Cada vez que asociamos a imaxe e a presenza da muller co cine, atopamos datos que nos avergoñan. Como mencionou a muller no seu artigo de teleseries nórdicos (número 2.480 de ARGIA), o informe A desigualdade de xénero no cine, publicado hai uns meses pola Academia de Cine de Nova York, analizou os papeis femininos dentro do cine, baseándose nas 500 películas de Hollywood que máis diñeiro recadaron entre 2007 e 2012. No informe lese que de todos os roles que teñen texto, só o 30,8% son para mulleres e entre eles tan só o 15% son protagonistas. Se pensades que estes datos son graves e vergoñosos, caeredes ao revés cando vexades como se tratou o deporte realizado por mulleres no cine. Bo, tratar, tratar… sería dicir demasiado, porque para a sétima arte nin sequera existe.

“Pero o mesmo problema tamén aparece nos medios de comunicación”, pensaredes. Por suposto, a presenza e tratamento do deporte feminino na prensa xeral do País Vasco e nos xornais deportivos por exemplo, das 15.316 novas que se tiveron en conta, 14.006, o 91,4%, refírense ao deporte masculino, mentres que as referidas ao deporte feminino refírense unicamente a 760 (4,96%). Só unha de cada tres noticias sobre deporte feminino ofrecen a imaxe dunha deportista que fala. No período analizado, das 632 noticias aparecidas na portada dos diarios, 26 referíanse a mulleres, un 4,11%. Pero iso non ten por que influír no proceso creativo das películas. Debería funcionar de forma independente e, dando un golpe encima da mesa, encomiar a presenza das mulleres no deporte, afastándoas do que pasa nos medios de comunicación. Como podedes imaxinar, a realidade, desgraciadamente, é moi diferente.Como retratou todo isto a sétima arte que segue sendo machista hoxe en día? Dunha maneira moi indigna.

Para saber se se trata dunha cuestión de xeración ou de época, tentei analizar dous exemplos cunha diferenza de 75 anos, para despois tentar comprender todo o que hai no medio. Por unha banda, a serie Playing the Field, que se emitiu en Inglaterra entre 1998 e 2002, relata o día a día dun equipo de fútbol feminino, recibiu varios nomeamentos nos premios BAFTA á mellor serie dramática, ademais de conseguir o aplauso do público e a crítica, logrou romper a “barreira invisible”.

Doutra banda, para saber se o cine clásico ofrece outra perspectiva, tomaremos The Fair Co-Ed de 1927: a sinopsis di que “como é unha rapariga moi valente, Marion Bright (Marion Davies) está disposta a todo para conseguir o seu obxectivo. O nome deste obxectivo é Bob. Para conquistala, irá á mesma universidade e tratará de ser o mellor do equipo de baloncesto no que ela adestra”. Vergoñoso, non é así? Trátase da primeira película protagonizada por unha muller deportista. Todo o que hai entre estes dous exemplos é, como é de esperar, lamentable. O cine clásico ha reflectido na maioría dos casos de maneira vergoñosa a imaxe das mulleres.

Pero como non existen datos ou estatísticas concretas que unan o deporte e o cine coa muller, e para non andar a cegas, fixemos unha pequena proba. Entrade na web www.filmaffinity.com, unha das bases de datos máis grandes de películas en internet xunto co IMDB, e tratade de buscar unha lista de películas cuxo tema principal sexa o deporte. Aparecen 1.636 títulos. Na segunda posición quedou Clint Eastwood, cun Million dollar baby de penalti. Unha película protagonizada por Hillary Swank sobre unha muller boxeadora. A partir de aí, sons de grilos. Á parte das miserables películas do instituto dirixidas a animadores e adolescentes, só nun 10% atópanse as mulleres deportistas. As mulleres desas poucas películas que cumpren esta condición, ademais, aparecen case sempre acompañadas dun home. E con trazos de delicadeza e tonalidade pegados. No coñecido Bechdel, sistema de medición da desigualdade de xénero en películas, cómics, obras de teatro e outros produtos culturais, engadiría un cuarto punto: ademais de explicar á muller, mostrar as características reais que están en contacto coa realidade. As excepcións máis destacables dos últimos anos poderían ser Like Beckham, A League of their own, Soul surfer, Whip It, Million dollar baby ou Queen of Katwe, última película de Mira Nair baseada na vida de Phiona Mutesi, que se estrea este ano se o xadrez se considera deporte.

É certo que a imaxe foi evolucionando con respecto á clásica de Hollywood, pero no fondo, esta triste tendencia non cambiou en nada. A influencia do cine é moi grande na sociedade actual e si ofrecésenselle máis historias ao deporte feminino, o pensamento da sociedade cambiaría. Sobre todo, reflectindo a imaxe real da muller e difundindo unha concepción non sexista, é posible que aumente a súa presenza nos medios de comunicación. Ou os medios de comunicación deberían dar o primeiro paso para que logo o cine aborde esas historias? Sexa o que sexa, necesitamos un cambio de mentalidade en todos os ámbitos da sociedade. Que Mikel García ispa tamén ao home nas Series da súa blog e que o enfoquen no momento do orgasmo como escribiu no seu artigo: “Tabús, moralismos, factores comerciais e machismo, un cóctel perigoso que segue imperando hoxe en día, de ningunha maneira”.