Lixo por todas partes!”, cantan os mozos guipuscoanos. As últimas eleccións municipais provocaron un cambio político en Gipuzkoa, pasando a vara de mando de EH Bildu ao PNV. Para moitos, a política de residuos urbanos foi a clave no cambio de votos dos guipuscoanos. É curioso que, cando desde a Unión Europea considerábase que a política de residuos de Gipuzkoa era o modelo polo que as taxas de reciclaxe e redución eran as máis altas do Estado español. A política de recolleita porta a porta deixou fóra de xogo á incineradora que PNV, PSE e pp pretendían construír en Zubieta e que se está construíndo. Con todo, os guipuscoanos tiveron que seguir "garantindo" os avais financeiros (swaps) asinados pola Deputación cos bancos a semana anterior ás eleccións de 2011. Durante catro anos, diferentes visións da democracia e a economía disputáronse. Nalgúns pobos de Gipuzkoa producíronse “contramedidas” contra a recolleita porta a porta e os principais medios de comunicación fixeron unha intensa campaña contra o goberno de EH Bildu, coa política de lixos no centro. É difícil saber si a exclusión da incineradora e a política porta a porta foi o motivo principal do cambio de goberno, pero non hai dúbida de que a cuestión dos residuos estivo moi presente durante toda a lexislatura 2011-15 e tamén na campaña electoral. Lixos por todas partes.

A viaxe a Santander, é barato? O Consorcio de Residuos de Gipuzkoa contraeu débedas cos bancos A Caixa e Banesto polos swaps (uns 50 millóns de euros) e a xestión dos residuos urbanos resultoulle moi problemática pola falta de vertedoiros. Solución: incrementar as tarifas de lixo (20% para a fracción resto e máis do 44% para a orgánica) e trasladar os residuos urbanos ao vertedoiro de Meruelo (Cantabria). Gipuzkoa é un país pequeno e poboado. Nos últimos anos alcanzáronse taxas de reciclaxe moi altas en varios vales (en Debagoiena, o 80% recóllese de forma selectiva) pero os municipios que máis reciclan serán os máis prexudicados polo aumento de prezos.

Cara ao modelo de Bizkaia? Hai tempo que escoitamos a Iosu Madariaga, responsable da política de lixos de Bizkaia, que en Euskadi cunha incineradora era suficiente. Por que non levan os lixos de Gipuzkoa a Zabalgarbi en Bilbao? Non é un negocio? Os resultados ecolóxicos e económicos obtidos por Zabalgarbi neste dez anos non son nada reveladores. En Bizkaia a reciclaxe rolda o 40%, os pos de incineración non se tratan adecuadamente e a pequena produción eléctrica contabilízase fraudulentamente e é a quinta no ranking de instalacións industriais emisoras de CO2, sendo Petronor (Muskiz) a primeira. Exemplo? As políticas baixo a alfombra non son aceptables, xa que a política de lixos é fundamental en todos os municipios. Cada cal dá pasos en busca do seu modelo, pero non un camiño curto!