“Normalmente, cando empezamos a facer os labores de recolección, é porque sentimos que algo vai perder. Hai unha tendencia a reunir os dialectos, e o proxecto Burbunak e Etsayak tamén se sitúa nese contexto”. A Sociedade de Eúscaro Dobera e a Sociedade de Ciencias Aranzadi iniciaron o proxecto co obxectivo de recompilar o patrimonio oral sobre a natureza de Hernani. Ademais da perda dos dialectos vascos, o filólogo Eñaut Agirre (Dobera) e Iñaki Sanz Azkue (Aranzadi) de Hernani descubriron que se estaban perdendo o coñecemento e a sabedoría da natureza. Así, comezaron o documental xunto ao cámara Joxean Ruiz e o editor Jon Mari Beasain. Si a película presentouse na primavera, o obxectivo é facer un libro co material recolleito de face ao futuro.
Sobre o valor dos dialectos
Nunha época na que se fala moito de ecoloxía lingüística, Agirre cre que debería exporse o mesmo dentro do eúscaro: “Cada dialecto achega moito á nosa lingua, polo que un dos nosos obxectivos era tamén concienciar e pór en valor a importancia dos dialectos locais”. Neste sentido tamén vai o título: Burbuna e etsaya son dúas palabras (na foto) que se usan en Hernani para designar ao mesmo bicho.
Amplo vocabulario da natureza
Nas entrevistas realizadas, Agirre e Sanz Azkue recolleron os nomes de máis de 350 especies de animais e plantas. Moitas destas especies teñen, ademais, máis dun nome, que varía dun caserío a outro. “Un paxaro, por exemplo, ten seis nomes en Hernani”, explica Agirre. A conexión entre a natureza e a linguaxe é evidente, segundo o filólogo: Quen ten unha relación máis próxima coa natureza, quen ten máis coñecemento, ten un rico vocabulario para expresar o que ve.
Hoxe en día, é evidente que vivimos máis atados á cidade e máis afastados da natureza. “Antes vían as plantas e os animais todos os días. Agora temos outro estilo de vida e por tanto utilizamos outro dicionario”, explica Dobera, membro da asociación.
En contra do que puidese pensarse, os autores do proxecto han visto que moitos mozos aínda teñen un “coñecemento asombroso” e sentiron un gran interese en recuperar todo ese vocabulario. Hai, pois, futuro. Como dixo a bertsolari Maialen Lujanbio sobre o proxecto, “cando todos os paxaros son paxaros, todas as árbores e todos os insectos son bichos” é bonito recoller esta sabedoría. Canto máis coñeces, máis vives, porque amamos a contorna!
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
