Do loureiro portugués (Prunus lusitanica), di Wikipedia: Dábase por desaparecido no País Vasco, pero tras atopar algúns exemplares, agora atópase na lista de especies ameazadas. É unha planta especial da nosa terra. Gústanlle os lugares tépedos e húmidos, os arredores do río, as zonas de néboa baixas... Do mesmo xeito que o resto de especies do xénero Prunus (pexego, albaricoque, espino negro, ciruela, améndoa, paraguaio, cereixa, ginda, galo...), contén óso no froito. É amargo, mesmo cando se lle agarra, e non llo come! É a traca dos grilos, os merlos, os tordos, os tordos, os tordos!

Empezamos algún día a facer o camiño para converter esa árbore en árbore? Si o traballo realizado durante miles de anos con todos os outros árbores froiteiras fíxose con isto, xa estariamos a comer os grans dese loureiro. O camiño non é difícil, pero é moi longo: elixir aos que nos gustan nas árbores. E a reelección. E a reelección entre os descendentes. É unha continua selección de árbores froiteiras. O noso gusto vai cambiando e gústannos as novidades. Distinguimos o punto de elegancia do que conseguiu algo antes que ninguén...

No camiño da elección, o froito é unha das marcas que se busca: a partir dos pequenos, ásperos, amargos e tardíos, distínguense os froitos máis doces, un pouco máis grandes, un pouco máis carnosos, de pel máis fina, con indicadores máis finos. Os que dan ese froito nalgún momento: os que empezan a dalo máis novos, os que tenden a dar moitos grans, os que o dan todos os anos ou os que o fan...

A forma da árbore tamén pode ser outra marca de selección: o pequeno, cun follaje pouco denso... A súa capacidade de adaptación á terra pode ser tamén determinante: amantes das terras acedas, que poden chegar en terreos calizos...A partir dos
exemplares de loureiro portugueses que se atoparon nas nosas terras, quizá algún día algún vasco poida dicir que é o único do mundo en producir froitos desa especie. E a primeira. Como antes co kiwi. E como moitas mazás, peras, avellanas, noces, etc.

Tamén teremos que adiviñar o seu nome, non lle chamaremos “Igalia do loureiro portugués”... Con Portugal sempre debemos algo, pero... Eu propoño “zozaran”, o val do merlo.