Dezaseis tenistas profesionais estafaron en varios partidos xogados na década pasada, entre eles tres do torneo de Wimbledon. Os dezaseisavos atopábanse entre os 50 mellores do mundo e xa gañara algún campionato do circuíto Grand Slam, segundo informaron a cadea BBC e a web de noticias BuzzFeedNews. Os documentos internos filtrados da unidade TIU, que busca garantir a integridade do tenis, falan de irregularidades e corruptelas e, entre outras cousas, sinalan ás mafias rusas e italianas. Supostamente, os tenistas, cuxos nomes aínda non foron publicados, recibiron máis de 50.000 euros por golpear torpemente a pelota. Pero á deixada, cun remate velenoso, respondeu o que podería ser un dos maiores escándalos da historia.

Novak Djokovic recoñeceu que en 2007 non lle ofreceron máis de 50.000 euros, pero si 180.000 por perder un partido no Torneo de San Petersburgo. “É un crime contra o deporte”, sinalou: “Que eu saiba, iso non ocorre no top. Nos de abaixo, quizá suceda e quizá non”. Criminais, si houbéseos, no barrio. “Hai que facerlle fronte con dureza, exemplo de loita contra a dopaxe”, dixo o suízo Roger Federer. E, como sucedeu coa dopaxe, ou cos casos de corrupción que han embarrado os órganos superiores do fútbol e o atletismo, é suficiente con que cada un descúlpese a si mesmo, exima aos seus amigos e distraia a atención, a menos que a evidencia caia na súa contra. “Estou convencido de que hai estafas no tenis, pero poría a man no lume pola miña xente máis próxima”. Son palabras de Feliciano López. O presidente da Asociación de Tenistas Profesionais ATP, Chris Kermode, a miúdo criticado por non escoitar as denuncias sobre sistemas de control, tentou ocultar a sucidade, pero só levantou po: “Cando falamos de corrupción, todos os deportes están en risco”. Michael Franzese, ex mafioso e agora partidista de leccións de xustiza, avisounos en 2009: “Os partidos previamente acordados son unha realidade no tenis, basta con comprar un xogador para axustar o resultado á carta”.

En caso de fume, sinal de lume

As casas de apostas controlan en todo momento se hai variacións raras nas súas cotizacións, si os xogadores invisten cantidades inusuais en resultados aparentemente absurdos. En 2015, os sistemas de alerta dos operadores que forman parte da Axencia Europea de Seguridade (ESSA) emitiron 100 avisos, 75 deles por sospeitas sobre partidas de tenis, evidenciando que o risco de fraude nos deportes individuais é maior que nos colectivos.

Así nolo confirma o director de operacións da Casa de Apostas RETA, José Antonio Martín: “É moito máis fácil comprar un tenista que todo o equipo de fútbol”. Antes de tentar persuadir ao árbitro, é mellor que o persigan directamente, como xa o fixeron en 2006 a Juventus de Turín ou o Milán de Silvio Berlusconi, pero non as mafias. “De todos os xeitos –di Martin-, canto diñeiro tería que pagar a un tenista de punta, tendo en conta que gaña miles de euros ao ano? Non necesita meterse en salsas de tamaño. A nivel amateur véxolle máis perigoso. En caso de fume, sinal de lume. Houbo casos no tenis, non se pode negar, pero de aí a dicir que hai unha mafia que controla os partidos... Afectounos? Non, non. No noso caso pódense xogar pequenas cantidades cada unha [máximo 100 euros en apostas ordinarias]. Cando saíron as estafas do tenis, dixéronme algúns: “Vós tamén comprariades partidos!”. Deus meu, que partido ía comprar! ? Aínda que todo estea moi controlado, a nivel mundial, sobre todo en ámbitos ilegais, está claro que algo está a pasar”. Recoñece que Internet aumentou a súa inseguridade, pero dinos que en RETA teñen todos os seus clientes identificados: “A mafia chinesa, por pór un exemplo, non pode entrar nos nosos servizos. Deberían vir a unha máquina de aquí con non se cantos millóns de euros”.

E –preguntámoslle–, cre vostede que, como deporte individual ou por parellas, a pelota a man pode ser vítima das fraudes? “Non. Aquí non hai actividades ilegais. A polémica sempre foi, os pelotaris son das empresas, e cando dúas da mesma empresa enfróntanse entre si, hai ese risco, pero a partir de aí… Si retrocedemos no tempo atoparemos os tongos? Seguramente si, pero en ningún caso é habitual. Imos ao primeiro, canto lle terías que pagar a Irujo para perder un partido á mantenta? En categorías inferiores sería máis fácil, pero nunca vimos nada raro. Polo si ou polo non, controlamos máis estritamente os partidos que se xogan nos pobos pequenos que un Irujo-Olaizola, porque sabemos que non vai pasar nada raro”. Parece lóxico que algúns festivais se vixíen máis de cerca, porque, á fin e ao cabo, falando con claridade, os pelotaris poden apostar contra si mesmos para gañar un pouco de diñeiro sen suar.

