Vostede dixo: “O que nos une aos vascos é máis importante que o que nos separa. Neste sentido, só referirémonos a temas directamente relacionados co eúscaro. Mollámonos en temas relacionados co eúscaro, deixando o resto de temas para outros foros”. Que consecuencias positivas e negativas tivo esta decisión en Izarra de Elgoibar?

Antes de empezar a enumerar e explicar os proles e contras desa decisión, quero dicir que se toman para cumprir as decisións. Porque moitas veces se toman decisións, pero tentámonos a interpretar as decisións dunha ou outra maneira, con quen vai pedir ou coa proposta.

En canto ás boas consecuencias, esta decisión deu á asociación unha forma de ser e de actuar. A marca Izarrak de Elgoibar tivo unha soa no pobo: a marca do eúscaro. Grazas a iso, a xente vinculou á asociación co eúscaro (só), e iso serviu para que os euskaltzales de todas as cores unísense a ela.

Pero tamén neste caso hai espiñas entre as rosas, e as consecuencias tamén son malas. Entre outras cousas, os socios borráronse, só tres ou catro en 25 anos; unha xente non se arrimou á asociación porque, segundo eles, somos chopos; algúns membros da asociación sentiron que se lles reduciu a autonomía para participar noutros movementos sociais...

Esta decisión tomárona agora? Antes cal era a súa filosofía sobre este tema?

A decisión non é a de agora. A decisión tomámola en 1990, cando Izarra de Elgoibar iniciou a segunda etapa [primeira etapa 1963-1990], e aínda está en vigor.

Estiven cun socio da primeira etapa, e el mesmo confesoume que naquela época tamén tiveron o mesmo criterio. Aínda que recibían bastantes solicitudes (sobre todo da esquerda abertzale), Izarra de Elgoibar non participaba nin se pronunciaba sobre cuestiones que non estaban relacionadas co eúscaro nin coa cultura vasca.

Este ano, con todo, imos revisar as Bases Filosóficas da Estrela de Elgoibar, revisámolas cada tres anos, e un socio pediu que se revise este criterio de decisión. Por tanto, este ano reflexionaremos sobre este tema.

Dando a volta ás preguntas realizadas por vostede no Encontro: Non corresponde ás asociacións o eúscaro mollarse noutros temas da sociedade? Non vos corresponde colaborar co resto de movementos?

As asociacións de eúscaro debemos facernos unha pregunta, na miña opinión: só traballamos polo eúscaro? É dicir, é a mesma sociedade que hoxe, pero é en eúscaro o que queremos? Si é en eúscaro, dános igual como sexa a sociedade que nos rodea? Ou, cando traballamos en eúscaro, tamén traballamos coa vocación de traballar por unha sociedade e un mundo mellor? Si respondemos fielmente a esta pregunta, poderemos responder á súa pregunta.

Até agora, apostei por mollarme só en temas directamente relacionados co eúscaro e a cultura vasca; tiña claro que esa decisión beneficiaba á Estrela de Elgoibar. Pero agora teño as miñas dúbidas.

Teño claro que temos que mollarnos, que temos que estar preparados para mancharnos no barro, pero non sei como facelo. É un tema delicado, vexo moito risco de enfado entre nós, e precisamente por iso propúxenlle a Topagune que o analice no próximo Encontro.

Si o que nos une é máis importante que o que nos separa, sairemos vivos do debate. Pero se esa frase non é máis que unha pouse para quedar ben, vexo un gran perigo de que todo se emborrache.

Poida que sexa un exercicio interesante para medir a solidez das bases filosóficas do noso movemento.

Nos cursos de verán de Galicia, sindicalistas, ecoloxistas e militantes da liberación sexual falan sobre o galego. Que opinas?

Ben. Este pobo non o imos a euskaldunizar mentres o eúscaro (os euskaldunes) sexa abordado exclusivamente pola cultura tradicional. O Consello, as asociacións de eúscaro, os centros de ensino, os euskaltegis, os medios de comunicación en eúscaro e o resto de institucións farán o seu traballo, pero eu creo que temos festa ata que non entendamos e asumamos que o problema do eúscaro é responsabilidade de toda a sociedade. A conta do eúscaro non pode ser exclusiva dos euskaltzales. É responsabilidade de todos. É unha cuestión que afecta a toda a sociedade.

O normalizador lingüístico Nel Vidal Barral, falando de Galicia, defende utilizar físgoas entre os movementos sociais para influír no tema da lingua. E sen ir tan lonxe, vostede mencionou as palabras de Lorea Agirre no Encontro:“Dálle a man aos outros camiños de empoderamiento que temos irmás”. Cre que a estratexia é efectiva?

Si, creo que son partidario de dar a man. O meu corazón dime que lle alargue a man, pero a miña cabeza faime preguntas: A quen temos que dar a man? A quen lle daremos nós ou eles elixirannos? Trataremos igual a todas as irmás? Até onde imos ir dando a man? Moitas preguntas e dúbidas, para o bo. Antes de empezar a facer nada, creo que temos que facer unha análise e unha reflexión profunda sobre o tema.

De feito, alguén pode preguntar que cambiou para pór en dúbida o que até agora tiñamos tan claro. A resposta a esta pregunta debe ser clara, si non queremos camiñar á deriva.

En Euskal Herria é moi habitual que en máis dunha salsa vaian as mesmas persoas, supoñamos, que a mesma cidadanía móvase no grupo ecoloxista e feminista ou na asociación de eúscaro e no sindicalismo da localidade.

Afortunadamente hai dese tipo, pero iso ten as súas vantaxes e os seus inconvenientes. É bo, por exemplo, que as persoas das asociacións de eúscaro participen noutros movementos, xa que tamén poden influír neles. Pero diría que tamén ten o seu lado “malo”. O euskaltzale que tanto saltou tamén está “marcado”, e sabemos as reticencias que hai no noso pobo coa xente que está marcada.

Con todo, eu tamén vexo o outro lado. Cada un deles elixe unha parte da poboación e céntrase (só) nela. Hai moita xente que só traballa en eúscaro; ou que só participa en grupos feministas; ou que só se molla no sindicalismo. Poida que enténdase a construción popular dunha maneira máis aberta, pero iso esixe un aumento dos niveis de compromiso, un aumento da militancia, e tamén apreciamos moito o tempo libre.

Con todo, como escoitei no último Encontro organizado por Topagunea, a militancia non se mide polas horas que entramos; a militancia é a actitude que tomamos ante o mundo.