Nalgún momento
O carrozillo ou caracol (Rhamnus alaternus) non é abundante. É berozale e vive moi ben entre outras árbores e arbustos que comparten esta mesma afección, como o madroño (Arbutus unedo), o alcornoque (Quercus suber), o lauro (Laurus nobilis), a maternidade (Quercus pyrenaica) e outros que non teñen “resurrección” ao final do nome, como o brezo branco ou a leituga (Hojalata). Gústanlle as rexións húmidas tépedas. No paraíso da costa do País Vasco gózase, pero non en todas partes, as terras que lle gustan son secas, con pouco nitróxeno e alto pH; non en balde dise que as zonas habitadas do carrozillo son terras da arte.
É unha especie dioica, é dicir, algunhas plantas son femias e outros machos. Xa o dixen o outro día, cando o pole do macho fecundara á femia, si cómese o froito que esta última dá, as tripas baleiraranse nun dicir amén. En caso de inxestión masiva, o risco de sangrado ou hemorraxia na cavidade é moi alto. A auga das súas poliñas e follas novas tómase para derretir sangue; o botánico catalán Pío Font i Quer explícao perfectamente no libro Plantas Medicinais, O Dioscorides renovado (1961): pór un arañazo na auga, cando ferve, dicir un padriño e quitarllo do lume. Din que hai que bebela pola mañá, en xaxún, sen mesturar azucre e sen facer bobadas nin bobadas, dentro do rau! Hoxe en día, grazas á lúa, como non sabemos padriños, que teremos que dicir? Que verso ou canto ten a estatura ou semellanza daquel vello pai? O que o saiba, bótao.
Coas súas ramas fanse paus. A pel utilízase para tinguir a la de amarelo. A madeira, compacta, dura e igual, é boa para traballar no torno. O etnógrafo e académico de honra alavesa Gerardo López de Guereñu, na súa obra Botánica popular alavesa (1975), cheira a esta madeira e é un excelente combustible para quentar os fornos de pan. Do mesmo xeito que o seu primo Rhamnus, o da franga zumalicarra, é apta para facer mangos. Sobre este curmán, o biólogo navarro Luís Miguel García Bona tráenos unha bonita curiosidade en Navarra, plantas medicinais (1981): o seu carbón lixeiro usábase para fabricar pólvora.
O pasado febreiro. Adeus ao inverno e benvidos á policía municipal, ao céspede ou ao céspede. É bonito que che ennegrecas, pero para unha próxima vez deixarei ese camiño. Aínda quero tirar da madeira...
O outro día Berria traía a historia da desolada fachada de... [+]
Da madeira xorde máis que acha, entre outras expresións... Pero o proverbio di: "Acha pola madeira". Volta da muela: da semente á planta, semente á planta. Moitos deles foron Gotzon Garate. Preparada para o goce?
Que madeira, que acha. Que tronco, que acha! Semente. Era un... [+]
Madeiras duras, resistentes, que terán que soportar moita tensión e forza, botaranse nestas tebras, como dicía o outro día. Si por casualidade córtasche algunha árbore para conseguir unha madeira deste tipo, a lúa menguante de febreiro pecharase cun mes, e eses son os... [+]
O inverno adoita ser a época da madeira e a madeira. A maioría dos que se usan na nosa cultura córtanse no inverno. As madeiras resistentes, resistentes, resistentes á tensión e á forza, tiraranse nestas lúas. Os traballos de demolición de troncos que dean lugar a... [+]
As condicións meteorolóxicas han acabado; a auga, a auga e a auga. De que falar no ascensor ou na parada do autobús? Non hai novidades e hai que empezar a tirar doutra cousa para contar historias. A vantaxe de que se di que hai mal tempo, hai que pensar... O barro volveu ao... [+]
A última vez que estiven rodeado de ti. Jon Maia fíxose cargo da forza que ten o bosque e a árbore sobre nós, e da influencia que ten na nosa cultura para facer un deses grandes documentais; Gutik Zura chámase Gutik Zura e quen queira axudar cuns cantos centavos a... [+]
Do mesmo xeito que á árbore, é cultura pór a árbore encima e suxeitar as ramas. Gran coñecemento, cultura. Pola contra, rompendo as ramas e deformándolas, axudaría a unha planta que sería rapaz e daría á súa vez un novo futuro. Cultura: traballar. Axudar a crecer... [+]
Toco o violín. Son un arpista mellor que violinista, pero o violín é o meu medio de vida. Verán cálido, a calor dura moito. Pegámoslle. No verán teño a pagotxa, a corda de concertos. No verán, o Alfer, ademais do primeiro, se enorgullece, e algúns teñen que explicar... [+]
Si cando eramos nenos viamos a un can rascándose coa pata para acougar o picor ou para mandar ás pulgas a tomar o vento, diciamos que estaba “a tocar a guitarra”. Os cans, non sei, pero algún can tocará o violín. Quero dicir que será algún can violinista.
Para tocar,... [+]
As árbores, árbores e arbustos se mejillan, podan e encollen. Ás veces lagartos e brotes, ás veces poliñas, lindos cornos, e mesmo ramas duras. Quiteillo e deixei a ferida de regreso.
Cortamos as plantas para darlle unha forma determinada: para ter sombra, para que o sete... [+]
O ambiente de sangue adoita ser cada inverno. Tesoiras, machos, porcos, motosierras... podas con fío! Os xuízos están dispostos a ditar sentenza. Demasiados xuíces indiscretos. Moitos cascos de cabeza quente. Desapiadados.
Non sabemos onde teñen o corazón as árbores que... [+]