Artigo 143
Do mesmo xeito que á árbore, é cultura pór a árbore encima e suxeitar as ramas. Gran coñecemento, cultura. Pola contra, rompendo as ramas e deformándolas, axudaría a unha planta que sería rapaz e daría á súa vez un novo futuro. Cultura: traballar. Axudar a crecer. Ás veces até o punto de ser unha planta completamente distinta. Facemos unha nova planta connosco mesmos.
Teñen un bonito e espectacular exemplo en Formentera. Espectacular, de verdade, un deses que merecen unha visita. Movémonos máis lonxe para coñecer unha chea de cousas peores... Chámase “Na Branca d’en Mestre” e é unha higuera, Ficus carica. Vive en Es Pla d’en Mestre, ten uns cen anos e fai unha sombra de 356 metros cadrados.
A higuera é unha árbore que entra en vigor e que crece rapidamente unha vez pegado. Pero é de madeira débil, branda, esbrancuxada. Porque crece rápido ou porque quere crecer máis rápido? Cal é a razón pola que non se fai a madeira dura? Por unha banda, a falta dunha madeira sólida e avaro permanente permite un crecemento rápido. Necesita menos enerxía. Crecerá máis rápido. Doutra banda, a creación dunha madeira branda fai que as ramas se inclinen e caian ao pouco tempo. Cando toque terra, daralle raíces e alí, por esa rama, crecerá a nova higuera ligada á súa nai. A ela tamén crecen as ramas, agáchanse, arráiganse, péganse e volven as plantas novas; unha cadea que non acaba nunca. De dar a paz á higuera, esta alcanzaría toda a volta ao redor, formando unha árbore xurdida da rama, cada vez máis ancho, ampliado e ampliado, que sería unha xigantesca e única higuera.
Iso é “Na Branca d’en Mestre”. As ramas que tenden a curvarse a medida que crecen foron substituídas por unha muleta, unha lente. As ramas marchan cara a adiante, apoiadas no ágape, e o novo tema e o novo futuro. Até os 356 metros cadrados de higuera, despedida de grandes rabaños de cabras e rabaños. É unha lección de arquitectos. Din que é unha construción. Eu digo que é cultura, un monumento que sosteñen 143 temas. En 1992 déronlle ese nome, ao parecer o de maior grajo de Europa.
O pasado febreiro. Adeus ao inverno e benvidos á policía municipal, ao céspede ou ao céspede. É bonito que che ennegrecas, pero para unha próxima vez deixarei ese camiño. Aínda quero tirar da madeira...
O outro día Berria traía a historia da desolada fachada de... [+]
Da madeira xorde máis que acha, entre outras expresións... Pero o proverbio di: "Acha pola madeira". Volta da muela: da semente á planta, semente á planta. Moitos deles foron Gotzon Garate. Preparada para o goce?
Que madeira, que acha. Que tronco, que acha! Semente. Era un... [+]
Madeiras duras, resistentes, que terán que soportar moita tensión e forza, botaranse nestas tebras, como dicía o outro día. Si por casualidade córtasche algunha árbore para conseguir unha madeira deste tipo, a lúa menguante de febreiro pecharase cun mes, e eses son os... [+]
O inverno adoita ser a época da madeira e a madeira. A maioría dos que se usan na nosa cultura córtanse no inverno. As madeiras resistentes, resistentes, resistentes á tensión e á forza, tiraranse nestas lúas. Os traballos de demolición de troncos que dean lugar a... [+]
As condicións meteorolóxicas han acabado; a auga, a auga e a auga. De que falar no ascensor ou na parada do autobús? Non hai novidades e hai que empezar a tirar doutra cousa para contar historias. A vantaxe de que se di que hai mal tempo, hai que pensar... O barro volveu ao... [+]
O carrozillo ou caracol (Rhamnus alaternus) non é abundante. É berozale e vive moi ben entre outras árbores e arbustos que comparten esta mesma afección, como o madroño (Arbutus unedo), o alcornoque (Quercus suber), o lauro (Laurus nobilis), a maternidade (Quercus... [+]
A última vez que estiven rodeado de ti. Jon Maia fíxose cargo da forza que ten o bosque e a árbore sobre nós, e da influencia que ten na nosa cultura para facer un deses grandes documentais; Gutik Zura chámase Gutik Zura e quen queira axudar cuns cantos centavos a... [+]
Biolina jotzen det. Biolin-jotzaile baino harpa-jotzaile hobea naiz, baina biolina dut bizibide. Uda beroa; beroak luze jotzen du. Guk jo eta berak jo. Uda partean dut nik pagotxa, kontzertu korda. Alferra, udan, lehenaz gain, harrotu egiten da, eta batzuek kontzertu batean edo... [+]
Umeak ginela, txakurren bat azkura baretzeko edo arkakusoak haizea hartzera bidaltzeko hankarekin hazka egiten ikusten bagenuen, “gitarra jotzen” ari zela esaten genuen. Txakurrek, ez dakit, baina zakurren batek joko du biolina. Biolin-jotzaile zakurren bat izango... [+]
Zuhaitzak, arbolak eta zuhaixkak muskildu, inausi eta lepatu egiten ditugu. Batzuetan muskil edo kimu ttikiak, eta besteetan adartxoak, adar politak, baita adar tzar asarreak ere. Berari kendu, eta bueltan zauria utziz.
Forma jakin bat emateko mozten ditugu landareak: itzala... [+]
Aurrekoa amaitu nuen erari helduko diot: gosea piztuz. Gazta aipatu nuen. Alnus glutinosa, haltzaren ezpalez ketzen direla nioen, baita haltzak bihotzaz gain odola ere baduela. Kolore gorri asko eransten dio gaztari, gorri hila, distiragabe hila. Ketzen azkarrena da haltza,... [+]
Odol giroa nagusi izaten da neguero. Guraize, aihotz, zerrote, motozerra... inauskaiak zorrotz! Epaia emateko prest epaikiak. Epaile kaskarin gehiegi. Buru beroko kasko asko. Bihozgabe bihozgabetzaileak.
Inausten diren zuhaitzek bihotza non duten ez dakigu. Sentitzen dutelako... [+]