As tres empresas de apostas vascas (Ekasa-RETA, Codere e Teleapostuak-Kirolbet) realizaron en 2013 un total de 26,7 millóns de transaccións no marco do II Xogo lanzado o ano pasado pola Dirección de Xogo e Espectáculos do Goberno Vasco. Segundo recolle o informe Libro Branco. No primeiro trimestre de 2015 obtívose un beneficio neto de 10 millóns de euros, tres millóns máis que no mesmo período de 2013. En total xogaron 72 millóns de euros e repartiron 62 premios. En Navarra, ademais do tres citadas, tamén dispoñen de licenza Sportium e Apostas de Navarra. José Antonio Martín, de RETA, díxonos que na deles levan a cabo unhas 200.000 operacións ao día, sen ningunha dúbida o fútbol é o principal protagonista, e a pelota tamén ten un amplo seguimento. Un dato para tomar conciencia das dimensións a nivel mundial: Na casa de apostas Betfair realízanse máis de 6 millóns de transaccións diarias, máis que a suma das bolsas de Londres e Nova York. E este ano dispútanse os Xogos Olímpicos e o Campionato de Europa de Fútbol. Imaxínache.

Segundo explicáronnos desde a Dirección de Xogo e Espectáculos, son precisamente as casas de apostas que teñen adxudicadas as licenzas as que máis interese teñen en previr e impedir as actividades fraudulentas “porque buscan protexer a súa reputación, o seu negocio e a limpeza da súa actividade”. En referencia ás polémicas de tenis, consideran que este tipo de casos non se deben á actividade de apostas, senón, como en calquera outro ámbito, “á xente que quere aproveitarse de calquera situación para facer diñeiro con artimañas”.

Punta do iceberg

20 de decembro de 2015. Encontro correspondente á 3ª categoría de España entre Paterna e Castelló. Si en casos como este os operadores desprazan entre 140-190 euros, un deles tivo un fluxo de 3.700 euros ese día. Curioso. Aínda máis curioso é ver que a maioría das apostas fixéronas desde Asia e como foron: Que Paterna non gañaría o partido (cun e cero), que o Castelló gañaría (aínda que a falta de quince minutos de empezar a perder ían empatar) e entrarían polo menos tres goles. Inventaron o tres prognósticos. Noutras empresas, o mesmo. As variacións nas cotizacións puxeron en alerta ás casas de apostas e algunha delas decidiu deter as operacións. As sospeitas agudizáronse ao examinar minuciosamente as figuras do partido: Un defensor de Paterna propinou patadas absurdas dentro da área, supostamente para provocar o penalti, e os xogadores do Castelló sacábanlle dous ou tres metros en cada carreira.

Federbet, a asociación que agrupa a empresarios do sector das apostas deportivas, sinala que o fútbol feminino e amateur, á marxe da mirada das cámaras de televisión, é o máis perigoso e deu unha cifra cegadora: As apostas ilegais en Asia moven ao redor de 70.000 millóns de euros á semana. A Asociación con sede en Bruxelas informou de que na tempada 2013-14 houbo unha conspiración de 110 partidos de ligas europeas, sobre todo en países de Italia, Grecia e Oriente, e 460 máis están baixo sospeita. Denunciou que nin os policías nin os órganos de control federativos investigaron estas medicións “por medo a mancillar o nome da súa competición”. Segundo datos publicados por Europol, sospeitaríanse case 400 partidos entre 2008-2011, incluíndo os da liga de Campións e algunhas das fases clasificatorias para a Copa do Mundo. “É a punta do iceberg”, dixo o xefe de policía, Rob Wainwright.

A FIFA, que move as cordas do fútbol desde o búnker de Zúric, di que non hai ningún problema, que controla o tema das apostas ilegais, mentres o ex presidente Joseph Blatter e outros altos cargos son imputados por branqueo de diñeiro, por troco de favores e agasallos e compra de votos. No palé de fútbol real tamén os cans están descalzos. Todos os finais de tempada de todas as ligas saen á venda trapos vellos sobre o tráfico de maletas, e os clubs vascos non son unha excepción. Aí temos aos ex dirixentes de Osasuna, que por comprar os partidos na tempada 2013-14, entre outros, leváronos ante o xuíz en varias ocasións. En 1993, Didier Deschamps, xogador do Olympique de Marsella, foi testemuña directa da fraude que preparou o presidente Bernard Tapie: O polémico empresario e político foi condenado a dous anos de cárcere por comprar un partido contra o grupo Valenciennes, tres anos antes de ser imputado por fraude fiscal. Un repaso superficial á hemeroteca é suficiente para atopar moitos máis exemplos.

“Os chismes sobre a fraude son continuos, pero eu nunca vin nada raro”, explica Kiko Moreno, ex porteiro de Paterna Taldea, ao diario O Mundo: “É certo que na 3ª categoría, e máis desde o inicio da crise, a xente cobra moi pouco, moitos non teñen nin un euro. Penso que sería fácil comprar a un xogador para facer penaltis ou enviar balóns a córner. Nestes niveis eu prohibiría as apostas”. Na mesma liña di o tenista Nicolás Almagro: “Deberían prohibirse as apostas”.

A patronal española do xogo (Cejuego) tamén sinalou que "sería bo" que se prohibisen as apostas en competicións de nivel baixo. A Asociación de tenistas Profesionais (ATP) pediu unha maior colaboración dos deportistas, ao considerar que se manteñen silenciosos ante as sospeitas de fraude, como sucede cos casos de dopaxe. Tamén se propón o control das transferencias bancarias e datos telefónicos dos tenistas, aínda que podería chocar co dereito á privacidade, así como unha ampla operación policial contra as casas de apostas ilegais. Nin unha soa palabra sobre a actuación dos órganos superiores do mundo do deporte.