.

Que as administracións, as escolas e outros aburridos fagan o eúscaro batua, os demais faremos un bo eúscaro, comunicable. Iso si, ollo!, non vaias ao dicionario en busca de significado aínda que déanche cabaza en EGA… porque calabacie etaá, mou jata moito.