Comezaron a presentalo en febreiro en Europa e tamén se pode comprar en DVD, en francés e inglés: “Home que resolve a mulleres: O enfado de Hipócrates”. Thierry Michel e Colette Braeckman recollen na película a traxectoria do Dr. Denis Mukwege, galardoado co Premio Sajarov en 2014. Máis concretamente, axudaron ao famoso Mukwege a dar a coñecer ao catro ventos a arma de guerra tan terrible como escondida: as agresións sexuais contra as mulleres.

Miles de mulleres foron violadas polos gudaris nas guerras destes 20 anos no leste do Congo. No Congo, que a pesar de ser o recuncho máis rico do planeta ten os habitantes máis pobres do mundo. Desde o hospital de Bukavu, contando os horrores que se lles fan ás mulleres nas guerras do século XXI, que logo se esforzan por completalas como poden nos hospitais, Mukwege conseguiu finalmente atraer os ollos das Nacións Unidas e dalgunhas institucións até o Congo. Pero, o que é máis importante, as propias mulleres empezaron a falar coa maldición rota a plena luz do día. Estes son os protagonistas, non o cirurxián.

Nacido en Bukavu en 1955, fillo dun sacerdote pentecostalista, cursou os seus estudos de medicamento no barrio de Burundi, especializándose en pediatría. Preocupado polos problemas que sofren as mulleres no parto, conseguiu que aprendese ginecología en Francia, para volver a Kongora, unha clínica da rexión de Kivu do Sur, que aínda se chamaba Zaire.

En Kivu tocaríalle capturar de cheo as guerras civís en 1996. Si non bastaba con ver varios asasinatos e desfeitas, ademais de tentar matalo, Mukwege atopou unha mañá destruído o hospital de Lemera, onde morreran todos os enfermos que refuxiara. Fuxindo de Kivu, regresou en 1999 á súa cidade natal de Bukavu, unha nova clínica de lanzamento en Panzi.

Mukwege conta como en 1999 unha muller foi ingresada no hospital con órganos xenitais esnaquizados a tiros. O xinecólogo considerouna, tratándoa como puido, como unha simple barbarie. “Pero ao cabo de seis meses deime conta de que se repetía con moitas outras mulleres: ‘Violáronme e logo metéronme unha bayoneta na vagina. Violáronme e logo queimáronme o caucho no estante!”…

Así se deu conta de que, naquela época, no sanguento conflito entre o goberno de Kinshasa e os grupos armados contra el, a violación e a destrución dos órganos xenitais femininos empregábanse a miúdo como armas de guerra. Mukwege e o seu equipo centráronse cada vez máis en aprender e practicar cirurxía para reparar as avarías das vítimas de violencia sexual. Nacións Unidas asegura na súa documentación de honra que Mukwege atendeu a máis de 40.000 mulleres en todo o mundo durante estes anos.

A ONG Human Rights Watch publicou hai dous anos ‘A guerre dans a guerre: violence sexuelle contre lles femmes et lles filles dans l’est du Congo’, un documento que describe como todas as partes utilizaron a violencia sexual no Congo, pero que tampouco se pode recoñecer a cantidade de vítimas, asegurando que son decenas de miles. Para empezar, nin sequera sabemos con exactitude cantas persoas morreron nas guerras do Congo, algúns expertos falan de até cinco millóns... Doutra banda, falar do tabú para as vítimas que a miúdo tamén son rexeitadas pola súa comunidade.

Segundo Mukwege, “o número de mulleres que atendemos non é máis que o extremo do iceberg. Moitos viven con medo a recoñecer que foron violados, cunha preocupación que logo rexeitará aos seus maridos”. O tabú está tan arraigado na sociedade que moitas veces a vítima e a agresora viven cerca: “A muller coñece a este home que vive na casa anterior, crúzao todas as mañás, pero desgraciadamente este nunca tivo que asumir o crime”.

Violación, arma de intimidación

Na clínica de Panzi, ao principio, médicos e enfermeiras centráronse en reparar cirurxicamente as feridas e as desfeitas causadas na violación, ata que se deron conta de que non era suficiente. “Moitos cachorros, mesmo despois de curar as súas feridas, negábanse a comer, beber, a vivir… e acababan morrendo como por un desexo de suicidio”. Foron recibidos por psicólogos e asistentes sociais para traballar coas mulleres antes de comezar a cirurxía.

A axuda de varios ONG permite o traballo no hospital de Panzi e o seguimento das mulleres tras a súa saída da clínica, contribuíndo en parte á reinserción das vítimas na súa sociedade. Tamén se organizou unha clínica xurídica para axudar ás vítimas que queiran acudir aos tribunais.

O Dr. Mukwege foi asasinado en varias ocasións, a última en 2012, e na actualidade, el e o Hospital de Panzi están protexidos polos cascos azuis de Nacións Unidas. Non todas as enfermeiras e auxiliares que traballan con Mukwege tiveron a mesma sorte e algúns deles foron violados.

Thierry Michel e Colette Braeckman, autores de l’homme qui repare lles femmes, lembran que a sanguenta guerra do Congo tivo un eco mediático moi limitado. As guerras de Oriente Medio, xa sexan en Palestina, Siria ou Iraq, chegaron moi poucas imaxes do Congo, a pesar de ser o conflito máis sanguento das últimas décadas, influído en gran medida polo control dos minerais que se atopan no seu subsolo. A falta de imaxes e ecos, os bosques de África enchéronse de ferocidades aínda máis crueis.

A violación de nenas e nenos, ademais de adultos, é habitual na guerra do leste do Congo, a pesar de que nos últimos tempos as guerras fóronse tranquilizando. “Os corpos das mulleres convertéronse en auténticos campos de batalla e a violación utilizouse como arma de guerra”, di Mukwege. “Vexo á miña muller en cada muller violada. Cada nai violada é a miña nai e cada neno violado é o meu fillo. Perdemos tanto tempo en reparar os danos da violencia, que chegou o momento de empezar a coidar as súas causas”.

Xunto á película tamén publicaron un libro, Le viol, un arme de terreur, no que se profunda na liña que traballou Mukwege. Nela analízase como son os medios de comunicación tan preguizosos no tratamento destes crimes ás mulleres e aos nenos.

Si a algunhas organizacións humanitarias repróchaselles que instrumentalizan por ser rechamantes aos ollos da cidadanía, a prensa ofrécelles pouco espazo e failles desaparecer rapidamente antes da vista. Un xornalista conta o que o redactor xefe contestoulle ao proporlle o artigo: "Violacións? Hai pouco fixemos outra noticia con isto”.